Kies een taal
De crisis die Europa treft, heeft in mei tegen alle verwachtingen in niets opgeleverd voor financiële instellingen zoals investeringsfondsen die gokken op renteschommelingen en de waardeafname van staatsleningen, en die ervan beschuldigd worden een slaatje uit de crisis te slaan, en deze zelfs te versterken. De hedgefondsen die de "global macro" strategie volgen die door hun specialisten op dit gebied zijn uitgezet, maakten in mei zelfs melding van verliezen - van 0,92% - volgens het Amerikaanse bureau Hedge Fund Research.
Sinds begin dit jaar hebben deze fondsen, die geacht werden te groeien dankzij de crisis, hun klanten al 1% verlies gekost, terwijl het gemiddelde alternatieve investeringsfonds hun vermogen intact wisten te houden (-0,3%). "Het is geen ramp, dergelijke schommelingen in vermogensgroei zijn normaal voor deze 'macrofondsen'", zegt Eric Bissonnier ter geruststelling. Hij is een van de verantwoordelijken van EIM, een in de selectie van hedgefondsen gespecialiseerde onderneming uit het Zwitserse Nyon.
Meerdere fondsen in zwaar weer
Maar toch. Midden april vertrouwde Louis Bacon – de legendarische financiële man van Moore Capital – zijn cliënten nog toe dat "de meest interessante beleggingskansen" in de "mogelijke ineenstorting van de Europese monetaire Unie" lagen. Maar volgens een investeerder die niet bij name genoemd wil worden vanwege de vertrouwelijkheid van de cijfers, leed het topfonds van Moore in de eerste weken van mei een ongebruikelijk verlies van bijna 8%.
Het agentschap Bloomberg laat van zijn kant weten dat in de eerste drie weken van mei het grootste fonds van Breven Howard – het grootste hedgefonds van Europa - geen winst heeft gemaakt. En dat het Advantage fonds van John Paulson, die zijn fortuin vergaarde tijdens de "subprime"-crisis, zijn tegoeden met bijna 7% zag slinken.
Deze neergang wekt de indruk dat de Europese staten de "strijd tussen de politiek en de markt" zoals Bondskanselier Angela Merkel het op 6 mei tegenover haar parlementsleden noemde, gewonnen hebben.
Europa brengt haar artillerie in stelling
De realiteit is echter veel complexer. Een groot aantal van de zogenaamde speculatiefondsen hebben inderdaad “veel geld verdiend in maart en april, en stonden op het punt hun posities in mei nog te versterken: van neerwaartse speculaties op Griekenland, ging het naar neerwaartse speculaties op de euro en naar de Europese beurzen, terwijl er tegelijkertijd goud werd ingekocht”, beschrijft Laurent Chevallier, specialist op dit gebied bij Eurofin Capital in Genève.
Deze speculaties werden doorkruist door het reddingsplan van 750 miljard euro dat op 9 juni door de Europese Unie werd aangekondigd en vervolgens door de plotselinge koerswijziging van Europese Centrale Bank. Die bood zich als noodmaatregel aan als koper van de staatsleningen die het slachtoffer werden van het neerwaartse speculeren door middel van “naked selling” en vooral van complexe producten als “credit default swaps” (CDS).
Gebrek aan eenheid
De inzet van de Europese regeringen en de ECB tegen hetgeen gezien wordt als speculatieve aanvallen verklaart volgens de specialisten niet alleen de verliezen van de "global macro" fondsen. De speculanten die gokten op een betalingsachterstand van Griekenland of op de opsplitsing van de eurozone hebben, net zoals degenen die zich afzijdig houden van dergelijke gokken, in werkelijkheid te maken met veel prozaïscher problemen: de zeer slechte vooruitzichten voor zowel de Europese markten als voor Wall Street, dat zijn slechtste meimaand sinds 1940 draait.
Alle banken aan de index
Deze weken van algemene verwarring zwakken de invloed van de hedgefondsen op de crisis in Europa af. Een andere, veel duistere bedreiging, waarmee de Europese autoriteiten schermen, zou zelfs de meest in het oog lopende van deze hedgefondsen ertoe gebracht hebben het wat rustiger aan te doen: de dreiging van de reglementaire bankschroef van de Europese financiële autoriteiten.
Deze tegenspoed voor speculatiefondsen zou wel eens van korte duur kunnen zijn. Ze passen nu al wekenlang hun koers aan, vooral om de wel zeer anonieme geldmarkten af te stropen. Maar hun standpunt over de situatie in Europa is nauwelijks veranderd. “De verwachtingen van andere managers blijft nogal negatief, gokken op een daling van de eurokoers is een eenvoudig middel om dat concreet te maken”, zucht Alexandre Poisson, directeur van HDF International. Het uitroeien van een dergelijke onzekerheid vraagt veel meer tijd van de Europese leiders dan een verregende meimaand.
