Kies een taal
Het rumoer van de vergaderingen in Brussel waaraan wij geleidelijk gewend zijn geraakt, heeft zich als een klucht opeens uitgebreid naar de voetbalvelden in Zuid-Afrika. De voormalige grote mogendheden lijken hun zekerheden kwijt te zijn. De harde kern van de landen die aan de wieg stond van de Europese Unie wordt zwaar op de proef gesteld. Nederland weet het hoofd boven water te houden, maar de andere landen houden zich met moeite overeind. Zelfs onder het pantser van de Duitse spelers waren knikkende knieën te ontwaren.
De problemen buiten het voetbalveld van het oude Europa zijn al lang bekend: er is geen bevolkingsgroei, we maken niets nieuws en nemen geen risico's; onze economie en onze werkgelegenheid zijn verlamd door achterhaalde regelgeving waaraan we ons blijven vastklampen, terwijl we de werkelijkheid niet onder ogen willen zien omdat we bang zijn voor iedere verandering waarmee rechten die wij verkregen hebben in het verleden, op losse schroeven komen te staan. De Europese maatschappij lijkt star en onbeweeglijk: degenen die het geluk hebben gehad in een bevoorrecht milieu te zijn geboren, kunnen hopen dat hun levensstandaard vergelijkbaar zal zijn met die van hun ouders, en de anderen zijn overgeleverd aan het toeval of aan een wonder.
Studeren, je ergens voor inzetten of een opleiding volgen: doorgaans leren we zo meer over kansen buiten onze grenzen. Het heeft overigens geen zin om hoop te vestigen op een zoektocht naar passende oplossingen op Europees niveau, want iedere keer wanneer zich een noodsituatie voordoet, steekt de nationale logica de kop op.
Geen aanvoerder, maar vakbondsleider
Op de voetbalvelden van het wereldkampioenschap doet zich precies hetzelfde voor, terwijl in theorie juist daar fantasie en creativiteit de vrije loop zouden mogen hebben. Maar de resultaten, en meer nog het gedrag van grote Europese teams, hebben tot dusver op symbolische wijze de ondeugden en apathie van het oude continent tentoongespreid. De Fransen hebben de revolutie uitgevonden en grijpen daarom iedere kans aan om korte metten te maken met autoriteit. Hun nationale voetbalteam speelt op dit moment dramatisch slecht en de spelers nemen dat hun trainer kwalijk, Anelka is naar huis gestuurd en zijn medespelers hebben in reactie daarop een vergadering belegd, een verklaring opgesteld en zijn gaan staken ter bescherming van hun onvervreemdbare rechten. De volgende keer nemen ze geen aanvoerder mee, maar een vakbondsleider.
De Engelsen hebben de wereld veroverd door hun moed en durf. Omdat ze het op hun regenachtige eiland nogal benauwd kregen, verlieten ze zodra ze dat konden huis en haard en vertrokken ze op barre en gevaarlijke tochten waarmee zij de dominerende mogendheid van de wereld zijn geworden. In Zuid-Afrika heeft het nationale team met de drie leeuwen niet eens Algerije weten te overwinnen. En hoe reageren de spelers? Zij klagen over hun trainer, die geen wags [voetbalvrouwen, red.], meiden en meisjes die de hoogste nationale deugden cultiveren, meer bij hen in de buurt tolereert.
Duitsers zijn Duits. Als de machine precies werkt zoals in de instructies, weten ze de Australiërs in te pakken. Zodra de machine vastloopt, zoals met Servië, slaan ze op hol.
Veel lef
En wij Italianen zijn dit jaar niet zo in vorm, maar we leggen goede wil aan de dag. Wij voeren nu al felle discussies, nog voordat we zijn uitgeschakeld. Spanje heeft zich ook niet van zijn sterkste kant laten zien, met een koudwatervrees die we van de Spanjaarden niet gewend zijn. Terwijl landen die er al lang van dromen om ook een keer van de partij te zijn, zoals Portugal, veel lef tonen en hun tanden laten zien.
We moeten oppassen voor clichés, maar het staat buiten kijf dat het grote Europa in Zuid-Afrika de indruk wekt van een onbeweeglijk en benepen continent, dat vooral bezig is vast te houden aan wat het heeft, in plaats van iets nieuws te willen ontdekken. Zinédine Zidane heeft ons verteld dat de grote teams van het oude continent allemaal met hetzelfde probleem te kampen hebben: waarden zijn wereldwijd genivelleerd en we zijn niet meer zo competitief als voorheen. Het was een analyse uit de voetbalwereld, maar zonder er erg in te hebben sprak hij tegelijkertijd een belangrijke waarheid die voor allerlei andere terreinen geldt: de geglobaliseerde samenleving heeft geen geduld meer met degenen die niet willen volgen en een stapje terugdoen in plaats van te rennen, te experimenteren en risico's te nemen.
Politiek
Lot Merkel in handen van Mannschaft
Als Duitsland de wereldbeker niet wint, zou de regering van Angela Merkel wel eens ten val kunnen komen, staat te lezen in de Poolse Newsweek. De coalitie van de christendemocraten en de liberalen is pas zes maanden aan het werk, maar “de sfeer is al net zo slecht als in een huwelijk dat op springen staat”, aldus het weekblad. Er wordt geruzied over overheidssteun, over de dienstplicht en atoomenergie. Door het gesteggel tussen de bondskanselier en de nummer twee, Guido Westerwelle, zou het wel eens mogelijk kunnen zijn dat de spanningen in de regering bij de verkiezing van de nieuwe president op 30 juni tot een hoogtepunt komen: sommige liberale scherpschutters kunnen namelijk een stem gaan uitbrengen voor Joachim Gauck, de kandidaat die wordt gesteund door de sociaal-democraten en de Groenen. Volgens Newsweek zou daarmee een einde komen aan de regering-Merkel.
