Bloemen en kaarsen ter nagedachtenis aan Plamen Goranova die op 3 maart overleed aan zijn brandwonden.

De zelfverbranding die misschien voor verandering zorgt

Vandaag, 6 maart, is er in Bulgarije een dag van rouw afgekondigd ter nagedachtenis aan Plamen Goranov, een jongeman die zichzelf in Varna in brand stak om het stadsbestuur tot aftreden te bewegen. Deze daad moet leiden tot bewustwording, meent een invloedrijk politiek commentator, vooral nu het land midden in een politieke crisis zit.

Gepubliceerd op 6 maart 2013 om 16:16
Bloemen en kaarsen ter nagedachtenis aan Plamen Goranova die op 3 maart overleed aan zijn brandwonden.

Plamen Goranov overleed op 4 maart, elf dagen nadat hij zichzelf als een fakkel voor het stadhuis van Varna [in het oosten van het land, red.] in brand stak. Hij eiste “het ontslag op 20 februari 2013, om uiterlijk 17.00 uur, van Kiro [Kiril Yordanov, de burgemeester van de stad] en alle gemeenteraadsleden”. Dat stond volgens het openbaar ministerie op het bord dat hij die ochtend bij zich had. Een bord waar overigens iets vreemds mee is gebeurd: eerst verdween het op mysterieuze wijze van de plaats van het drama en vervolgens dook het op bij een medewerker van het gemeentehuis. Laten we daar echter niet te lang bij stilstaan.
Niemand heeft nog de beelden gezien die de toezichtcamera's ongetwijfeld hebben gemaakt van wat zich heeft afgespeeld. Allles wat we weten is dat de 36-jarige Plamen niet meer leeft.

Niemand weet wat er precies is gebeurd

Het lijkt me zinloos om een polemiek te beginnen over de vraag of zijn lot kan worden vergeleken met dat van Jan Palach, de jongeman die zichzelf op 16 januari 1969 in Praag in brand stak en symbool werd van het protest tegen de bezetting van Tsjechoslowakije door de Sovjet-Unie. Maar de werkelijkheid is simpel: veel mensen beschouwen Plamen nu al als de Bulgaarse Jan Palach.
De Tsjechische student heeft een brief achtergelaten waarin hij zijn daad toelichtte. En hij was niet de enige, er waren er meer: een maand later stak een andere jongeman zich in Praag op precies dezelfde plaats in brand. Plamen Goranov heeft geen brief achtergelaten, wij zijn althans van het bestaan daarvan niet op de hoogte. Jan Palach goot zichzelf over met benzine en stak zich daarna voor de ogen van talloze passanten in brand. In Varna weet niemand precies wat er met Plamen is gebeurd. Waren er getuigen? Op dit moment weten we dat niet. Alles wat we weten, is dat er twee kannetjes met een brandbare vloeistof naast hem zijn gevonden, waarvan er een halfleeg was.
Alleen al de onmogelijkheid om meer te weten te komen illustreert hoezeer Bulgarije, met onze medewerking, is verloederd. Zo weten we bijvoorbeeld niet of hij zichzelf opzettelijk in brand heeft gestoken, of dat iemand hem heeft ‘geholpen’, of hij echt van plan was zichzelf in brand te steken of iets anders wilde doen... De ware verandering waarvoor duizenden demonstranten de straat op gaan, zou kunnen beginnen met de eis dat de hele waarheid over de dood van Plamen aan het licht komt.

Op 6 maart stapte de burgemeester alsnog op

Hij was een man met een mening, nam regelmatig deel aan demonstraties en uitte felle kritiek op de manier waarop Kiril Yordanov de stad bestuurt. Op internet is een video gevonden waarop is te zien hoe hij tijdens een vergadering de microfoon probeert te grijpen om de menigte op te roepen tot het scanderen van “Weg met TIM!”[een machtige holding met een slechte reputatie, die ervan wordt beschuldigd in Varna de dienst uit te maken, red.]. Al weten we dan niet goed wat er met Plamen is gebeurd, we weten wel precies waartegen hij in opstand kwam, namelijk de minachtende en ondoorzichtige manier waarop de stad wordt bestuurd, het gegraai in de gemeentepot, het tot zwijgen brengen van dissidenten, de dictatuur van een handvol op macht beluste gemeenteraadsleden.
Zo gaat het er in Varna aan toe, zo gaat het er ook in andere grote steden aan toe, zo gaat het er in Bulgarije aan toe. Varna is alleen maar het symbool geworden van deze realiteit, die niet van gisteren dateert. Het ontslag van de burgemeester [dat op 6 maart bekend is gemaakt, red.] doet er niet meer toe. Waar het om gaat, is dat de bevolking blijft eisen dat het bestuur transparanter wordt en dat de wet wordt nageleefd. De inwoners van Varna hebben dat begrepen. Dat maakt dat hun opstand niet te vergelijken is met die in Sofia, waar demonstranten met eigenaardige en soms zelfs tegenstrijdige eisen komen.
De rechtsstaat, waar de inwoners van deze havenstad voor vechten, omvat ook een onafhankelijk, diepgaand onderzoek naar de dood van Plamen Goranov. Dat is wel het minste wat we hem verschuldigd zijn.

Commentaar

Nieuwsbrief in het Nederlands

Rouw om wat?

“Vandaag is er een dag van nationale rouw, afgekondigd ter nagedachtenis van Plamen Goranov”, schrijft de journaliste Ana Zarkova in dagblad Trud die zich afvraagt wie er precies in rouw is.

Waarschijnlijk huilen de rouwenden allen op hun eigen manier en om verschillende redenen. De ministers om hun betrekkingen, de werklozen om hun werk, de armen om het feit dat ze niet genoeg geld hebben om hun gas- en elektriciteitsrekeningen te betalen, de rijken omdat ze kunnen worden gedood of ontvoerd en de demonstranten omdat ze hun eenheid hebben verloren. We zijn zelfs verdeeld in onze rouw. Ik beklaag de politici die proberen heden ten dage nader tot het volk en zijn pijn te komen. En wat als ze nu eens zelf berouw tonen?

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp