Arme Štefan Füle. Op 12 oktober had de Europese Commissaris voor Uitbreiding de ondankbare taak het jaarverslag van Brussel te presenteren over de negen landen - Kroatië, Turkije, IJsland, Macedonië, Montenegro, Albanië, Servië, Bosnië en Kosovo - die lid willen worden van de Unie.
Het werd een ietwat surrealistische presentatie. Opgezet alsof er niets ernstigs aan de hand is in de EU, alsof alles z'n gewone gangetje gaat. En hoewel Štefan Füle nou niet bepaald een gangmaker genoemd kan worden, weerhield dat hem er niet van te verklaren dat de toekomst van Europa er zonnig uitziet. Kijk eens hoe effectief de strategie van de Unie is! Europa stelt haar eisen en de landen die willen toetreden, democratiseren. 2011 is volgens Füle een goed jaar voor de uitbreiding. Dat optimisme is maar schijn, want de commissaris gelooft er zelf ook maar nauwelijks in.
IJsland is nog het beste voorbereid
De minder verheugende waarheid is ten eerste dat er een aantal landen voor de poort van Europa staan die met ernstige problemen te kampen hebben. Daarnaast is de EU waarschijnlijk niet in staat nog veel groter te worden. Zeker, de onderhandelingen met Kroatië zijn afgrond, en de Commissie stelt het land voor in 2013 tot de Unie toe te treden. Ook vindt Štefan Füle dat Servië en Montenegro vooruit zijn gegaan en daarom wat extra stappen kunnen zetten op de lange weg naar toetreding.
Maar de onderhandelingen met Turkije werden opgeschort en het land dreigt de verkeerde richting in te slaan, net als Bosnië, Albanië en Kosovo. Het lijkt erop dat IJsland, dat al hele delen van het Europese recht toepast, het best is voorbereid. Rest alleen de vraag of de IJslanders wel "ja" zullen stemmen als er met een referendum over de toetredingskwestie beslist wordt.
Štefan Füle verzekert dat alles "onder controle" is
Iedereen weet echter dat het voortzetten van de uitbreiding zich niet beperkt tot de integratie van kandidaat-lidstaten. Het is even belangrijk om de situatie van de zevenentwintig huidige lidstaten in ogenschouw te nemen. Of zij wel in staat zijn hun problemen te overwinnen en hun samenhang te behouden. Anders gezegd: heeft de Unie wel de kracht om nieuwe landen te ontvangen, die bovendien arm zijn?
Štefan Füle verzekert dat de uitbreiding doorgaat en dat in Brussel alles "onder controle" is. Ook op het moment dat de euro wankelt, en daarmee de hele Europese Unie, blijft de eurocommissaris de landen met een onveranderlijk enthousiasme voorbereiden. Hij biedt daarmee een schijnzekerheid die er vooral toe leidt dat het crisisgevoel nog wordt versterkt.
Vanuit Belgrado bezien
Kiezen of delen: óf de EU, óf Kosovo
“Brussel bevestigt: het is “óf de Europese Unie óf Kosovo”* “, zo luidt de kop [op het Servische dagblad Danas](http://www.danas.rs/danasrs/politika/brisel_potvrdio_evropa_ili_kosovo.56.html?news_id=225798). “De begindatum van toetredingsonderhandelingen zal pas bepaald worden als er aantoonbare vooruitgang is in de dialoog [tussen Servië en diens voormalige provincie Kosovo], maar ook in de ‘normalisering van de verhoudingen met Kosovo’.*” Een zware tegenslag voor de Servische autoriteiten, die van plan waren het EU-lidmaatschap aan te vragen en tegelijkertijd de onafhankelijkheid van Kosovo aan te vechten bij een internationaal gerechtshof.
De EU verzoekt Belgrado om de blokkering van deelname van Kosovo aan regionale conferenties te staken, om te aanvaarden dat EULEX (de EU-ondersteuningsmissie op het gebied van politie en justitie in Kosovo) de zeggenschap krijgt over het tribunaal in het Noorden van Kosovo, en om problemen op het gebied van telecommunicatie en elektriciteitsvoorziening in Kosovo op te lossen. In het beste geval zou Servië in december kandidaat-lidstaat kunnen worden, als de zeventwintig EU-lidstaten tenminste instemmen met de aanbeveling van de Europese Commissie.