Op 28 oktober werd de Griekse hoofdredacteur Kostas Vaxevanis (links) aangehouden en afgevoerd naar het OM in Athene.

Waarom ik de ‘Lagarde-lijst’ heb gepubliceerd

In 2010 werd de zogenoemde ‘Lagarde-lijst’, waarop de namen staan van ruim tweeduizend Griekse belastingontduikers, overhandigd aan de Griekse regering. Maar er werd niets mee gedaan. Kostas Vaxevanis, hoofdredacteur van het weekblad Hot Doc, werd onlangs gearresteerd wegens het openbaar maken ervan. Volgens hem is het een symptoom van de Griekse corruptie.

Gepubliceerd op 31 oktober 2012 om 16:07
Op 28 oktober werd de Griekse hoofdredacteur Kostas Vaxevanis (links) aangehouden en afgevoerd naar het OM in Athene.

Hoe meer wetten een land heeft, des te corrupter het is”, placht de Romeinse historicus Tacitus te zeggen. Griekenland heeft een aardig aantal wetten, zelfs zó veel dat je er redelijk veilig corrupt kunt zijn. Een exclusieve club mensen houdt zich bezig met illegale praktijken en duwt vervolgens de noodzakelijke wetten door het parlement om die praktijken te legaliseren, zodat deze mensen zelf amnestie krijgen. Uiteindelijk blijken er dan ook nog eens geen media te zijn die verslag doen van wat er werkelijk is gebeurd.

Op het moment dat ik dit schrijf worden de avonturen van een onafhankelijk Grieks weekblad waarvan ik de hoofdredacteur ben, Hot Doc, over de hele wereld besproken. Onze openbaarmaking van een lijst met vermeende rekeninghouders bij een Zwitserse bank, en mijn daaropvolgende arrestatie, heeft een storm van kritiek losgemaakt, behalve in de Griekse media.

Marketing in plaats van journalistiek

Een paar maanden geleden onthulden persbureau Reuters en de Britse pers een aantal schandalen rond Griekse banken. De Griekse media schreven daar toen ook niets over. De ruimte die aan de berichtgeving over deze schandalen had moeten worden besteed, werd in beslag genomen door advertenties die waren bekostigd door dezelfde mensen die verantwoordelijk zijn voor de ondergang van de Griekse banken.

De ‘Lagarde-zaak’ in Griekenland is louter een extreem voorbeeld van deze toestand. In 2010 overhandigde Lagarde aan Giorgos Papaconstantinou, de toenmalige minister van Financiën, een lijst met namen van Grieken met bankrekeningen in het buitenland. Een deel hiervan was zwart geld – geld dat misschien aan het zicht van de belastingdienst was onttrokken en witgewassen moest worden.

Nieuwsbrief in het Nederlands

In een ingewikkelde opeenvolging van gebeurtenissen gaf Papaconstinou toe de oorspronkelijke gegevens te zijn kwijtgeraakt, maar hij was in staat een kopie ervan door te geven aan zijn opvolger Evangelos Venizelos, die uiteindelijk erkende de lijst in handen te hebben gehad, maar hem tot nu toe niet openbaar heeft gemaakt. De lijst is ook nog steeds niet ordentelijk onderzocht.

Persoonsgegevens niet in geding

De afgelopen twee jaar heeft de kwestie van de namen van mensen met vermeende bankrekeningen in Zwitserland het politieke leven in Griekenland vergiftigd, terwijl politieke en financiële chantage heeft plaatsgevonden in de duistere kamers van de corrupte macht. Het is in deze context dat Hot Doc de namen van 2059 Grieken heeft gepubliceerd, waarvan wordt beweerd dat zij een Zwitserse bankrekening hebben, zonder de hoogte van hun deposito's of andere persoonlijke informatie te specificeren.

