Een Tea Party Express in Clinton Township, Michigan, in april 2010

Europa drinkt ook mee op de Tea Party

Zal Barack Obama weerstand kunnen bieden aan de ultraconservatieve beweging ? De inzet van de Amerikaanse verkiezingen 2 november is ook van belang voor Europa, waar populistische partijen profiteren van de angst van burgers.

Gepubliceerd op 1 november 2010 om 14:46
Een Tea Party Express in Clinton Township, Michigan, in april 2010

President Obama, op wie nog maar twee jaar geleden de hele planeet zijn hoop had gevestigd, lijkt te worden verslagen door het verschijnsel Sarah Palin, die een politieke beweging aanvoert. Angela Merkel, aan het hoofd van een Duitsland waar het werkloosheidcijfer de afgelopen 20 jaar nog niet zo laag is geweest, slaagt er niet in om de daling van haar populariteit een halt toe te roepen. Nicolas Sarkozy, de superpresident die de Fransen heeft beloofd dat ze ”meer [zouden gaan] werken, om meer te verdienen” wordt geconfronteerd met een straatrevolutie. Europa moet het hoofd bieden aan een explosief mengsel van protest, geslotenheid en een afkeer van immigratie dat niets goeds voorspelt. De Verenigde Staten lijken op een beslissend moment in hun geschiedenis te zijn aangekomen : irrationaliteit en populisme keren zich tegen politiek, immigratie en de rest van de wereld. Dit zou kunnen leiden tot een collectieve catharsis waarvan de gevolgen onzeker zijn. De mondiale crisis, die is ontstaan in het hart van het kapitalistische systeem en die de meest ontwikkelde economieën en de levensstijl die daarbij hoort, hard heeft geraakt, gaat dus gepaard met een diepe politieke en maatschappelijke crisis.

De malaise laat aan elke kant van de Atlantische Oceaan een ander gezicht zien. Maar wat ze laat zien, getuigt van één en dezelfde onzekerheid over een wereld die opeens een bepaalde levensstijl en het prestige van de machtige democratieën waaraan wij gewend zijn, ernstig aan het wankelen brengt. Wat deze periode van andere onderscheidt, is dat vandaag internet en kabeltelevisie massamedia zijn geworden. Ze geven het publiek voeding voor conflicten, mobiliseren individuen, scheppen tentakelachtige communicatienetwerken waar eerder onderbuikgevoelens dan het gezonde verstand de toon zetten.

Dit is misschien een vruchtbare bodem voor populisme. Toch zijn het ook de netwerken op internet die nieuwe marginale groeperingen hebben gemobiliseerd en ze hebben aangezet om politiek actief te worden om Obama te steunen. Zo staan we tegenover een nieuwe werkelijkheid, waarvan we de gevolgen voor de organisatie van onze democratische maatschappijen nog niet kunnen overzien. Het gaat hier om een ander aspect van dit nieuwe Amerikaanse verschijnsel : ondanks de ogenschijnlijke ”matiging” van de kiezers, is een groot deel van de Amerikanen niet tevreden over hun regering en de volksvertegenwoordigers die ze hebben gekozen, en zijn ze ook niet te spreken over de cultuur van Washington.

De Europeanen zijn net als de Amerikanen bang voor de toekomst en hebben geen vertrouwen in de elite die hen regeert. Ze begrijpen de wereld niet die uit de crisis tevoorschijn is gekomen, ze zijn bang voor China, net zoals ze bang zijn voor de ”ander” die naast hen woont. Het belangrijkste verschil heeft misschien te maken met het feit dat Obama, ondanks alles, zich uitdrukt op een manier die betekenis heeft in deze wereld die zo snel verandert, zelfs ook al slaagt hij er niet in met die woorden de Amerikanen gerust te stellen. In Europa is het moeilijk om woorden te vinden die waarachtig zijn voor de burger, die hen een weg wijzen die betekenisvol is, hoe zwaar die weg ook is. Toch is dat de enige manier waarop het centrum weer aan kracht kan winnen en de gematigden gemobiliseerd kunnen worden. We zullen dit soort taal, dit soort woorden steeds dringender nodig hebben : anders zal het niet de politiek zijn die een antwoord heeft op de angsten die de straat regeren, maar de straat die het uiteindelijk wint van de politiek.

Nieuwsbrief in het Nederlands
Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp