Kłopot z muzeum

„A czy wam podoba się to nowe muzeum Akropolu?”. Często zadaje się to pytanie i niekiedy już w nim zawarta jest odpowiedź. W przededniu otwarcia nowe muzeum Akropolu wywołuje niemałe spory, dzieli nawet przyjaciół, sprawia, że powstają nowe obozy ideologiczne i estetyczne, a nawet niekiedy jest przyczyną czegoś w rodzaju ekstremizmu.

Ta inauguracja jest pierwszym zwycięstwem odniesionym przez francusko-szwajcarskiego architekta Bernarda Tschumiego i jego greckiego współpracownika Michalisa Fotiadisa. Jak zazwyczaj wielość reakcji, choć nie zawsze przyjemnych, oznacza, że artysta nie spotkał się z obojętnością. A przecież obojętność jest gorsza niż każdy przejaw potępienia.

Im bliżej wieczoru inauguracyjnego, tym polemika żywsza. Dotyczy rozmiarów budowli i tego, jak się ona wpasowuje w malownicze centrum Aten. Może jest to tylko zbieg okoliczności, a może nie, ale tuż przed otwarciem muzeum odbywa się kongres poświęcony przyszłości dwóch gmachów usytuowanych przed nim. Te budynki, uznawane dotąd za „historyczne zabytki”, straciły swą rangę, a to po to, by można je było zburzyć albo przesunąć, gdyż „psują” widok z muzeum na świętą skałę Akropolu.

Należałoby uczciwie powiedzieć, że samo muzeum wywołuje zakłopotanie wśród wielu Ateńczyków. Trudno nam poradzić sobie z dwoma wymiarami tego wydarzenia. Z jednej strony z jego„patriotyczną” misją i ideologicznym obciążeniem, bo przecież chodzi głównie o to, by przyjęło marmur partenoński. Ten awangardowy budynek wzniesiono właśnie po to, aby upomnieć się o zwrot tychże marmurów ze wschodniej strony fryzu świątyni. Zostały wykradzione przez angielskiego ambasadora lorda Elgina w 1801 roku, gdy Grecja była pod turecką okupacją.

Z drugiej strony, jak zwykle, nie za bardzo wiemy, czy nowe założenia architektoniczne i urbanistyczne nam się podobają. Przyzwyczajenie do małych budowli, sprawia, że nie przychodzi nam łatwo oswojenie się z „dominującym” charakterem tego nowego muzeum. Ale historia Aten jest pełna architektonicznych „skandali”, często związanych właśnie z „wypaczeniami”, gdy chodzi o wielkość gmachów.

IDEE

Nadzieja w Brukseli

Nowe muzeum Akropolu zbudowano przede wszystkim po to, aby umieścić w nim marmury partenońskie przechowywane od 207 lat w British Museum - przypomina Eleftherotypia. „Londyńskie muzeum odmawia ofiarowania ich i proponuje wypożyczenie. Grecja nie zgadza się na to i rości sobie prawo do ich własności” - streszcza zaistniałą sytuację grecki dziennik, donosząc też, że zdaniem niektórych ekspertów, to Unia Europejska powinna rozwiązać ten spór. Dotyczy to choćby byłego brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Davida Owena. „Jedyny sposób, aby marmury trafiały od czasu do czasu do nowego muzeum Akropolu, co jest pożądane, wyglądałby tak, że Unia Europejska zezwoli na wymianę zabytków pomiędzy krajami członkowskimi. Jest to okazja, aby pokazać, że może istnieć europejska polityka ochrony dziedzictwa kulturowego, która będzie mogła wzbogacić unijne muzea”.