Wat is de toekomst zonder kernenergie?

In de nacht van zondag op maandag hakte de regering de knoop door: uiterlijk in 2022 zal Duitsland stoppen met kernenergie. Zeven van de zeventien centrales blijven gesloten; de rest wordt de komende tien jaar geleidelijk stilgelegd en vervangen door alternatieve energiebronnen. De ontwikkeling van deze alternatieven moet vanaf nu fors worden gestimuleerd.

Het is (bijna) een feestdag voor de bladen die tegen kernenergie zijn. In Berlijn roept Tageszeitung op zijn voorpagina de legendarische sticker van de beginperiode van de anti-kernenergiebeweging in Duitsland weer tot leven, met daarop de afbeelding van haar nieuwe heldin: bondskanselier Angela Merkel. Maar de strijd is nog niet gestreden, verzekert het alternatieve dagblad:

Nog maar een half jaar geleden moesten de Duitse centrales na een machtswoord van Merkel tot ver na 2030 in bedrijf blijven. Nu is de helft losgekoppeld van het net. (…) In 2000 had de rood-groene coalitie [onder leiding van Gerhard Schröder, red.] ook al besloten alle kerncentrales stil te leggen, maar destijds stuitte dat besluit op tegenstand. Daar is nu geen sprake van. (…). Eindelijk kan de omwenteling op energiegebied een nieuwe fase ingaan en mogelijk zal dit proces tussen nu en 2020 onomkeerbaar worden. Nu er afspraken zijn gemaakt over de beëindiging van de toepassing van kernenergie, moeten we ons van steenkool ontdoen – en we hebben een plan nodig om het verbruik van olie en gas te verminderen.

In München probeert Süddeutsche Zeitungde kritiek voor te blijven:

Het is tijd om het einde van het nucleaire tijdperk als een kans te beschouwen en niet uitsluitend als een verlies, als gif voor de industrie of als een bizarre alleingang binnen een internationale economie die door kernenergie wordt aangedreven. Stoppen met kernenergie biedt enorme kansen als het gepaard gaat met een omschakeling, met het binnentreden in een zonne-energietijdperk dat wellicht gunstig zal uitpakken voor de economie. Als men de zaken op de juiste wijze aanpakt, zal Duitsland vooroplopen in een omwenteling die elk land op aarde moet bewerkstelligen gezien de beperkingen van onze planeet. Een omwenteling die niet alleen een definitieve streep zet door de centrales in Duitsland, maar zelfs door het gebruik van fossiele brandstoffen in het algemeen.

Het plan kan zeker "ambitieus" genoemd worden, erkent Frankfurter Allgemeine Zeitung, die dit woord echter ook gebruikt om uiting aan zijn scepsis te geven. Het conservatieve dagblad merkt op dat het besluit de staat 2 miljard euro per jaar gaat kosten en dat "er een antwoord moet worden gegeven op de vraag waar alle stroom nu vandaan moet komen en of hij op veilige en betrouwbare wijze kan worden opgewekt". "Wie dat niet kan garanderen, handelt op zijn minst achteloos door de centrales te sluiten", aldus de krant, die wijst op de talrijke ongewisheden in de komende tien jaar en op de inspanningen die nodig zijn om het Duitse energienet te herstructureren. Dit alles heeft tot gevolg dat vooral de consument de rekening zal moeten betalen. "Stoppen met kernenergie is niet gratis, iedereen moet een steentje bijdragen."

Die Welt is woedend, omdat het besluit overhaast is genomen, door de emoties rondom de ramp in Fukushima is ingegeven en niet strookt met de beloften aan de kiezers. Het Duitse dagblad roept op tot verzet tegen deze "solistische anti-kernenergieactie", in Duitsland maar ook in Europa. "Wanneer een machtige staat als Duitsland die Europa mede heeft opgericht, ons continent en de wereld nieuwe wegen op energiegebied wil laten inslaan, is het onontbeerlijk dit plan, dat een lange adem vergt, in Europees verband uit te voeren. Wij hebben tijd nodig en die tijd is er ook." De conservatieve krant betreurt het dat Angela Merkel haar besluit heeft genomen "zonder respect voor de standpunten van de overige EU-staten en vooral zonder enige fijngevoeligheid voor de kloof tussen West- en Oost-Europa wat betreft het nucleaire vraagstuk".

Die Welt oordeelt:

Duitsland heeft op eigen houtje geopereerd, waarmee het zich een door moralisme ingegeven voorhoederol heeft aangemeten, die buiten de Duitse grenzen niet uitsluitend met enthousiasme zal worden begroet. Duurzame ontwikkeling betekent ook dat men zich niet door de emoties van het moment laat meeslepen, dat men de tijd neemt, dat men beseft dat met een nee tegen atoomenergie nog geen antwoord wordt gegeven op de complexe vragen over de energiebronnen van morgen. We zijn getuige van het ontstaan van een onheilige alliantie tussen degenen die eindelijk eens doortastend willen regeren, en degenen die het parlement en de publieke opinie uit moralistische milieuoverwegingen buiten spel willen zetten. Dat mag ons land zich niet laten welgevallen.

Reactie

Merkel begraaft het Europa voor kolen en staal

Nadat Duitsland aankondigde in 2022 al zijn kerncentrales te hebben gesloten, stelt columnist Yves Harté in het Franse dagblad Bordeaux Sud-Ouest:

Wie herinnert zich dat energie de grondslag was voor de wederopbouw van Europa? Dat de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal hieruit voortvloeide? Dat dit symbool de eerste spil was van een mogendheid in spe die in eenzelfde belofte de twee grootste oorlogvoerende landen van de voorgaande eeuwen bij elkaar bracht?

Toentertijd golden er andere idealen, dat klopt (…). Gemeenschappelijke energie? Dat was de toekomst! Het is dus met een bepaalde ironie dat Duitsland zonder enig overleg plotsklaps heeft besloten te stoppen met kernenergie (…).

Op gebied van kernenergie is Frankrijk wereldleider. Duitsland loopt achter. Angela Merkel maakte hierop uit dat het beter zou zijn een andere weg in te slaan en nieuwe markten te verkennen, zoals die van hernieuwbare energie. Daar zou haar iets in handen geven. We vergeten dat Duitsland ondertussen meer steenkool gaat verbruiken en meer CO2 gaat uitstoten – vorig jaar bereikte de CO2-uitstoot al een recordhoogte. Wat we ook vergeten te zeggen is dat haar land meer Russisch aardgas zal importeren en…. Franse kernenergie. Maar wie merkt op dat dit radicale en energieke besluit breekt met het voetstuk waarop het oorspronkelijke Europa is gebouwd, het Europa van de energie van toen, die van kolen en staal?