Sala koncertowa Harpa w Rejkiawiku.

Odrodzenie przez architekturę

Ukończona w chwili, gdy pękła z hukiem bańka finansowa, sala koncertowa Harpa w Rejkiawiku symbolizuje wychodzenie Islandii po latach załamania na prostą. To między innymi dlatego została ona wyróżniona Europejską Nagrodą Architektury Mies van der Rohe 2013.

Opublikowano w dniu 7 maja 2013 o 11:51
Sala koncertowa Harpa w Rejkiawiku.

Kanciasta, przezroczysta, ażurowa, współgrają na niej cienie i światła, zdominowana przez żywioły – w tym wypadku powietrze i wodę, w harmonii z duchem i tradycją islandzką, Harpa, sala koncertowa i centrum kongresowe Rejkiawiku, otrzymało 29 kwietnia [nagrodę Unii Europejskiej w kategorii współczesnej architektury] przyznaną przez fundację Mies van der Rohe i Komisję Europejską.
W jej strukturze odbija się morze otaczające port stolicy Islandii, niebo północnego Atlantyku i Arktyki, ale również ona sama „przestała być symbolem kryzysu, aby stać się symbolem wychodzenia z kryzysu”, podkreślił portugalski architekt Pedro Gadanho, członek jury Nagrody Mies van der Rohe, które dało swoje trofeum studiu architektonicznemu Henning Larsen Architects i Batteríið Architects współpracującemu przy projekcie z pracownią artysty plastyka Olafura Eliassona.

Symbol nowego dynamizmu

Jury, przyznając tę nagrodę w dziedzinie architektury współczesnej, poszukiwało projektów, które „symbolizowałyby unię Europy” i postrzegały „architekturę jako aktywnego uczestnika kulturowych projekcji” Starego Kontynentu, uzasadnia dalej portugalski architekt.
W tygodniu poprzedzającym tę decyzję, jury przemierzało Europę, by porównać pięć konkurujących ze sobą projektów i aby wybrać spośród nich zwycięzcę – i ostatecznie znalazło go w Islandii. Formuła, która wygrała to duch współpracy, przestrzeń publiczna, marzenie i gospodarka, przede wszystkim.
Harpa, która wyrosła w jednej z dzielnic stolicy Islandii, mającej ambicję się odrodzić, została nagrodzona za to, „że uwiecznia mitologię narodu i Islandii, kraju który dokonał mądrego wyboru, decydując się na budowę pomnika kultury, choć był w apogeum Wielkiej Recesji”, uzasadnia w komunikacie szef jury Wiel Arets.
Nagrodzony sumą 60 tys. euro projekt „przekazuje” zdaniem Aretsa „ważne przesłanie światu oraz narodowi islandzkiemu, realizując jego bardzo stare marzenie”. Peer Teglgaard Jeppesen, z pracowni Henning Larsen dostrzega również w Harpie „symbol nowego dynamizmu Islandii”.

Gra świateł nad brzegiem morza

Szef działu architektury współczesnej w departamencie architektury oraz wzornictwa Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) w Nowym Jorku, Pedro Gadanho, przywiązuje natomiast mniejszą wagę do przywoływania tradycji islandzkiej, którą inspirowali się autorzy projektu, ale zwraca uwagę, że „chodzi o budynek zrealizowany z dużymi trudnościami oraz w sytuacji mało sprzyjającym tego rodzaju projektom”.
Czasy upadku Lehman Brothers, koniec 2008 r., początek recesji, a „Islandia była pierwszym spośród krajów cierpiących z powodu kryzysu”. Ten kryzys nadszedł, aby „skosić projekt w samym środku budowy i wielkiej ekscytacji”, podkreślił. Ale Harpa to nie tylko symbol ekonomiczny, ale również żywe świadectwo „nowej architektury, silnej w nowe odwołania, pokazującej, jak bardzo Islandczycy chcieli mieć swoją salę koncertową”.
Pedro Gadanho podkreśla również współpracę architektów oraz Olafura Eliassona przy „konstrukcji fasady”, „przestronnych sal koncertowych”, ich działania dla wydobycia „gry świateł i usytuowania budynku nad brzegiem morza”. Wszystko to wpasowuje się w strategię „rozrostu miasta”, rozwijającego się w strefie portowej.

Młode wilki

Fundacja Mies van der Rohe oraz Komisja Europejska (która podkreśla, jak ważna jest architektura pośród kreatywnych branż przemysłu w Europie, z ponad 500 000 miejsc pracy oraz 4,5 proc. PKB Unii) przyznały nagrodę nie tylko tej instytucji kulturalnej usytuowanej na nowym szlaku Islandii.
Nagroda specjalna dla „młodego architekta” (wraz z sumą w wysokości 20 tys. euro) przypadła w udziale dwojgu Hiszpanom, otrzymali ją María Langarita i Víctor Navarro, którzy przekształcili magazyn starej rzeźni w Madrycie, wprowadziła się tam Red Bull Music Academy, wydarzenie sponsorowane przez markę tego napoju, skupiające corocznie, w rozmaitych miastach, znanych już muzyków i producentów oraz dopiero co wschodzące gwiazdy. Ta „Nave de Música Matadero” powstała w zaledwie dwa miesiące.
Możemy ujrzeć w Harpie „dzieło starego systemu ikonograficznego”, „zwycięstwo obrazu ‘przezroczystego’ i obiekt symboliczny”, uważa krytyk architektury Jorge Figueira, a przestrzeń Nave de Música uznać za symptom architektury kryzysu, poezję pragmatyzmu, która wynika „bezpośrednio z predyspozycji przestrzeni”, widzieć w niej „zwycięstwo nie-obrazu oraz ironii”.
Pierwszą edycję konkursu [w 1988 r.] wygrał Portugalczyk Alvaro Siza, który został nagrodzony za Banco Borges & Irmão w Vila do Conde [w regionie Porto]. Ceremonia przyznania 13 Nagrody Mies van der Rohe odbędzie się w budynku Mies van der Rohe w Barcelonie, gdzie obchodzona będzie również 25 rocznica jej istnienia.

Newsletter w języku polskim
Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Wspieraj niezależne dziennikarstwo europejskie

Europejska demokracja potrzebuje niezależnych mediów. Voxeurop potrzebuje ciebie. Dołącz do naszej społeczności!

Na ten sam temat