Kies een taal
Het programma "Talenten, kom terug!" is bedoeld om in 2011 ten minste 25 van de 200.000 in het buitenland wonende Estlanders te laten terugkeren. Aan de campagne, met als boegbeeld de president van Estland, Toomas Hendrik Ilves, hangt een prijskaartje van 125.000 euro. Wordt dit project een groot succes of is het tot mislukken gedoemd? De kosten voor elk 'talent' bedragen 5.000 euro, wat overeenkomt met zes gemiddelde maandsalarissen in het land.
Estlanders in het buitenland voelen zich op hun teentjes getrapt
Toen ik het programma in Finland ter sprake bracht bij Estlanders die hier wonen, waren de reacties lauw. Niet omdat de Estlanders die in Finland wonen er niet van dromen om naar hun land terug te keren, maar omdat de naam van het programma, "talenten", hen heeft gekwetst. Die naam is een belediging aan het adres van alle Estlandse huisvrouwen, dakdekkers en buschauffeurs. Zij geloven dat deze oproep van hun vaderland is bestemd voor talentvolle Estlanders, de knappe koppen, maar niet voor arbeiders, al dan niet geschoold.
Dit is niet de eerste keer dat bepaalde in het buitenland wonende Estlanders zich op hun teentjes getrapt voelen. De eerste keer was toen zij hun gezin moesten verlaten om een verre van gemakkelijk leven als arbeider in het buitenland te gaan leiden, want in Estland was er geen werk meer voor hen.
"Deze campagne heeft geen goede reputatie", vindt Tiina Pintsaar, adjunct-hoofdredactrice van het dagblad Eesti Päevalehtdat in Zweden uitkomt [deze krant heeft geen banden met Eesti Päevalht uit Tallinn, waarin dit artikel gepubliceerd is]. "Hier denkt men niet dat een campagne ervoor zal zorgen dat de mensen naar hun land zullen terugkeren, vooral niet omdat de banen in Estland niet voor het oprapen liggen." Volgens haar zullen alleen Estlanders die pas enkele maanden in Zweden wonen en die nog vrienden in Estland hebben, eventueel terug willen keren.
"*Ik heb over dat belachelijke plan gehoord*"
Maar laten we eens kijken hoe de situatie wat verder weg is. Dannar Leitmaa, een verslaggever van Eesti Päevaleht die onlangs in Australië is geweest, heeft vastgesteld dat de Estlanders die in dit land wonen, volledig de draak steken met dit programma. Er zouden twee soorten jonge Estlanders in Australië zijn: degenen die in Estland ook al zwart werkten, zij hebben het zwaarst te lijden gehad van de crisis; en de jongeren met een opleiding die om de een of andere reden niet in Estland wilden blijven werken. "Ik heb over dat belachelijke plan gehoord, maar ze kunnen mij aanbieden wat ze willen, ik blijf toch liever hier", zegt een jonge vrouw die een master in Estland heeft gehaald en een goede baan heeft opgegeven om als serveerster in Australië te gaan werken.
Voor de Estlanders die hun land na de Tweede Wereldoorlog hadden verlaten, waren de belangrijkste informatiebronnen lokale Estse kranten. Voor de immigranten van vandaag is dat Facebook. Op de sociale netwerksite zijn de Estlanders uit bijvoorbeeld Australië, Århus, Cambridge, Dublin, Nederland en Italië verenigd in groepen. Ik heb een oproep geplaatst om met hen over deze campagne in discussie te treden, maar het bleef oorverdovend stil.
Een patriottische oproep als "Talenten, kom terug!" sticht verwarring
"Ik wil geen lijn trekken tussen diegenen die talent hebben en degenen die dat niet hebben", zegt Aho Rebas, adviseur bij het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, en vertegenwoordiger van de Raad van Estlanders in de wereld. Aho Rebas hoopt dat deze campagne zal worden opgevat als een sympathieke boodschap van Estland aan zijn landgenoten over de hele wereld om hen te laten weten dat ze nog steeds een plaatsje in zijn hart hebben. Hij geeft wel toe dat de kansen van de overheid om landgenoten terug te halen uiterst bescheiden en zelfs nul zijn, alleen al omdat de salarissen voor dezelfde baan in het buitenland drie keer zo hoog liggen.
Zelfs als de in het buitenland wonende Estlanders niet voorgoed terugkeren, is het volgens hem belangrijk dat zij een "estonitude" houden, dat wil zeggen dat zij contacten met hun vaderland blijven onderhouden en zich in het buitenland verenigen. Met dat doel heeft Aho Rebas met steun van het ministerie van Onderwijs een website opgericht "De Estlanders in het buitenland" waarop een overzicht staat van de ongeveer 600 verenigingen van in het buitenland wonende Estlanders.
Je vaderland verlaten kan een loodzware last zijn. Maar in plaats van gerust te stellen kan een patriottische oproep als "Talenten, kom nu terug!" verwarring stichten. De belangrijkste boodschap zou moeten zijn dat eer wordt betuigd aan degenen die de moed en de intelligentie hebben gehad om naar verre oorden te vertrekken om zelf een oplossing voor hun [economische] problemen te vinden toen hun land diep in de crisis zat en hen in de put liet zitten.
