Kies een taal
“Het gunstige tij voor de uitbreidingen van de Europese Unie is voorgoed gekeerd”, constateert Les Echos. “Deze mentaliteitsverandering klonk door in de toon en de woorden van Europees commissaris Stefan Füle bij de presentatie van de jaarlijkse voortgangsrapportage, gewijd aan de kandidatuur van negen Balkanlanden, Turkije en IJsland”, op 9 november in Brussel.
Het financieel-economische dagblad stelt dat de Commissie “de negen landen die aan haar deur kloppen, weinig nieuwe perspectieven biedt, behalve dat Montenegro, dat voortgekomen is uit het voormalige Joegoslavië, de status van kandidaat-lidstaat krijgt. Dit geldt echter niet voor Albanië, dat de opdracht krijgt ‘te zorgen voor stabiliteit van de instellingen door de democratie en de rechtsstaat te waarborgen’.”
"De toetreding van Kroatië is in zicht", constateert Vjesnik in Zagreb verheugd. Dit dagblad, dat dicht bij de Kroatische regering staat, citeert Stefan Füle met de opmerking dat "de laatste honderd meter van de marathon altijd het zwaarst zijn". Dat geldt in het bijzonder voor het hoofdstuk "Justitie en de bestrijding van corruptie", een van de acht hoofdstukken van het toetredingsverdrag - op een totaal van 33 - die nog niet zijn afgerond.
Volgens Novi List“verwacht Brussel met name dat Kroatië zijn inspanningen in de strijd tegen corruptie op het hoogste niveau opvoert, door zich te richten op affaires waarin de regeringspartij HDZ [Kroatische Democratische Unie] verwikkeld is. De HDZ zou betrokken zijn bij de afpersing van overheidsbedrijven om haar partijkas te spekken". De lopende onderzoeken leidden al tot een aanklacht tegen een minister en tegen de penningmeester van de HDZ, evenals tegen de voormalige premier, Ivo Sanader, die in 2009 zonder duidelijke reden aftrad.
Behalve voor Kroatië, zet de EU de deur voor de nieuwkomers op de Balkan slechts “heel voorzichtig en aarzelend" op een kier, vindt het Poolse dagblad Rzeczpospolita. Voor Turkije, dat nog altijd “een enorm probleem voor de EU” is, zijn de vooruitzichten somberder.
De Turkse pers houdt zich echter gedeisd als het om deze kwestie gaat. Komt dat omdat op 10 november de sterfdag van Atatürk (10 november 1938) wordt herdacht en omdat deze herdenking breed wordt uitgemeten in de Turkse media? Of moeten wij dit zien als een van de tekenen dat de publieke opinie ontgoocheld is over de EU?
Het Turkse dagblad Hürriyetbenadrukt evenwel dat de Commissie Ankara verweten had dat het gebrek aan overleg kenmerkend was voor de grondwetswijziging die op 12 september 2010 bij referendum is goedgekeurd. De krant wijst er tevens op dat Brussel kritiek heeft op de kiesdrempel van 10% waaraan een partij moet voldoen om zitting te kunnen krijgen in het nationale parlement, omdat geen enkele EU-lidstaat zo'n streng systeem hanteert. Deze opmerking kwam niet voor in de rapporten van 2008 en 2009, en dat hij nu wel is opgenomen, heeft er ongetwijfeld mee te maken dat men een obstakel uit de weg wil ruimen voor het oplossen van de Koerdische kwestie, is de analyse van Hürriyet.
La Stampa, van zijn kant, schrijft dat “de dialoog tussen Brussel en Ankara ogenschijnlijk vastloopt op juridische en politieke kwesties: de Koerdische kwestie, het geschil met Athene, de mensenrechten, godsdienstdiscriminatie en de positie van de vrouw. Maar in werkelijkheid willen Frankrijk en Duitsland er niets van weten. En als deze twee landen zich terughoudend opstellen, dan kan niemand veel doen om het dossier van de Sublieme Poort [het Ottomaanse hof] weer op het goede spoor te krijgen”.
Meer in het algemeen is “de EU de uitbreiding beu”, meent de Poolse krant Gazeta Wyborcza, die deze matheid toeschrijft aan de economische crisis en aan de grote toestroom van Roemeense en Bulgaarse immigranten nadat deze twee landen in 2007 lid waren geworden van de EU. “De Fransen, Duitsers en Oostenrijkers hebben grote aarzelingen om op korte termijn nieuwe landen toe te laten. Andersom raken sommige regeringen van Balkanlanden ontmoedigd doordat er de komende tien jaar weinig zicht is op toetreding; zij verliezen hun motivatie om de corruptie te bestrijden of om op te treden tegen schendingen van de vrijheid van meningsuiting" onderstreept het Poolse dagblad.
In deze context "is de presentatie van het rapport over de uitbreiding en de toetredingsonderhandelingen sinds 2007 verworden tot een nietszeggend ritueel vol clichés", vindt Der Standard. “Wij hebben indertijd de uitbreiding in oostelijke richting bekrachtigd met de toetreding van Roemenië en Bulgarije. En daarna kon je merken dat men het onderwerp behoorlijk beu werd.”
Telkens weer, schrijft de Oostenrijkse krant, "verzekerde de Commissie de overblijvende kandidaat-listaten Kroatië en Turkije - en sinds kort ook IJsland en Montenegro - dat er weliswaar enige vooruitgang was geboekt, maar dat er tal van onopgeloste politieke en economische problemen bleven bestaan. En vervolgens barstte er na ieder rapport een heftig debat over Turkije los in de publieke opinie.”
Tussen de voors en tegens blijft er “weinig ruimte voor nuance" over, constateert Der Standard. "En dat is jammer. Doordat alle aandacht uitgaat naar de polemiek rond Ankara, ziet men niet dat er op de Balkan, de uitbreidingsregio die het dichtst bij de Unie ligt, de meeste vooruitgang wordt geboekt. [...] Dat is belangrijk, vooral voor Oostenrijk. Wij zouden minder over Turkije moeten kibbelen en meer moeten praten over de voorbereiding van het moment waarop alle kleine Balkanlanden deel zullen uitmaken van de EU - en dat zal waarschijnlijk heel wat eerder zijn dan Turkije.”
