Kies een taal
Veel kranten erkennen, net als een groot deel van de Britse pers, dat Cameron legitieme vragen heeft opgeworpen die een antwoord verdienen, zowel op nationaal als op Europees niveau.
De Franse krant Les Echos schrijft dat Cameron met zijn toespraak een “gevaarlijk spel” speelt. Zonder enige aarzeling vergelijkt het financieel-economische dagblad de premier met zijn verre voorganger, de iron lady:
Zoals Margaret Thatcher dat deed in haar tijd, bekommert David Cameron zich weinig om het algemeen belang van een economisch (en noodzakelijk politiek) sterk Europa. Zijn visie bestaat uit een Europa à la carte waar je lid van kunt zijn zonder alle nadelen te accepteren, van een EU zonder deel uit te hoeven maken van de eurozone of de Schengenruimte. Maar als de eurocrisis en de reddingsplannen van Griekenland ergens aan hebben bijgedragen, dan is het wel dat zij hebben aangetoond dat, met name op gebied van begroting, belasting en financiën, een sterkere integratie van de Europese landen noodzakelijk is. Dat geldt op zijn minst voor de 17 eurolanden. Maar dat [de integratie, red.] is duidelijk niet het streven van David Cameron.
Nieuwsbrief in het Nederlands
In Duitsland is Die Welt van mening dat Cameron de vinger op de zere plekken van de EU heeft gelegd. Het dagblad vindt, net als de overgrote meerderheid van de Duitse opiniemakers, dat de vragen die de Britse premier zich stelt legitiem en zelfs “bevrijdend” zijn.
Cameron staat niet alleen in zijn analyse over de veranderingen waar de EU mee te maken heeft en waarop een simpel antwoord als ‘gewoon doorgaan’ niet volstaat. […] Dat de Britse premier de kwestie [van een stabielere eurozone via een machtigere EU, red.] op tafel legt, is niet anti-Europees. Het is ook niet anti-Europees van Cameron om in herinnering te brengen dat het concurrentievermogen van de EU in gevaar is, wat volgens hem (onder andere) komt door een verlamd EU-beleid – al die overvloedige regels en voorschriften die de creativiteit in het bedrijfsleven afremmen. En in geen geval is het anti-Europees om te wijzen op het onstuitbare democratische tekort en het gebrek aan vertrouwen van de EU-burgers in de EU en haar instellingen. […] Het Verenigd Koninkrijk heeft een meer ‘praktische dan emotionele’ benadering van het vraagstuk. Dat kan ons allemaal goed doen.
“Het Verenigd Koninkrijk droomt niet van een comfortabel, geïsoleerd bestaan in de marge van Europa”, schrijft columnist Tomasz Bielecki in Gazeta Wyborcza. Hij verwijst naar de EU-toespraak van Margaret Thatcher uit 1988 en benadrukt dat Cameron, net als Thatcher, sterke kritiek heeft op de EU, maar dat de Britse premier niettemin hartstochtelijke voorstander blijft van een Brits EU-lidmaatschap. Bielecki beschouwt een ‘Brexit’ als een fataal ongeluk:
Het zou een enorme knal voor de 27 lidstaten teweegbrengen en de eurozone zal de enige plek worden waar echt integratie plaatsvindt. Voor ons [de Polen, red.] is dat duidelijk veel gevaarlijker dan voor de Britten. De Poolse zloty is niet het Britse pond en de Britse eilandengroep is niet het Poolse vasteland, met buren die niet altijd de makkelijkste zijn. Het spel van David Cameron zou ons moeten aansporen concreet te werken aan onze plannen om deel uit te maken van de eurozone.
In Stockholm merkt het Svenska Dagbladet op dat Cameron niet de enige in Europa is met het idee dat “een EU-lidmaatschap niet hetzelfde zou moeten zijn als de aankoop van een kaartje voor een spooktrein die bij geen enkel station stopt en waarvan de bestemming onbekend is”. De reacties op zijn toespraak waren verwacht, benadrukt de krant, “overal in Europa wordt gezegd dat de EU niet een lopend buffet, is waar iedereen kan kiezen wat hij wil”. Op de vraag of er dan maar “één mogelijke weg” is, antwoordt het Zweedse dagblad:
Dat antwoord is duidelijk nee, kijk maar eens hoe de EU op dit moment al functioneert. Zweden maakt geen gebruik van de euro. Het Verenigd Koninkrijk maakt geen deel uit van de Schengenruimte. De voorbeelden zijn talrijk. […] Het alternatief voor de Britten is het hoofd te bieden aan een EU die compleet de weg kwijt is en met vragen worstelt als How? Why? To what end? [Hoe? Waarom? Met welk doel?, red.]. Vragen die in het belang van alle EU-landen en in de EU als geheel zouden moeten zijn.
Op die zelfde lijn zit România liberă. De Roemeense krant is van mening dat een “flexibele, meegaande en ontvankelijke” EU, zoals voorgesteld door Cameron, een serieuze uitdaging is.
Voor het eerst presenteert een Europese leider een visie op de EU die anders is dan die van meer politieke integratie. Hij presenteerde een soberdere visie die tegelijkertijd liberaler is en meer gericht op de vrije markt. Tot nu toe koos Roemenië voor een Verenigde Staten van Europa en het Duitse model van een Europese Unie. Nu er een nieuwe visie is, durven onze politieke leiders misschien een echt debat aan te gaan over een Europees model dat het voordeligst is voor landen als dat van ons, want in andere landen komt dat debat er zeker ook.
“Cameron werpt schaduw over EU”, kopt de Volkskrant bedrukt. De krant uit Amsterdam, waar Cameron in eerste instantie zijn toespraak zou houden, schrijft dat de plannen van de Britse premier serieus moeten worden genomen door de EU als zij niet ten onder wil gaan.
Het zal heel moeilijk zijn aan Camerons eisen tegemoet te komen zonder het hele bouwsel van de EU aan te tasten. Als één lidstaat wil terugkomen van bepaalde afspraken, dan zullen andere landen ongetwijfeld ook alsnog uitzonderingen eisen. Maar de EU - en zeker Nederland - heeft er geen baat bij als Groot-Britttannië ooit uit de EU vertrekt. Daarom moeten de Europese Commissie en de EU-landen serieus naar de Britse voorstellen kijken. De Britse actie moet Brussel ook te denken geven. Het is onverstandig al te hard van stapel te lopen met verdere integratieplannen als die de eenheid van de Europese Unie in gevaar brengen.
Lluis Bassets constateert in de Spaanse krant El País dat het “Britse Europa” zal lijken op een “simpele vrijhandelszone”. De commentator meent dat:
Europa voor de premier slechts een eenvoudig instrument is, niet een doel. Of de EU wordt iets wat de eurosceptici kunnen tolereren, óf er is geen andere keus dan de EU te verlaten. De schaamteloze chantage is overduidelijk. […] De Conservatieven dromen van het hebben van betrekkingen met de hele wereld zonder tussenpersonen en de EU te gebruiken als een eenvoudige ruimte voor vrijhandel met zo min mogelijk regels. Dat is op zich een aantrekkelijke gedachte, maar wel een waar meerdere haken en ogen aanzitten. De grootste moeilijkheid voor Europese landen, waaronder ook het Verenigd Koninkrijk, is om in je eentje te opereren in een geglobaliseerde wereld. Je wordt gezien als een opkomende macht, niet meer als een oude Europese macht. Washington en Peking zeggen ondubbelzinnig tegen Cameron dat zij liever goede betrekkingen hebben met Londen via een solide EU.
