Nieuws Internationale handel
De Chinese premier Wen Jiabao en de Griekse premier George Papandreou in Athene op 3 oktober 2010.

China treft de achilleshiel van Europa

Peking bouwt snel een bruggenhoofd in Europa door staatsschulden op te kopen en belangrijke strategische investeringen te doen tegen een lage prijs in landen zoals Griekenland, Ierland en Spanje, die door de crisis aan lager wal zijn geraakt. Voor de lange termijn reiken de ambities van China echter verder dan geld verdienen: het land wil ook in Brussel een vinger in de pap hebben.

Gepubliceerd op 2 november 2010 om 16:59
De Chinese premier Wen Jiabao en de Griekse premier George Papandreou in Athene op 3 oktober 2010.

Toen de Chinese premier Wen Jiabao vorige maand Athene bezocht, waarvan Peking net de haven had gekocht, kwam hij niet met lege handen: zijn geschenken bestonden uit miljarden dollars aan contracten voor het zakenleven. “De steun van onze Chinese vrienden komt uiterst gelegen”, aldus de Griekse staatssecretaris Haris Pamboukis. De ambities van China reiken echter veel verder. Met Griekenland krijgt China in strategisch opzicht voet aan de grond in Europa. Het land heeft beleggingen op de kop weten te tikken die tijdens de financiële crisis aanzienlijk in waarde zijn gedaald en het land ontpopt zich tot een noemenswaardige partner van andere Europese lidstaten die in zwaar weer terecht zijn gekomen.

Volgens analisten hoopt Peking hiermee niet de omzet van zijn eigen bedrijven te bevorderen, maar ook grote invloed uit te oefenen op het economische beleid dat in Brussel en in Duitsland wordt uitgestippeld.

De Chinese autoriteiten tonen zich bereid om hun neus in Europese aangelegenheden te steken”, aldus Carl B. Weinberg, chef-econoom van High Frequency Economics. “Dat is een slimme aanpak, waarmee een duidelijk signaal wordt afgegeven dat China een concurrerende macht vormt.

Dat signaal zal worden versterkt door het bezoek dat de Chinese president Hu Jintao deze week zal brengen aan Portugal en Frankrijk.

Nieuwsbrief in het Nederlands

De financiële crisis biedt goede kansen voor investeerders die geld te besteden hebben en China loopt daarbij voorop. Het land koopt Griekse, Spaanse en andere gedegradeerde staatsschulden op. Ook wordt er geïnvesteerd in de havens, snelwegen en industrieën in landen in Oost- en Zuid-Europa die met grote problemen te kampen hebben. Zo doen ook Ierland en Hongarije hard hun best om Chinese investeringen aan te trekken, in de hoop dat hiermee duizenden nieuwe banen kunnen worden gecreëerd.

Tegenprestaties

De Chinezen proberen nu Europa binnen te komen, zoals zij dit ook in Afrika hebben gedaan”, stelt François Godement, lid van de European Council on Foreign Relations, een pan-Europese denktank. “In Europa komen ze echter binnen via landen aan de rand van Europa, wat een uitzonderlijk gegeven is.” China richt zijn aandacht momenteel op havens in Griekenland en Italië en snelwegen die een verbinding moeten vormen tussen Oost-Europa en Duitsland en Turkije en wilt grotere investeringen in infrastructuur veilig stellen op de lange termijn. Er zijn miljarden dollars beschikbaar gesteld voor overheidsfinanciering van belangrijke openbare projecten die werk bieden aan Chinese staatsbedrijven en Chinese werknemers. China hoopt dat de investeringen Europa zullen aansporen om steun te betuigen inzake de controversiële valutakwesties en handelsgeschillen bij de Wereldhandelsorganisatie. Tijdens zijn recente bezoeken aan verschillende Europese lidstaten heeft premier Wen politici in Brussel erop gewezen dat China had gehandeld “als vriend” van Griekenland, Spanje, Italië en andere Europese landen door obligaties in deze landen te kopen, die in grote problemen verzeild waren geraakt nadat andere investeerders hun de rug hadden toegekeerd. Als tegenprestatie riep hij regionale leiders op “China niet onder druk te zetten” om de yuan in waarde te verhogen. China heeft plechtig beloofd Griekse obligaties te zullen kopen wanneer de regering deze weer te koop zal aanbieden, en heeft voor 625 miljoen dollar (ca. 445 miljoen euro) aan Spaanse schulden overgenomen. China kan zijn portefeuille diversifiëren door een klein, maar groeiend aandeel van zijn 2,3 triljoen dollar (ca. 1,6 triljoen euro) aan buitenlandse reserves te investeren in Europa in plaats van in Amerikaanse staatsobligaties met een laag rendement. Peking hoopt tevens de internationale politieke druk om de waarde van zijn valuta te verhogen hiermee binnen de perken te kunnen houden.

