Elektriciteitskabels in Pulheim (in het westen van Duitsland).

Schaduw over het energiebeleid

De interne Europese energiemarkt heeft met nogal wat hindernissen te maken: van een gebrek aan investeringen en duurzame energiebronnen die nauwelijks ontwikkeld zijn tot de concurrentie van Amerikaanse steenkool. De energiereuzen zetten nu de EU onder druk om de problemen aan te pakken.

Gepubliceerd op 20 mei 2013 om 16:00
Elektriciteitskabels in Pulheim (in het westen van Duitsland).

Het onderwerp energie staat hoog op de officiële agenda van de Europese top op 22 mei. Reden te meer voor de energiereuzen van het Oude Continent om daar hun stem te laat horen. Tegen de gewoonte in hebben zij zich verenigd om hun eisen aan de Commissie bekend te maken.

Hun boodschap is duidelijk: de continuïteit van de energievoorziening in Europa is in gevaar en daarom doen ze een beroep op Brussel. De oorzaken van deze crisis zijn legio: een drastische daling van investeringen in de grote infrastructurele projecten, een gebrek aan duidelijke regelgeving, het geringe gewicht van het gemeenschappelijke energiebeleid en ga zo maar door. “Kortom, er is een gebrek aan een duidelijke zichtbaarheid van de EU. En dat terwijl de giganten in deze industrie om goed te kunnen functioneren, op een aantal signalen wachten die ze heden ten dage nog niet hebben gekregen”, onderstreept een energiedeskundige.

Meerdere centrales stilgelegd

De energiereuzen zijn des te ongeduldiger omdat zij zich geconfronteerd zien met een reeks steeds terugkerende problemen: hun aandelen op de effectenbeurs bevinden zich op een dieptepunt, hun schuldenlast is volgens hun investeerders over de grens van het aanvaardbare heengegaan – waardoor ze gedwongen worden een belangrijk deel van hun bezittingen van de hand te doen – en hun industriële middelen worden zwaar op de proef gesteld: meerdere elektriciteitscentrales zijn gesloten of stilgelegd omdat ze niet meer rendabel zijn.

In het laatste geval gaat het vaak om gecombineerde stoom-en gascentrales (STEG-centrales) die te lijden hebben onder de snelle ontwikkeling van het schaliegas in Noord-Amerika. Niet alleen is gas daar momenteel vier keer goedkoper dan in Europa, maar de VS is dankzij hun grote voorraad van de nieuwe energiebron ook nog eens in staat grote hoeveelheden steenkool te exporteren. Deze steenkool, gebruikt voor de elektriciteitscentrales in Europa, wordt tegen een veel lagere prijs geleverd dan het gas voor de STEG-centrales, die daarom de productie hebben moeten stilleggen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Investeren in klassieke centrales niet rendabel

“Het resultaat is paradoxaal genoeg dat een land als Duitsland, om zijn duurzame energie-industrie te kunnen financieren, de steenkoolcentrales harder moet laten draaien dan ooit, zegt een kaderlid van een Europees bedrijf. De versnelde ontwikkeling van groene energie wordt dan ook niet gezien als afdoende: thermische centrales (op gas of steenkool) zijn onontbeerlijk om het onregelmatige karakter van de productie van zonne-en windenergie op te vangen.

Echter in Duitsland heeft de productie van duurzame energie een dusdanig volume aangenomen dat investeren in klassieke centrales - onmisbaar maar duur om te bouwen - niet meer rendabel is. Alle elektriciteits- en gasbedrijven maken zich zorgen over deze impasse.

In de zowel mondelinge als schriftelijke boodschap die deze week is uitgegaan, eisen de bedrijven dat de financiering van energiecentrales nauwgezet wordt gecontroleerd. Het gaat er vooral om dat erop toe wordt gezien dat het Europese subsidiesysteem voor duurzame energie de concurrentiewerking tussen landen niet verstoort. De energiegiganten wensen ook dat de markt voor steenkool - vooral de CO2-quota - toegankelijker, minder duur en efficiënter wordt. Ook willen zij dat er een stimulering komt voor investeringen in de productiemiddelen om te kunnen voldoen aan de energievraag.

Omslag energieproductie

Los van deze grote problemen, en dat zijn er nog al wat, zoekt elk land naar mogelijkheden om de projecten in het eigen land te stimuleren. In Duitsland is de ontwikkeling van het energienet gericht op het verbinden van het Noorden met het Oosten, waar de zonne- en windenergie wordt geproduceerd, en het Zuiden met het Westen, waar de industrieën zich bevinden die de meeste energie verbruiken.

Dit project is van levensbelang voor het welslagen van de omslag van de energieproductie: het land heeft besloten om tussen nu en 2022 alle kerncentrales in Duitsland te sluiten en het aandeel duurzame energie te verhogen naar veertig procent van het totale aanbod.

Volgens het plan van de federale regering moet er vierduizend kilometer aan elektriciteitslijnen worden geoptimaliseerd en moet er zeventienhonderd kilometer aan elektrische ‘snelweg’ tussen nu en 2022 worden aangelegd. De regering in Berlijn zou de ontwikkelingskosten voor dit transportnetwerk voor duurzame energie op het continent graag willen delen met de Europese buren.

Richten op schaliegas

Overigens, Duitsland begint zich ook steeds meer te richten op schaliegas. Het wil daarmee een bijdrage leveren aan de waarborging van de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening en van de stabiliteit van de energieprijzen. Bondskanselier Angela Merkel zal met genoegen hebben waargenomen dat in de voorconclusies van de top van woensdag voor de eerste keer door de Europese Commissie wordt gesproken over “een meer systematische” inzet van “inheemse” energiebronnen, een codewoord in Brussel voor schaliegas.

Hoewel er niet wordt gesproken over onderzoek naar het potentieel van schaliegas in de lidstaten – een taboe in Frankrijk –, is de deur toch op een kier gezet in Brussel. Waardoor een nieuw twistpunt in het zo complexe landschap van energie-ontwikkeling is geboren.

Schaliegas

EU buigt zich over fracken

De EU zou binnenkort een onderzoek kunnen doen naar fracking, meldt Der Spiegel. Het doel is een juridische basis te leggen voor “demonstratieprojecten en voor het doen van proeven”, en meer kennis te vergaren over deze manier van gaswinning en over de kosten die ze met zich meebrengt. Al dit jaar zou er regelgeving kunnen komen.

Fracking is omstreden omdat drinkwater vervuild kan worden door de chemische middelen die erbij gebruikt worden. De Europees Commissaris Energie, Günther Oettinger, is echter van mening dat “men ook weer niet te bang moet zijn voor de risico’s”, ook al meent hij dat het “nodig is om plekken als het meer van Constance, waar zich drinkwater bevindt, te beschermen.”

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp