Kies een taal
Iedereen die ooit computersimulatiespellen heeft gespeeld (of zijn kinderen die heeft zien spelen), zoals “SimCity” of “The Sims”, weet hoe fascinerend die kunnen zijn. Talloze uren worden doorgebracht met het bouwen van een ingewikkelde kunstmatige wereld, of het nu een huis is of een hele stad, het bedenken van karakters die een nonsens-taaltje spreken dat bekend staat als Simlish, en het controleren van hun bewegingen en activiteiten, waarbij soms ongelukken gebeuren. Een soortgelijke rage heeft Brussel in zijn greep: laten we het “SimEurope” noemen.
Guido Westerwelle en Radek Sikorski, de ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland en Polen, hebben zich een groot deel van dit jaar afgezonderd met negen collega's (vrijwel allemaal van het mannelijk geslacht) om een sprookjeswereld vorm te geven. Deze week kwamen zij naar buiten met de vruchten van hun arbeid in deze “Toekomst van Europa-groep.” Het is een wereld met een gekozen Europese president, een sterkere Europese minister van Buitenlandse Zaken, een Europese grenspolitie en misschien zelfs een Europees leger. De Britse spelbrekers werden niet uitgenodigd.
Barroso vertelt niet wat zijn ‘federatie van natiestaten’ inhoudt
**Slechts een paar dagen eerder had José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese Commissie, zijn jaarlijkse ‘State of the Union’-toespraak gehouden, waarin hij het had over een toekomstige ‘federatie van natiestaten’, een idee dat hij sindsdien in talloze opiniestukken heeft herhaald. Barroso heeft op deze manier de term die door zijn voorganger Jacques Delors werd bedacht, nieuw leven ingeblazen, zonder erbij te vertellen wat hij ermee bedoelt. Hij zegt alleen dat hij in 2014 met een aantal voorstellen zal komen.
Met zijn woorden zet Barroso zich af tegen de drie andere ‘voorzitters’ – Herman Van Rompuy van de Europese Raad, Mario Draghi van de Europese Centrale Bank (ECB) en Jean-Claude Juncker van de Eurogroep van ministers van Financiën – die collectief een ‘echte’ economische en monetaire unie aan het smeden zijn. In veel opzichten heeft de Duitse bondskanselier Angela Merkel het startsein gegeven voor deze fantasiegekte met haar oproepen voor een ‘politieke unie’ (inclusief meer bevoegdheden voor het machteloze Europese Parlement).**
In ‘SimEurope’ zijn mensen kunstmatig
**Al deze ideeën vinden hun oorsprong in een oud spel: Meer Europa. Het doel is het voorkomen van een rampzalige oorlog, of van overheersing door één land, door zich te verenigen en tegelijkertijd het nationaal belang na te jagen. Ieder integratieniveau wordt moeilijker naarmate de problemen zich verdiepen. De spelers moeten niet alleen meer bevoegdheden afstaan, maar de nieuwe verdragen vervolgens ook aan hun weigerachtige bevolkingen verkopen.
In SimEurope zijn de mensen kunstmatig, verdeeld in goede Europeanen en slechte nationalisten of populisten. De slechteriken kunnen worden verslagen door Meer Europa. In de echte wereld liggen de zaken echter ingewikkelder. Er bestaat toenemende scepsis over het Europese project. Volgens recente peilingen denkt een meerderheid van de Duitsers beter af te zijn zonder de euro, en zouden velen ook graag afscheid willen nemen van de EU. In Frankrijk zouden de meeste kiezers die vóór het Verdrag van Maastricht hebben gestemd dat nu niet meer doen. In Spanje daarentegen wil een meerderheid de integratie van de eurozone verdiepen.
Door van een denkbeeldige munt werkelijkheid te maken, hebben de Europese leiders een crisis in de echte wereld veroorzaakt die zij nu het hoofd moeten bieden. De leiders bespreken nu in ieder geval wél de kwesties waar het om gaat. Maar het probleem met veel ideeën die onlangs gelanceerd zijn, is dat zij de cruciale vraagstukken eerder vertroebelen dan verhelderen. Ministers van Buitenlandse Zaken spelen misschien graag met het idee van een Europees leger, maar dat draagt weinig bij aan het oplossen van de economische crisis. Op dezelfde manier schiet de federatie van natiestaten van Barroso zijn doel voorbij. Hij steekt de vlag van het federalisme, wat onvermijdelijk tot controverses leidt, zonder te zeggen hoe de integratie moet worden verzoend met de romp van de natiestaat die overblijft.**
Eurozone krijgt het slechtste van twee werelden
**De eurozone krijgt zo het slechtste van twee werelden – de natiestaten voelen zich bedreigd door de steeds verder uitdijende controles van Brussel, ook blijft het Europese niveau te zwak en te ondoorzichtig om invloed te kunnen uitoefenen of steun onder de bevolking te kunnen werven. Een betere aanpak zou misschien zijn om af te zien van allerlei labels en uit te gaan van een beperkte reeks kernfuncties die diep geïntegreerd moeten zijn. Een samenhangende bankenunie is zinvol, evenals wat gemeenschappelijke obligaties. Duitsland verwerpt de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor elkaars staatschuld, op grond van het feit dat zelfs Amerika niet van zijn afzonderlijke staten verwacht dat ze elkaars schulden garanderen.
Toch kent Amerika federale obligaties, gedekt door federale belastingen, die de banken een veilige beleggingsmogelijkheid bieden. Amerikaanse staten kunnen bankroet gaan, evenals veel banken. Noem het hoe je wilt: integratie, centralisatie, federatie, confederatie – het doel moet zijn het systeem voldoende te stabiliseren om het mogelijk te maken dat slecht bestuurde banken en staten veilig failliet kunnen gaan.**
