Het virus van de twijfel

Eerst was er de angst, nu de polemiek. De griepepidemie is minder ernstig dan verwacht en Europeanen laten zich slechts mondjesmaat inenten tegen de ziekte. Diverse regeringen proberen nu van hun overbodige vaccins af te komen.

Op 7 januari gaan de ministers van volksgezondheid van de Duitse deelstaten onderhandelen met geneesmiddelenfabrikant GlaxoSmithKline over annulering van de helft van de bestelling van de Duitse regering, in totaal 50 miljoen vaccins. Op dit moment heeft slechts 10 procent van de Duitse bevolking zich laten inenten. Volgens Der Tagesspiegel overweegt Berlijn de overbodige doses te verkopen aan landen als Iran, Irak, Kosovo, Oekraïne en Turkije.

De Franse regering heeft onlangs een bestelling van 50 miljoen vaccins afgezegd, op een totaal van 94 miljoen. Zij probeert nu tientallen miljoenen vaccins te slijten waarvan de uiterste gebruiksdatum nabij is. Er zijn al 300.000 doses verkocht aan Qatar en 2 miljoen aan Egypte. De Nederlandse overheid is voornemens 19 miljoen van de 34 miljoen aangekochte doses door te verkopen.

Spanje heeft de productie van 23,5 miljoen van de 37 miljoen geplande doses laten stilleggen, "dankzij een clausule die in de contracten was opgenomen", waarmee de overheid de leveringen kon afstemmen op de behoeften, licht El País toe. De minister van Volksgezondheid bestudeert nu of het mogelijk is de aangeschafte vaccins "te doneren of door te verkopen", wanneer de risicogroepen zijn beschermd, wordt in het Madrileense dagblad gesteld.

De niet gebruikte vaccins kunnen worden verkocht aan landen binnen de Europese Unie die geen overeenkomst met de producenten hebben afgesloten, zoals Polen en Bulgarije. "Deze vaccins kunnen tegen lagere prijzen worden verkocht dan de prijs die de minister van Volksgezondheid heeft betaald, in het kader van solidariteit met deze Europese landen, of ze kunnen aan ontwikkelingslanden worden gedoneerd, zoals de Amerikaanse president Barack Obama heeft voorgesteld," aldus El País.

Beter te veel dan te weinig

"Vaccins zijn erger dan de griep", kopt de Dziennik Gazeta Pra

wna, die benadrukt dat er grote sommen geld zijn "verkwist". "De Poolse overheid heeft er goed aan gedaan om geen vaccins in te kopen," stelt de Franse professor Marc Gentilini, deskundige op het gebied van infectieziekten, in het dagblad uit Warschau. In de Gazeta Wyborzca stelt doctor Jacek Mrukowicz van het Poolse instituut voor Evidence-based medicine echter dat de Westerse regeringen juist hebben gehandeld.

door de vaccins in te kopen. "In het geval van een pandemie is het beter over te veel dan helemaal geen vaccins te beschikken." Volgens de Poolse oppositie heeft de regering geen vaccins ingekocht omdat dat tijdens de piek van de griepgolf eenvoudigweg niet mogelijk was.

Maar is de kous daarmee af? In Berlijn waarschuwt Der Tagesspiegel op de voorpagina dat zich best een nieuwe griepgolf kan voordoen. "Niemand weet hoe het virus zich in de toekomst zal ontwikkelen," aldus een woordvoerder van de regering die in het dagblad wordt geciteerd. In een artikel van dit blad wordt erop gewezen dat de bevolking in paniek raakte toen het virus zijn intrede deed, en dat politici daarop hebben ingespeeld. Daarom mag de politiek niet als schuldige worden aangewezen en moeten de vaccins niet worden verkocht voordat het gevaar definitief is geweken.

In Frankrijk, waar slechts 4,5 miljoen mensen zich hebben laten inenten, gaat de discussie voornamelijk over het voorzorgsbeginsel. Is de regering op grond van dat beginsel niet te hard van stapel gelopen? *"Al twintig jaar stapelen de tekortkomingen in de manier waarop met de volksgezondheid wordt omgesprongen zich op (…), burgers verweten de politiek dat zij niet genoeg deed, en niet dat zij te veel deed," is de [analyse van Les Echos](http://www.lesechos.fr/info/analyses/020296789316-l-impudent-proces-de-la-prudence.htm "analyse van Les Echos"). 'Fiasco', 'schandaal', 'schuld': het is bijna niet te geloven dat de oppositie nu met dergelijke termen, die normaliter zijn voorbehouden aan schuldig verzuim, tracht een te grote mate van interventie in diskrediet te brengen. Het aan de kaak stellen van deze voorzichtigheid heeft iets onbeschaamds, vooral omdat een dergelijk proces wordt gevoerd nu de epidemie - voorlopig - is geweken en de wetenschappelijke onzekerheid - gedeeltelijk - is verdwenen."*