Europese subsidies voor Chinese investeringen?

Het is geen toeval dat China zo handelt”, stelt Jens Bastian, econoom bij de Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (de Griekse Stichting voor Europees en buitenlands beleid). “China beschikt over enorme valutareserves, en de landen waar zij nu investeren, zijn dringend op zoek naar buitenlandse investeringen.” Hoewel de directe investeringen van China in Europa nog laag zijn in vergelijking met investeringen in andere regio’s, zijn deze de afgelopen twee jaar in rap tempo toegenomen. En dit voorjaar heeft Europa de Verenigde Staten ingehaald als China’s grootste handelspartner. Het geplaagde Ierland wil ook graag een graantje meepikken, en daarom zijn er initiatieven ontplooid om voor China een “investeringsgateway naar Europa” op touw te zetten in de stad Athlone, die daarmee duizenden banen in de wacht hoopt te slepen. De Ierse premier Brian Cowen stelde in juni dat China had beloofd “in deze moeilijke tijden zo behulpzaam mogelijk te zijn voor een bevriend land als Ierland”.

Met de investeringen kan Peking ook de rente voorschieten van Chinese bedrijven die het wereldtoneel betreden. Premier Wen heeft afgelopen maand campagne gevoerd voor een krediet van 4,5 miljard dollar (ca. 3,2 miljard euro) ten gunste van de Griekse scheepsbouw, een aankoop die vrijwel alleen zal bestaan uit schepen van Chinese makelij. Een aantal Chinese investeringen is al met argusogen bekeken. Vorig jaar kwam China tijdens een aanbesteding met een betere prijs dan Europese ondernemingen voor de bouw van een snelweg in Polen, met Chinese werknemers — én Europese subsidies. De Duitse Bondskanselier Angela Merkel heeft in reactie daarop opgeroepen tot wederkerigheid.

Verbinding West- en Oost-Europa

De komende tien jaar zal er in Europa een groot aantal nieuwe projecten worden gerealiseerd, zoals de verwijdering van militair materieel uit de Donau, zodat deze kan worden gebruikt voor vervoer. Maar ook de aanleg van spoorwegverbindingen tussen landen als Duitsland en Macedonië en de aanleg van nieuwe snelwegen tussen Duitsland en Turkije, aldus Jens Bastian. “Het ontbreekt in Europa aan een netwerk van vervoersinfrastructuur dat West- en Oost-Europa met elkaar verbindt. Op dat punt probeert China precies de vruchten de plukken van zijn huidige ontwikkeling.” Ondanks de vrees voor de uiteindelijke motieven van China, ontvangen veel Europeanen de investeringen met open armen. Volgens de Griekse staatssecretaris Pamboukis is China eerst en vooral geïnteresseerd in de bevordering van de handel en het verdienen van geld. De Chinese strategie van investering in Europa is “discreet en goed doordacht. Ik denk niet dat China hier naar binnen zal paraderen als een Trojaans paard”, aldus Pamboukis.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!