Kies een taal
Detop tussen de Europese Unie en China (ASEM) van 4 en 5 oktober was bedoeld om de samenwerking tussen beide een impuls te geven, tegen de achtergrond van de wereldwijde economische crisis. Officieus wist iedereen dat de Europese leiders voornemens waren China over te halen de yuan te revalueren. Maar deze plannen strandden al in een vroeg stadium, want de Chinese premier Wen Jiabao had zijn Europese gesprekspartners reeds van tevoren gewaarschuwd dat iedere poging om druk uit te oefenen op Peking gedoemd was te mislukken. Ondertussen wijzen steeds meer deskundigen op de onevenwichtige betrekkingen tussen de EU en China, die worden geïllustreerd door hethandelstekort van 130 miljard euro tussen de twee handelsblokken.
“Jarenlang heeft de Europese Unie ten opzichte van Peking een beleid gevoerd dat gebaseerd was op aantrekking, en daarbij is nooit enige voorwaarde gesteld. Nu tekent zich een waar fiasco af: Chinese investeerders in Europa wrijven zich in de handen, terwijl Europeanen juist vaak uit China worden verdreven,” betreurt François Godement, deskundige bij deEuropean Council on Foreign Relations,in het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza.
De laatste tijd hebben Chinese bedrijven inderdaad getracht Europa via de achterdeur binnen te komen. Zij hebben Griekenland, dat tot over zijn oren in de schulden zit, een helpende hand geboden, en Peking heeft het land aanzienlijke investeringen in de infrastructuur beloofd (met name de modernisering van het Griekse spoorwegnetwerk). China heeft ook de haven van Piraeus voor een bedrag van meer dan 3 miljard euro opgekocht. En in Servië, een mogelijke kandidaat-lidstaat van de Europese Unie, gaan de Chinezen een brug over de Donau bouwen.
Welke aanpak moet er nu worden gevolgd? De Europese Unie kan in navolging van de Verenigde Staten bestaande belastingen op Chinese producten verhogen of nieuwe heffingen invoeren. Zij kan Peking er ook toe blijven aansporen om de nationale Chinese munt te revalueren.
Volgens de Amerikaanse politicoloogFareed Zakaria heeft het echter geen zin om deze strijd aan te binden, zo schrijft hijin Time. Zelfs met een waardeverhoging van de yuan met 20% zouden Amerikaanse of Europese bedrijven geen betere concurrentiepositie krijgen, en de goedkope producten uit Azië zouden er niet mee uit onze schappen verdwijnen. Chinese t-shirts zouden ten hoogste worden vervangen door artikelen uit Vietnam en Bangladesh.
Zakaria legt de vinger echter op een veel ernstiger probleem. En dat is het groeiende concurrentievermogen van China op het gebied van onderwijs en de kenniseconomie. In tien jaar tijd zijn de onderwijsuitgaven van het land verdrievoudigd, is het aantal universiteiten verdubbeld en is het aantal studenten vervijfvoudigd.
Volgens de berekening van Nobelprijswinnaar Robert Fogel is een werknemer met een diploma uit het hoger onderwijs drie keer zo productief als een werknemer die enkel basisonderwijs heeft gevolgd. Daarmee kunnen we gemakkelijk uitrekenen dat de huidige economische problemen met China slechts een voorproefje vormen van de ware strijd die ons over een paar jaar te wachten staat.
