Kies een taal
De Europees-Russische betrekkingen, zo zegt het Moldavische dagblad Timpul, lijken zich significant te ontwikkelen. De wens van Moskou om toe te treden tot het Oosterse Partnership, de mogelijke liberalisering van visa voor Russische burgers en overeenkomsten gesloten tussen Europese en Russische bedrijven tonen aan dat “de EU en Rusland elkaar meer dan ooit nodig hebben”. De versterking van de betrekkingen met de Europese Unie bieden Moskou bovendien “een extra voordeel in de confrontatie met Washington”. En de betrekkingen tussen de EU en Rusland zouden nog hartelijker moeten worden op initiatief van de Russen, zo meent het dagblad Chisinau.
Het diplomatieke offensief van Moskou in de EU gaat gepaard met een handelsoffensief gericht op het verkrijgen van technologieën uitgewerkt in Europa, volgens Dziennik Gazeta Prawna. Na ondertekening van een paar winstgevende contracten met Duitse bedrijven gaat het Kremlin in Frankrijk shoppen, waar het vooral geïnteresseerd is in de sector ruimtevaart en kernenergie, maar ook in de militaire sector. “Rusland is een achtergebleven land dat behoefte heeft aan snelle modernisering. Maar in plaats van wetenschappers op te leiden en technologieën te ontwikkelen, kopen ze liever kennis en nieuwe oplossingen”, stelt het Poolse dagblad en vervolgt “in tegenstelling tot Washington of Londen ziet Parijs geen probleem in het delen van zijn knowhow met Moskou.”
“Tijdens zijn recente bezoek aan Parijs op 26 en 27 november heeft de Russische Eerste Minister Vladimir Poetin een twintigtal bilaterale overeenkomsten getekend op het gebied van energie, auto-industrie, milieuzorg en visa. Maar ook bewapening”, zegt Le Figaro. Moskou is dus bereid om 500 miljoen euro te betalen voor een draaglauncher in de klasse Mistral, het pronkstuk van de Franse marine, en potentieel sleutelelement van de wederopbouw van de Russische marine. Een zeer symbolisch contract, want het zou gaan om “de eerste aankoop in z'n soort door Moskou bij een NATO-land” merkt Le Monde op. Terwijl Romania Liberain dit eventuele contract “een ruil en een gênant politiek symbool voor Parijs” ziet, dat zo de Europese code over wapenexport negeert, is de overeenkomst volgens Le Monde het politieke signaal van “politiek-militaire toenadering” tussen beide landen. Volgens het Parijse dagblad wil Frankrijk militair “een bijzondere band met Rusland opbouwen.” Het idee dat president Nicolas Sarkozy na aan het hart ligt is “Rusland aan een continentale orde van stabiliteit te koppelen, ook al kan hij het land de westerse democratische waarden niet opdringen” en een “toekomstige gemeenschappelijke veilige ruimte” tussen Eurpopa en Rusland creëren. Het vertoon van de Franse goede wil “zal echter met moeite doen vergeten dat voor wat betreft economische betrekkingen Duitsland, onbetwist kampioen van Europa in de betrekkingen met Rusland, aan de touwtjes trekt. Duitsland is eerste business partner en grootste investeerder in Rusland en heeft dit jaar op spectaculaire wijze de indruk versterkt door een exclusief ‘tandem’ met Rusland te vormen door de overeenkomst tussen Siemens en het Russische kernenergieconcern Rosatom.”
Het andere gebied waar de Russische strategie ten opzichte van Europa het meest vruchten afwerpt, is energie: daar de Europese Unie geen gemeenschappelijk beleid heeft, onderhandelt ieder land afzonderlijk met Moskou over leveringscontracten. De Franse bedrijven (Veolia, GDF-Suez, Electricité de France) zijn druk in de weer om partnerships te sluiten met de Russische energiegigant Gazprom, die twee gasleidingprojecten aanstuurt. “Vladimir Poetin staat er goed voor om een meesterslag te slaan aan het diplomatieke energiefront”, benadrukt Le Monde: “Alle Europese landen en de multinationals [geassocieerd met de twee gasleidingprojecten] die liggen rond de Oekraïne, Wit-Rusland, Polen en de Baltische staten: de Nord Stream, die onder de Oostzee door Rusland met Duitsland verbindt; en de South Stream die de Zwarte Zee oversteekt en zich in twee takken splitst naar Italië en Oostenrijk. Net als Duitsland en Italië ziet Frankrijk geen tegenstrijdigheid in de aanwezigheid van haar bedrijven in de twee Russische projecten, die steeds afhankelijker worden van het Russische gas, en de steun aan het Europese gasleidingproject Nabucco, dat Rusland omzeilt.” Het Franse enthousiasme voor het Kremlin wordt echter niet door Warschau gedeeld, zegt Polska: de Poolse regering heeft nog geen zin om het gascontract te tekenen dat de bevoorrading op 40% brengt en de levering van Russisch gas aan Polen tot in 2037 verlengt. Het meest controversiële aspect is de toenemende afhankelijkheid van de Russische energiegigant Gazprom, “terwijl het staatshoofd de bevoorradingsbronnen van Polen wil diversifiëren”, en het feit dat hij de bouw van de verdampingsterminal Świnoujście gaat vertragen.
Hoewel het vertrouwen tussen Moskou en Warschau nog niet op de agenda staat voor wat betreft energie, is dat echter wel het geval bij de visa: Polen, Litouwen en Rusland gaan samen de Europese Commissie vragen om de Russische exclave van Kaliningrad toe te voegen aan de zone voor klein grensoverschrijdende handel die eind mei door de drie landen werd gelanceerd, legt Gazeta Wyborcza uit. Volgens de voorgestelde overeenkomst kunnen de inwoners van Kaliningrad zonder visum naar Polen en Litouwen binnen een afstand van dertig kilometer van de grens. Het doel is de economie van Kaliningrad vlot te trekken en de handel tussen Kaliningrad en de Pools een Litouwese buren nieuw leven in te blazen. “Deze stap heeft ook een geopolitiek kantje”, zo vertrouwt een diplomatieke bron het dagblad van Waschau toe: “Wij willen Kaliningrad veranderen van een potentiële gevarenzone in een samenwerkingsgebied.”