En toen herinnerden de gevestigde machten zich opeens met de grootst mogelijke hypocrisie waar zij stonden. De openbare aanklager in Athene gaf opdracht tot mijn onmiddellijke arrestatie. De wet op persoonsgegevens werd ingeroepen als basis voor een aanklacht, maar in werkelijkheid ging het helemaal niet om persoonlijke gegevens – slechts om het feit dat bepaalde individuen een rekening hadden bij een bepaalde bank. We beweerden niet eens dat deze individuen schuldig waren, we riepen alleen op tot een onderzoek.

Transacties met banken worden in het openbaar uitgevoerd, niet in het geheim. Het bestaan van een bankrekening behoort daarom niet tot het domein van de privacy. Die zou pas in het geding komen als we bekend zouden hebben gemaakt om wat voor soort transacties het ging en welke bedragen ermee waren gemoeid.

In Griekenland sturen banken hun klanten enveloppen met hun logo's erop. In die enveloppen zitten details over de transacties van de betreffende klant. Met andere woorden: de banken maken hun relaties met hun klanten openbaar. Niettemin werd de publicatie van een doodgewone lijst met namen, vergezeld van de eis om een onderzoek in te stellen, gedefinieerd als een poging om persoonlijke gegevens op straat te gooien.

In modern Griekenland knipoogt het recht

In de klassieke Griekse mythologie is het recht blind. In het moderne Griekenland knipoogt en knikt het slechts. Een blik op de ‘Lagarde-lijst’ is buitengewoon onthullend. Uitgevers, zakenmensen, scheepsbouwers, het hele machtssysteem blijkt geld naar het buitenland te hebben gesluisd. En dit betreft slechts de informatie van één bank. Intussen zijn er in Griekenland mensen die van de vuilnisbelt moeten eten.

De crisis in Griekenland werd niet door iedereen veroorzaakt, en niet iedereen draait ervoor op. De exclusieve, corrupte club van de macht probeert zichzelf te redden door net te doen alsof ze pogingen in het werk stelt om Griekenland uit het moeras te trekken. In werkelijkheid verscherpt ze de tegenstellingen, terwijl het land wankelt op de rand van de afgrond.

Als zondaren in de Bijbel “de mug uitzijgen en de kameel verzwelgen” (kleine vergrijpen aanpakken, maar grote misdaden negeren), zijgen de zondige machten in Griekenland de gepensioneerden uit en verzwelgen zij lijsten – om die uiteraard te laten verdwijnen. Dit zijn de lijsten met de namen van hun vrienden, bekenden en clubmaatjes.

In het land waar, zoals wij graag in herinnering brengen, de democratie is geboren, is diezelfde democratie tot een merkwaardig systeem verworden. De machthebbers zorgen ervoor dat het recht om te stemmen als democratie overkomt, terwijl ze de democratie met voeten treden door de manier waarop ze de rechten misbruiken die de kiezers hen geven. En het recht blijft de politiek kritiekloos volgen.

Achtergrond

Een politiek getinte rechtszaak?

Naar aanleiding van de publicatie op 27 oktober door weekblad Hot Doc van een lijst met meer dan tweeduizend namen van Grieken die hun geld bij de bank HSBC in Zwitserland hebben ondergebracht, werd op 28 oktober hoofdredacteur Kostas Vaxevanis gearresteerd en vervolgens weer vrijgelaten. De zogenaamde ´Lagarde-lijst´, ontleent zijn naam aan de Franse voormalige minister van Financiën, Christine Lagarde. Zij had dit document in 2010 via een cd-rom aan de Griekse autoriteiten overgedragen.

Vaxevanis moest op 29 oktober voor een rechtbank in Athene verschijnen wegens schending van de wet op de publicatie van persoonsgegevens, maar zijn proces is uitgesteld tot 1 november. Zijn advocaten hebben aangekondigd dat zij willen aantonen dat er een politieke kant aan de zaak zit. Volgens het Griekse dagblad I Kathimerinimoet dit uitstel er ook voor zorgen dat bepaalde personen die op de lijst staan, tijdens de zitting als getuige kunnen worden gehoord.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp