Vierwielaangedreven Volkswagen Touaregs gaan van de assemblagelijn naar de testafdeling in de fabriek in Bratislava.

We hoeven niet het Detroit van Europa te worden

Net als de Amerikaanse stad Detroit, die onlangs failliet ging, is Slowakije in economisch opzicht afhankelijk van de auto-industrie. Als het land aan eenzelfde lot wil ontkomen, dan zou het zich moeten richten op het vervaardigen van producten met een hoge toegevoegde waarde.

Gepubliceerd op 1 augustus 2013 om 10:01
Vierwielaangedreven Volkswagen Touaregs gaan van de assemblagelijn naar de testafdeling in de fabriek in Bratislava.

De berichtgeving over het bankroet van Detroit, de voormalige hoofdstad van de auto-industrie, roept vragen op. Wie zal de volgende zijn? Misschien wij wel, als 's werelds grootste autoproducent per inwoner?
Allereerst dient vermeld te worden dat wij zo'n Detroit-achtig scenario al eens eerder hebben meegemaakt, namelijk in de tijd dat onze voornaamste exportsector de wapenindustrie was. Toen vlak na de val van het communisme in 1989 het Warschaupact en de Raad voor wederzijdse economische bijstand (Comecon) werden opgeheven, stortte deze wapenindustrie vrijwel onmiddellijk in.
In slechts drie jaar tijd schoot het werkloosheidspercentage in sommige industriecentra van 0 naar 12 procent. Het steeg zelfs tot 20 procent in de perifere regio's, die zich nog altijd niet hebben hersteld van deze industriële catastrofe. De economie van Slowakije is gered door de tweede industriële golf, die intrad na de komst van de buitenlandse investeerders, met name in de jaren na 2000.

Afhankelijk van klein aantal exportsectoren

De autofabrikanten en elektronicabedrijven hoefden niet op onontgonnen terrein te starten. Zij konden steunen op een sterke industriële traditie in de machinebouw en op de technische kennis van de Slowaakse arbeidskrachten. Dankzij buitenlands kapitaal konden de wapenproductie en de Slowaakse mechanische industrie letterlijk reïncarneren in nieuwe wapenfabrieken en elektronicabedrijven.
[[Als een klein landje zich wil doen gelden, moet het zich kunnen richten op een beperkt assortiment producten]], waarbij een hoge fabrikagekwaliteit wordt gewaarborgd.
Het klopt dat wij in economisch opzicht sterk afhankelijk zijn van een klein aantal exportsectoren. De producten die worden gefabriceerd door leveranciers van auto’s (en onderdelen), consumentenelektronica en machines vertegenwoordigen respectievelijk zo'n 22, 21 en 10 procent van onze gehele export. Enkel door ons te specialiseren zijn wij in staat om op grote schaal kwaliteitsproducten te vervaardigen tegen een redelijke prijs en om ons te doen gelden op de Europese markten en tegenwoordig ook in Rusland en China.

Minder importeren, meer zelf maken

Toch worden wij voortdurend gekweld door indringende vragen: En Detroit dan? En onze wapenfabrieken na 1989? Is het misschien onze lotsbestemming dat dit scenario zich herhaalt?
Om deze vragen te kunnen beantwoorden, moeten wij ons realiseren dat bijvoorbeeld een auto een uiterst complex product is, dat bestaat uit een groot aantal onderdelen (motor, banden, voorruit en elektronische besturings- en navigatiesoftware).
In de tijd van Henry Ford kon een fabriek een groot deel van zijn auto-onderdelen nog zelf produceren. Tegenwoordig worden assemblagefabrieken omgeven door een heel netwerk van leveranciers, waarachter weer andere externe dienstverleners schuilgaan.

Toen Volkswagen zich twintig jaar geleden op Slowaaks grondgebied vestigde, moest deze autofabrikant bijna 90 procent van zijn onderdelen importeren. Vandaag de dag beslaat de import van onderdelen voor de Slowaakse auto-industrie nog 60 procent van de totale kosten van het eindproduct.
Belangrijk in deze sector is dat het aandeel van de import afneemt, terwijl het aantal onderdelen dat in Slowakije zelf wordt gemaakt, toeneemt. Dat is ontegenzeglijk heel goed nieuws voor Slowakije. Want hoe meer wij in staat zijn om zelf onderdelen te produceren, hoe minder werkloosheid er zal zijn.
Belangrijker nog is dat de verschillende industriële sectoren (auto-, elektronica-, staal-, kunststofindustrie, enzovoorts) een steeds dichter samenwerkingsnetwerk vormen, als een stelsel dat zich steeds meer ineenstrengelt.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Concurrentie van Roemenen en Oekraïners

Toch is de situatie van onze industrie verre van ideaal. We mogen weliswaar blij zijn dat het aantal leveranciers van de in Slowakije gevestigde auto- en elektronicafabrikanten een stijgende lijn blijft vertonen, maar daarbij gaat het meestal om de traditionele buitenlandse partners van de multinationals. [[Het is ontzettend moeilijk voor Slowaakse ondernemingen om voet aan de grond te krijgen binnen het klanten- en leveranciersnetwerk van multinationals.]] Bovendien houden de buitenlandse leveranciers zich in ons land enkel bezig met productie.
Waardevolle en winstgevende activiteiten als design, financiële diensten en onderzoek en ontwikkeling worden niet uitbesteed. Helaas hebben wij op dit gebied niet veel te bieden. Dat is de grootste uitdaging waar wij de komende tien jaar voor zullen staan. Want degenen die voorspellen dat de auto- en televisiefabrikanten ons op een dag de rug zullen toekeren, hebben wel enigszins gelijk. Dat geldt met name voor 'economisch primitieve' activiteiten, zoals louter machinale bewerking en assemblage, die een geringe toegevoegde waarde hebben.
Omdat wij goedkoop zijn, kunnen wij tot op heden goed concurreren. Maar de Roemenen en Oekraïners, bijvoorbeeld, hebben een groter concurrentievermogen en zullen ons dit type activiteit op een kwade dag afpakken. Wij mogen ons heel gelukkig prijzen als het ons lukt een productie van auto- en televisie-onderdelen van de grond te krijgen met een hogere toegevoegde waarde. Want dat zou betekenen dat het lot van Detroit en onze eigen geschiedenis als waarschuwing hebben gefungeerd en dat wij daar lering uit hebben getrokken.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp