Kies een taal
De Servische veiligheidsdiensten hebben Ratko Mladić gearresteerd in het huis van zijn neef in Lazarevo, een dorp in de buurt van Zrenjanin, in het noorden van Servië. Of liever gezegd, ze hebben een man gearresteerd die zich voorstelde als Milorad Komadic, wat doet denken aan de arrestatie in 2008 van een zekere Dragan Dabic, beter bekend onder de naam Radovan Karadzic.
Servië heeft een belangrijke bladzijde uit zijn geschiedenis omgeslagen door zich, zij het langzaam, te bevrijden van zijn oorlogsverleden. Een verleden dat geen wettelijke politieke erfgenamen meer kent, maar talloze slachtoffers heeft gemaakt en vele beulen heeft voortgebracht. Servië heeft hiermee ook voldaan aan de eisen van de internationale justitie.
Terwijl dit macabere feuilleton zijn einde nadert, blijven talloze vragen nog onbeantwoord. Waarom heeft deze hele geschiedenis zo lang geduurd? Waarom zit Mladić niet al jaren in den Haag? Waarom hebben voorgaande regeringen hem niet gearresteerd, waarom liep de 'klopjacht', zo die al werd gehouden, steeds twee of drie dagen achter op de voortvluchtige? Wie in de top van de regering, en met name in het leger, heeft hem al die jaren geholpen? Zullen degenen die verantwoordelijk zijn worden vervolgd? Wisten staatsinstellingen, of op zijn minst sommige daarvan, waar Mladić zich schuilhield en hielden ze hem uit eigenbelang de hand boven het hoofd?
Het is nog maar de vraag of bij vorige regeringen, vooral die van Vojislav Kostunica, wel echt de wil bestond om Mladić te arresteren en naar de gevangenis van het Joegoslavië-Tribunaal in den Haag te sturen. Zoals het ook de vraag is of het ontbreken van die 'politieke wil' niet een ernstige schending van de wet inhoudt waarvoor strafvervolging kan worden ingesteld.
Het einde van een langdurige klopjacht
Dat zijn legitieme en belangrijke vragen waarop de huidige regering geloofwaardige antwoorden dient te geven. Wat nu echter het meest telt, is dat met de arrestatie een eind is gemaakt aan deze langdurige klopjacht en Servië een grandioze kans biedt om uit een vicieuze cirkel te stappen. Het zou te gemakkelijk zijn om te denken dat Mladić en Hadzić [eveneens beschuldigd van oorlogsmisdaden en de laatste die nog op vrije voeten is] het enige en grootste probleem vormen dat Servië belet om lid te worden van Europese en Atlantische instellingen..
Zolang dit probleem echter niet was opgelost kon van substantiële vooruitgang geen sprake zijn, temeer niet omdat het regeringsbeleid ten aanzien van Kosovo opnieuw in een impasse is beland en een obstakel vormt voor aansluiting bij de Europese Unie.
Hoe het ook zij, de mens zit zodanig in elkaar dat fouten uit het verleden uit het geheugen verdwijnen zodra er successen worden geboekt. Door een einde te maken aan de vlucht van Mladić hebben president Boris Tadic en zijn politieke coalitie (met de Democratische Partij als belangrijkste partner) bewezen dat zij vastbesloten en ondubbelzinnig een nieuwe weg willen inslaan.
Servië is bezig zich bijna definitief te bevrijden van de jaren 90
Met deze arrestatie wordt ook een klap uitgedeeld aan de nationalisten, hoewel die zeker van zich zullen laten horen en de straat op zullen gaan, maar daar zal het wel bij blijven. Servië beschikt immers niet meer over politieke krachten die een mensenmassa op de been weten te brengen voor een 'Servische held' als Mladić. Laten we niet vergeten dat Karadzić werd gearresteerd aan de vooravond van de scheuring in de Servische Radicale Partij (ultranationalisten) die leidde tot de oprichting van een nieuwe nationalistische groepering, de Servische Partij voor Vooruitgang die, al is het dan op een tegenstrijdige en verwarrende manier, niet onwelwillend staat tegenover pro-Europese ideeën, wat een confrontatie met de internationale justitie uitsluit.
Met de arrestatie van Mladić heeft Servië ook zijn positie in de regio versterkt, want zijn onvermogen, of zijn onwil, om zijn verplichtingen tegenover de internationale justitie na te komen, vormde zijn achilleshiel en was voor de buurlanden het gedroomde excuus om die van hun evenmin na te komen. Hieraan is nu een eind gekomen en Servië is bezig zich bijna definitief te bevrijden van de jaren 90.
Ik zeg bijna, want zolang er geen blijvende oplossing is gevonden voor het probleem Kosovo is het niet mogelijk een definitief einde te maken aan deze nachtmerrie. De huidige regering laat een historische kans liggen als ze Servië nu niet definitief uit het slop haalt. Nogmaals, die kans ligt er.
