Kies een taal
Herman Van Rompuy geldt misschien als grijze muis. Maar tijdens de ernstigste crisis in Europa sinds tijden, speelt de Europese president wel klaar dat zijn mandaat wordt verlengd zonder dat daarover enige controverse lijkt te bestaan. Volgende week, verwachten bronnen in Brussel, stemmen de Europese regeringsleiders tijdens een diner in met een tweede termijn van tweeënhalf jaar voor Van Rompuy.
Het eerste wat opvalt als je Herman Van Rompuy (64) ontmoet, is de rust om hem heen. Hij zit in een lelijk vergadergebouw met versleten liften en bruine wandjes. Elders in het gebouw praten diplomaten uit 27 landen zich uiterst moeizaam, en soms met geschreeuw, een weg door de crisis. Noord en zuid staan lijnrecht tegenover elkaar. Nationale belangen en emoties spelen op. Maar de intriges lijken van Herman Van Rompuy af te glijden.
Van Rompuy cultiveert het beeld van 'grijze muis': het komt hem goed uit. In werkelijkheid is hij het tegendeel. Hij is hartelijk, houdt van een glas bier en weet, ondanks zijn houterige motoriek, mensen op hun gemak te stellen. Hij motiveert medewerkers als geen ander – iedereen in Brussel wil voor hem werken. Maar hij is ook sluw, en hard genoeg om tegenstanders op afstand uit te schakelen. Zo stuurde de toenmalige Italiaanse premier Berlusconi hem een lijst hervormingen. Van Rompuy weigerde voor ontvangst te tekenen, totdat alles wat hij wilde erin stond.
Van Rompuy filtert, ordent en masseert
Hij was het die een uitweg vond voor de onmogelijke Finse eis dat Griekenland contant onderpand moest geven voor Finse leningen. Als veel regeringsleiders euro-obligaties willen, maar de Duitse bondskanselier ze niet wil bespreken, laat Van Rompuy hen afspreken dat ze het er later over zullen hebben – nadat zaken die Merkel wél wil bespreken zijn afgerond. Van Rompuy filtert, ordent, masseert. Alles op afstand. Daarbij is hij inhoudelijk, als voormalig Begrotingsminister, een van de weinigen die weet waar hij het over heeft. Betrokkenen zeggen dat zijn rol in de crisis cruciaal is.
Eén ding heeft hij goed begrepen: als voorzitter van de regeringsleiders moet hij oppassen dat hij zijn kop niet teveel boven het maaiveld uitsteekt. Hij kan hen niet openlijk bekritiseren. Hij kan zelden zeggen wat hij echt denkt. Alleen met de haiku’s die hij schrijft, kan hij het beeld van saaie dienstklopper nuanceren. Maar ook de haiku’s worden een cultus. Hoe bescheidener Van Rompuy zich gedraagt, hoe beter. Hij moet ieders president zijn. Hij heeft 27 werkgevers die hij tevreden moet houden, én een kant op moet manoeuvreren die goed is voor Europa. Dat hij het ‘politieke loodgieten’ in België leerde, heeft Van Rompuy ongetwijfeld geholpen. Hij is gewend om politici die met tegenstrijdige eisen een vergadering ingaan, er beiden als overwinnaar uit te laten komen.
Vluchtheuvel voor leiders van grote landen
Van Rompuy is een vluchtheuvel geworden voor leiders van grote landen als Duitsland en Frankrijk, maar moet zorgen dat zij niet alles in een-tweetjes gaan regelen. Kleine landen zouden dat nooit accepteren. Dus duwt hij diplomaten achter de schermen de ‘goede’ kant op, zonder dat iedereen ziet dat híj dat doet.
Daar komt waarschijnlijk die rust vandaan. Als hij die niet creëert, ook in zichzelf, wordt hij knettergek. Van Rompuy is een spiritueel man. *"*Een mens moet erkennen dat er dingen zijn die hem boven de pet gaan” zei hij eens in een interview. "Hij moet bescheiden zijn over wie hij is, anders wordt hij agressief.”
Bezien vanuit Polen
"In dienst van de Europese leiders"
Het eerste termijn van Herman van Rompuy als voorzitter van de Europese Raad zit er bijna op. De Brusselse correspondent van de Poolse krant Gazeta Wyborcza schrijft dat een eventueel positieve beoordeling van het functioneren van Van Rompuy:
… te danken is aan de bijgestelde verwachtingen over zijn dienst die is opgericht na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon. Niemand noemt de Belgische politicus 'President van Europa' omdat het nu maar al te duidelijk is geworden dat er over deze rol geen overeenstemming is onder de belangrijkste Europese spelers. Het hoofd van de Europese Raad kan hoogstens - en dat kun je met een gerust hart aan Van Rompuy overlaten - een bekwame diplomaat in dienst van de Europese leiders zijn.
De Pools krant herinnert de lezers dat Herman Van Rompuy onlangs nog zijn foto twitterde met daaronder de tekst "Wij wisselen telefoonnummers uit" naar de voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger die zich ooit zou hebben afgevraagd welk nummer hij moest draaien als hij Europa wilde bellen. De krant beschrijft deze actie van Van Rompuy als
… zelfverachting, want de verdedigers van het Verdrag van Lissabon zien misschien een 'telefoon' op het bureau van de voorzitter van de Europese Raad, het Witte Huis kent andere telefoonnummers beter. Na de overeenstemming van een nieuwe reddingspakket voor Griekenland belde Barack Obama namelijk bondskanselier Angela Merkel *om zijn felicitaties over te brengen*.
