Kies een taal
**We hebben nog een week in spanning moeten leven, waarin de aanhoudende geruchten over een aanstaand verzoek om steun van Brussel voor de Spaanse banken onophoudelijk door de regering werden ontkend, in afwachting van het boekhoudkundig onderzoek dat zij had gelast.
Op bizarre wijze ging de spanning ditmaal niet gepaard met een instorting van de beurskoersen, maar juist met koersstijgingen van tegen de 8%, vooruitlopend op een oplossing van de crisis bij de Spaanse bank Bankia. En zaterdagmiddag maakte minister van Economische Zaken Luis De Guindos bekend dat de eurogroep het Spaanse hulpverzoek had ingewilligd, terwijl hij tot vrijdagavond in alle toonaarden had volgehouden dat een redding van de banken niet nodig was. Deze schijnbare kalmte op de beurzen betekende niet dat we aan de rand van de afgrond stonden en nog minder dat het eind van de tunnel in zicht was; we bevonden ons in het oog van de orkaan.**
Een dubbelzinnige boodschap
De Spaanse steunoperatie werd aldus een feit op het moment dat we aangeland waren in het hart van de storm, ontketend door de eurocrisis, vlak vóór de donderklap van de Griekse verkiezingen die tot de desintegratie van de eurozone zouden kunnen leiden. De manier van regeren van de Spaanse premier Rajoy is de belichaming van deze ernstige weersonrust, hij werd het slachtoffer van een zonsverduistering, alsof hij door zijn aanvankelijke zwijgen een zeer dubbelzinnige boodschap wilde doorgeven: het is wél een steunoperatie (iets dat op zichzelf negatief is), waartoe ik mij gedwongen heb gezien, ondanks wat ik er eerder over had gezegd; maar het is ook géén steunoperatie (maar een ander eufemisme), want Spanje daarmee behoed voor een faillissement. Zijn aanvankelijke hardnekkige zwijgen moets ons duidelijk maken dat we ons gelukkig moetsn prijzen, omdat nog erger zou zijn geweest als we dit reddingspakket waren misgelopen.
Gezwel wordt verwijderd door Europese chirurg
Wat moeten we nu, na al dat zwijgen en al die eufemismen, van deze steunoperatie vinden? De culturele oorlog die het gevolg is van de polarisatie van onze politiek is onbarmhartig: links wijst het reddingspakket af en de conservatieven juichen het toe. Bezorgd om zelf niet ook in de val van een dergelijke dichotomie te vallen, lijkt de steunoperatie me ondanks alles een goede zaak. Niet alleen is het een minder kwaad – iedere andere oplossing was slechter geweest – maar zij biedt bovendien onmiskenbare voordelen, die van de nood een deugd maken.
**Het belangrijkste voordeel is het feit dat het een selectieve steunmaatregel betreft, uitsluitend bedoeld ter herkapitalisering van 30 procent van ons financiële stelsel: het corrupte deel, dat zich na jaren van financiële speculatie heeft opgestapeld en dat is gevoed door de cliëntelistische netwerken van alle politieke partijen.
En dus zal het kankergezwel uiteindelijk verwijderd moeten worden door de Europese chirurg, omdat we het alleen niet af kunnen. Maar die chirurgische ingreep zal beperkt zijn, omdat de kanker geen uitzaaiingen heeft in de rest van het financiële systeem, en er daarom geen grotere ingreep hoeft plaats te vinden.**
Hypocrisie van een dubbelspel
De tweede reden om blij te zijn is dat het hier gaat om een lichte reddingsoperatie. De steun wordt verleend via de FROB [het Fonds voor de Ordelijke Herstructurering van het Bankstelsel, in 2009 opgericht om de sector te saneren], en niet door de ECB, waardoor er ook geen sprake is van een tegenpartij of van macro-economische eisen en voorwaarden. Een slimme manier om een Duits veto te omzeilen, die grenst aan financieel bedrog, omdat het geld per slot van rekening zal dienen om onze schuldenlast te verlichten.
Deze uitvlucht was mogelijk dankzij de dubbelzinnigheid van de FROB, een kameleontische instelling die zich als een publiek orgaan voordoet om de Duitsers gerust te stellen (die hun veto hebben uitgesproken over rechtstreekse steun aan de bankensector), maar tot de particuliere sector lijkt te behoren als het gaat om kredietaanvragen in Brussel (zodat de Spaanse staat buiten schot blijft). Hoe je er ook tegenaan kijkt, dit alles ademt de hypocrisie van een dubbelspel, dat grenst aan het onbetamelijke. Maar de Duitse bondskanselier Merkel is er wél akkoord mee gegaan.
Rajoy heeft strenge Merkel om de tuin geleid
**Vandaar die tevreden gezichtsuitdrukking van de arrogante Spaanse premier Rajoy, die er met deze list in geslaagd lijkt te zijn zijn strenge ambtsgenote Merkel om de tuin te leiden, na haar legendarische onverzettelijkheid zachtjes te breken. Zijn meesterzet was dat hij pretendeerde dat Spanje een te groot land was om te laten omvallen: een staaltje blufpoker dat Merkel niet durfde te pareren.
In tegenstelling tot wat hij ons tot voor kort heeft laten denken, lijkt Rajoy dus niet op zijn socialistische voorganger José Luis Rodríguez Zapatero. Zijn twijfels, zijn riskante improvisaties, zijn voortdurende ontkenningen, zijn gebrek aan een strategie en een programma, deden beslist denken aan de uitspraak van Groucho Marx: “Dit zijn mijn principes en als die u niet bevallen, heb ik ook nog andere.”**
Hij was ook teleurstellend door ons voortdurend te zeggen dat “het ervan af hing” of ons te trakteren op zijn Shakespeariaanse twijfel: steunoperatie of geen steunoperatie. Maar in tegenstelling tot Zapatero, die zich tijdens het pokerspel rond de euro de veren van het lijf liet plukken, is de brave Mariano erin geslaagd het potje te winnen, nadat hij de Duitsers had uitgekleed. Maar was dat nu louter een kwestie van geluk?
Opinie
Obama voert de druk op
Sinds de instorting van Bankia wilde de Spaanse regering van Mariano Rajoy een buitenlandse inmenging vermijden. In La Vanguardia schrijft Enric Juliana:
[het Spaanse verzet] is zaterdagmiddag is gebroken met het voortschrijden van de Duitse troepen en de luchtsteun van het IMF [...]. De regering van Obama bekeek de situatie steeds meer met argusogen. Al maandenlang ziet de Amerikaanse president het afglijden van Europa als iets rampzaligs, en China en Rusland zijn dezelfde mening toegedaan. Als de crisis in de eurozone plotseling verergert, zou dit gevolgen kunnen hebben voor de Amerikaanse verkiezingscampagne. Zo bezien zijn de Griekse verkiezingen van 17 juni met daarbovenop het onbezegelde lot van Spanje een opeenstapeling van explosieve risico’s. Deze tijdbom moest dus onschadelijk gemaakt worden.
De steun aan de banken geeft de Spaanse premier ondanks “behoorlijk wat lucht”, schrijft La Vanguardia.
Rajoy heeft gisteren zijn eigen 9 mei meegemaakt. Op dezelfde datum in 2010 kreeg José Luís Rodríguez Zapatero een telefoontje van Obama om hem aan te sporen een beleidswijziging door te voeren, zoals de Duitsers wilden. [Deze keer] hebben de Verenigde Staten meegeholpen de Spaanse trots in te slikken en hebben ze misschien Rajoy gered.
