Aktualności Bośnia i Hercegowina
Kadr z filmu „Kraj krwi i miodu"

„Kraj krwi i miodu” – balsam na serca elit i ofiar

Film Angeliny Jolie – powitany triumfalnie w Bośni i ostro krytykowany w Serbii – podtrzymuje jednak wiktymizację propagowaną przez część bośniackich elit politycznych, kulturalnych i religijnych, ubolewa chorwacki pisarz Boris Dežulović. Fragmenty.

Opublikowano w dniu 28 lutego 2012 o 16:41
Kadr z filmu „Kraj krwi i miodu"

Upłynęło dwadzieścia lat od początku wojny w Bośni i Hercegowinie, szesnaście – od podpisania układu z Dayton, który przypieczętował jej koniec. Jedynym, co różni trzyipółletni okres wojny od szesnastoletniego okresu pokoju jest to, że ludzie już się nawzajem nie zabijają, tylko umierają naturalną śmiercią. Co do reszty – nic a nic się nie zmieniło. Układ sił jest podobny: Serbowie wciąż są „agresorami”, a Bośniacy „ofiarami”.

Status ofiary w czasach pokoju jak najbardziej odpowiada politycznym, kulturalnym i religijnym elitom bośniackim. Według nich wiktymizacja jest wysublimowaną postacią samej istoty narodu bośniackiego. Ponieważ z chwilą gdy Bośniacy przestają być ofiarami, nie ma już potrzeby ich bronić, mścić się za nich i grzebać ich żywcem w tym micie. Straciłyby tym samym rację bytu elity patriotyczne, które trwać będą dopóty, dopóki jakiś wróg zagraża tym, którym udało się uchronić przed wojennymi okropieństwami. A gdyby miało wrogów zabraknąć, byłyby gotowe postawić na nogi armię bośniacką do starcia z przeważającymi jak zwykle siłami agresora ciemieżącego ofiary, które nigdy nie mogą cieszyć się pełną wolnością.

System pomyślany został tak, by funkcjonować wiecznie i nieustannie: ci, którzy nie traktują Bośniaków wyłącznie jako ofiar ludobójstwa, uważani są za obrońców serbskich zbrodni, czy wręcz za rzeczników Milorada Dodika [prezydenta Republiki Serbskiej, serbskiej jednostki administracyjnej w Bośni] lub uczniów generała Ratko Mladića [dowódcy wojsk serbskich podczas wojnyw Bośni, dziś sądzonego przez Międzynarodowy Trybunał ds. byłej Jugosławii]. To bośniacki „Paragraf 22”: prawdziwy patriota walczy o wolność rozumianą jako możliwość teoretyczna, a nie jako możliwość realną, która obejmuje prawo do tego, żeby nie być ofiarą, co jest najstraszliwszą i najniebezpieczniejszą odmianą wolności.

Certyfikat ofiary

Uroczystości państwowe ku czci tych wiecznych ofiar są zawsze bardzo widowiskowe, odbywają się w wielkich salach sportowych, takich jak Zetra [zbudowana z okazji zimowych igrzysk olimpijskich w 1984 r.]. To tam właśnie miała ostatnio miejsce premiera filmu Angeliny Jolie „Kraj krwi i miodu”. Tego samego, który parę miesięcy wcześniej ostro skrytykowali byli kombatanci, wioskowi mufti i minister kultury z Sarajewa, oburzeni scenariuszem (którego nawet nie czytali) opowiadającym o losach zgwałconej przez żołnierzy serbskich Bośniaczki, która zakochuje się w Serbie – to dlatego Angelina Jolie zasłużyła na miano „serbskiej dziwki”.

Newsletter w języku polskim

Dowiedziawszy się z czasem, że to Serbowie zgwałcili w filmie Bośniaczkę, wręczyli reżyserce z okazji premiery Złotą Lilię, najwyższe odznaczenie narodowe. Tym samym uroczystość, która odbyła się w Zetrze, nie miała charakteru premiery filmowej, tylko ceremonii wręczenia międzynarodowego świadectwa ofiary. „Film Angeliny Jolie jest najlepszą rzeczą, jaka spotkała Bośnię i Hercegowinę od czasów porozumień z Dayton”, oświadczył nawet po premierze wielki mufti Mustafa Ceric, wyniesiony z tej okazji do rangi „najsłynniejszego krytyka filmowego”.

A więc Angelina Jolie uosabia dla Bośni i Hercegowiny to, czego wcieleniem był dla Kazachstanu Sasza Baron Cohen, alias Borat Sagdijew – znaczącym odniesieniem międzynarodowym, chociaż każde z nich plasuje się na przeciwnym biegunie. Wynika stąd, chciał nie chciał, że Bośnia i Kazachstan są zagubionymi krainami, którym uznanie Hollywood wystarczy jako racja bytu. Dzieje się to z pewnością ze szkodą dla Bośni i Hercegowiny, jako że elity z Astany nie uznały „Borata” za najgorszą rzecz, jaka mogła spotkać Kazachstan od czasu proklamowania jego niepodległości.

Widziane z Serbii

Film, który nie pozostawia obojętnym

Od czasu serbskiej premiery filmu „In the Land of Blood and Honey” miejscowe tabloidy wzięły na cel jego reżyserkę Angelinę Jolie. I tak oto dziennik Kurir pisze, że Serbowie zostali w nim ukazani jako „terroryści, mordercy i seryjni gwałciciele”, i uznaje aktorkę za persona non grata w Serbii. Inny tytuł, Press, potępia scenariusz napisany przez generała Wesleya Clarka i Richarda Holbrooke’a, odpowiednio dowódcę sił NATO prowadzących wojnę przeciwko Serbii w 1999 r. i negocjatora, który wypracował układ z Dayton w sprawie niepodległości Bośni i Hercegowiny zawarty w 1995 r. Jednak w opinii dziennikaBlic chodzi tu tylko o ukazanie historii miłosnej zaczerpniętej z relacji świadków. Wzywa on „patriotów, aby nie rozdymali zwykłego filmu do rozmiarów tragedii narodowej” i wskazuje, że „niektóre osoby wciąż trzymają Serbię jako zakładnika, dalej prowadząc wojnę z całym światem”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Wspieraj niezależne dziennikarstwo europejskie

Europejska demokracja potrzebuje niezależnych mediów. Voxeurop potrzebuje ciebie. Dołącz do naszej społeczności!

Na ten sam temat