Kies een taal
Er is een oordeel uitgesproken over de euro, maar daarmee is hij nog niet gered. Het oordeel van het Bundesverfassungsgericht [Duits Constitutioneel Hof, red.] is een crisisoordeel; het volstaat om de eurocrisis te kunnen doorstaan. Het oordeel komt Europa niet tegemoet, maar dreigt ook niet – zij het onder meer omdat de situatie op zichzelf al dreigend genoeg is. Het Hof wil ertoe bijdragen de crisis meester te worden. Om dat te bereiken buit het de mogelijkheden van de grondwet tot op het bot uit.
Het was niet de taak van het Bundesverfassungsgericht om de euro te redden. En het was ook niet zijn taak erover te oordelen of de financieel-politieke maatregelen voor de redding van de munt goed en passend zijn. De rechters hoefden alleen te oordelen over de vraag of de Duitse miljardenbijdrage aan de steun voor Griekenland en de euro grondwettelijk is.
Dat is inderdaad het geval, aldus het Hof – waarop een waterval van 'alsen' volgt: zulke steun is grondwettig, als de begrotingscommissie van het parlement instemt met iedere individuele betaling, als er dus geen automatisme voor betalingen is, als het parlement de zeggenschap behoudt over het Duitse betalingsbeleid, als de parlementariërs de mogelijkheid van controle, dus niet alleen van het ja zegen, maar ook van het wettelijk bindend nee zeggen, behouden. Het Hof heeft met zijn waterval van 'alsen' de castratie van de Bundestag [Duitse parlement, red.] verhinderd. Alleen als het parlement zijn goedkeuring verleent, is de miljardenhulp grondwettig. Wie nog meer Europa wil, moet Europa in de grondwet schrijven.
Een principe-uitspraak voor de crisis, maar niet voor Europa
Het crisisoordeel van het hof in Karlsruhe is een principe-uitspraak voor de crisis, maar niet voor Europa. Het kan het Duitse Europa-beleid door deze crisis heen voeren, maar meer ook niet. Het is geen basis voor een verdere Europese eenwording. De kracht van de grondwet neemt steeds meer af, naarmate uit het statenverbond Europa een bondsstaat tevoorschijn komt. Dat is de diepere betekenis van dit oordeel over de euro en over de steun aan Griekenland.
Het is - daar kan alle interpretatiekunst niet omheen - eenvoudigweg als volgt: de Europese mogelijkheden van de oude grondwet zijn uitgeput. Als er meer Europa nodig is, als er een Europese regering komt – of die nu 'economische regering' wordt genoemd of iets anders – dan volstaat het niet meer het parlement nog meer bij de besluitvorming te betrekken, dan is daarvoor een nieuwe grondwettelijke basis vereist, dan moet de grondwet fundamenteel worden veranderd, dan moet het volk daarover stemmen.
Daarvoor is het echter nu nog te vroeg, omdat het ten gevolge van het actionisme op het Europese vlak niet duidelijk is, waarover eigenlijk moet worden gestemd. Wie nog meer Europa wil, moet nog meer Europa in de grondwet schrijven. Dat moet het parlement besluiten, zo snel mogelijk na de crisis.
