Wybierz język
Takie właśnie pytanie zadaje sobie The American Interestw numerze poświęconym kryzysowi przede wszystkim gospodarczemu, choć także politycznemu, społecznemu i kulturalnemu, który przeżywa obecnie Stary Kontynent. „W ostatnich kilku latach spojrzenie na Europę zupełnie się zmieniło: tam, gdzie kiedyś istniał atrakcyjny postnarodowy model pokoju, dobrobytu, sprawiedliwości społecznej i ekologicznej cnoty, widzimy obecnie podupadający dużo większy projekt, ale też, jak się wydaje, pozbawiony celu i zdecydowanie mniej pociągający”, ocenia amerykański konserwatywny magazyn.
„Kryzys finansowy i jego następstwa nagle unaoczniły problemy i ograniczenia Europy”. A zatem, czy może się ona z tego otrząsnąć? The American Interest zadał to pytanie ośmiu obserwatorom – czterem Amerykanom i czterem Europejczykom. Wśród tych ostatnich jest bułgarski politolog Ivan Krastev, który uważa, że „Europa straciła wiarę w siebie, swoją energię i swoje nadzieje na to, że nadchodzący wiek będzie europejskim stuleciem. Podczas gdy Ameryka walczy z ‘ideologią schyłku’, to Europa postanowiła ją sobie przyswoić. W istocie – twierdzi dalej Krastev – w tych dniach Unia Europejska jest nie tyle mocarstwem w fazie schyłkowej, ile ‘mocarstwem na emeryturze’ – mądrym, ale biernym, zamożnym, lecz zgodnym (niewymagającym)”. I dzieje się to paradoksalnie „w momencie, gdy Europejczycy mają dobre powody, aby sądzić, że słusznie krytykowali zarówno anglosaski model ekonomiczny, jak i amerykański sen o jednobiegunowym świecie”. Jest jeszcze za wcześnie, aby odsuwać Europę na boczny tor, konkluduje Krastev, „ale europejskiego modelu, jaki znaliśmy – w znaczeniu nie tylko ram socjalnej demokracji, ale też łączącej się z tym teorii polityczno-ideologicznej – już nie ma”.
