Nieuws Europa / Turkije
Jongeren uit Istanbul aan de Europese kant van de Bosporus

De roep van de Bosporus

Ze zijn geboren en opgegroeid in Duitsland, Frankrijk of België. Maar nu het moeilijker wordt om daar werk te vinden en carrière te maken, kiezen steeds meer jonge Europese Turken voor Istanbul.

Gepubliceerd op 17 november 2010 om 09:33
Jongeren uit Istanbul aan de Europese kant van de Bosporus

Eén keer per maand komen zo’n vijftig jonge mensen bij elkaar in een hippe bar in het centrum van Istanbul. Het laatste nieuws wordt besproken, maar er worden ook visitekaartjes uitgewisseld en vacatures doorgegeven. Dit allemaal in het Duits. ”Duits is mijn moedertaal”, zegt Emine Sahin (37), directrice van een vastgoedbedrijf, die deze maandelijkse ontmoetingen organiseert voor de Duitse Turken die, net als zijzelf, hebben gekozen om zich te vestigen op de oevers van de Bosporus.

De trend van de terugkeer van Turken uit Duitsland naar hun land van herkomst zal alleen maar groeien. Met de crisis in Europa zijn er minder carrière-kansen voor jonge afgestudeerden met een internationaal profiel”, zegt de vrouw met de grote lichte ogen. Turkije daarentegen, met groeicijfers die aan die van China doen denken en haar dynamische maatschappij, ”biedt meer perspectieven”, vervolgt Emine, die in Ankara is geboren, maar is opgegroeid in Duitsland waar haar ouders naartoe zijn geëmigreerd en die zichzelf ”een schoolvoorbeeld van integratie” noemt.

Omgedraaide migratiestromen

Vijftig jaar na de reis van de eerste gastarbeiders in 1961, zijn de migratiestromen tussen Turkije en Duitsland omgedraaid. Meer dan drie miljoen Turken leven in Duitsland. Maar in 2009 zijn 40.000 mensen teruggekeerd naar Turkije, tegenover 30.000 die het land verlieten. Het zijn de kinderen of kleinkinderen van de Turkse immigranten die nu de weg in de omgekeerde richting afleggen. Een verschijnsel dat het spookbeeld van Turkse werknemers die de Europese Unie overspoelen als het land zou worden toegelaten, weerspreekt.

Volgens een studie van het Duitse onderzoeksinstituut Futureorg denkt één derde van de studenten met een dubbele nationaliteit in Duitsland nu over een loopbaan in Turkije. Het bedrijfsleven in Duitsland heeft begrepen hoe ze dit potentieel kunnen benutten. Het Turkse filiaal van Mercedes-Benz reserveert 30% van zijn managementbanen voor Duitse Turken.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Ook overheidsinstellingen zetten hun deuren open voor de 'Euroturken', die deze kostbare dubbele cultuur bezitten. ”Turkije ontwikkelt zich snel en heeft mensen zoals wij nodig”, constateert Ilker Astarci, die is geboren en opgegroeid in België en die sinds kort werkt als raadgever van premier Recep Tayyip Erdogan. ”Er zijn hier meer mogelijkheden dan in Europa en het was voor mij belangrijk om iets te doen voor mijn land van herkomst, Turkije”.

Zoektocht naar identiteit

De roep van de Bosporus lokt allerlei Europeanen van Turkse afkomst. Ze komen uit België, Nederland, Oostenrijk of Frankrijk. ”Ik krijg steeds meer cv's van jonge Franse Turken. Vooral van meisjes”, zegt Hatice Luis, directeur van een Turkse logistieke onderneming in de buurt van Parijs. Voor sommige Turken is Istanbul een soort nooduitgang waardoor ze kunnen ontsnappen aan de druk van hun familie.

Hatice (32) groeide als derde van zes dochters op in Clichy-sous-Bois (een Parijse buitenwijk). “We woonden in een drie-driekamerflat op de tiende etage. De kinderkamer deed dienst als het naai-atelier voor mijn ouders”, vertelt ze. ”Mijn vader komt uit een klein dorpje en wilde niet dat zijn dochters gingen studeren, maar ik ben gered door mijn docenten van de middelbare school die zich fantastisch voor me hebben ingezet”. In 2001 komt ze uiteindelijk in Istanbul, ”de enige bestemming waar ouders niets tegen kunnen hebben”, benadrukt een andere ‘gerepatrieerde’ vrouw.

De Europese Turken van de tweede of de derde generatie dromen vaak van een terugkeer naar hun wortels. ”Ik heb altijd al in Istanbul willen wonen”, zegt Pinar Kiliç uit Frankfurt, die in 2006 in dienst is gekomen bij de Turkse afdeling van Google. “Ik voel me Turks, ook al heb ik 25 jaar in Duitsland gewoond. Thuis werd er altijd Turks gesproken en Turks gegeten.”

Emigreren naar Turkije betekent ook een zoektocht naar de eigen identiteit. Hatice was lange tijd ”gefrustreerd om in Turkije niet als Turkse te worden beschouwd, en niet als Française in Frankrijk”. Maar ze heeft een compromis gevonden in Istanbul, ”een Europese stad met een oriëntaals tintje, net als wij”, zegt ze. ”Maar ik ben onmiskenbaar Frans, ook al heb ik nog maar net de Franse nationaliteit verkregen. Ik ben dit pas gaan beseffen sinds ik in Turkije ben”, legt ze uit. Tot diezelfde conclusie komt Emine, die zichzelf omschrijft als een ”Duitse met Turkse wortels”. ”Op mijn veertiende wist ik niet zo goed tot welke cultuur ik behoorde”, zegt ze met een glimlach.

Hoogopgeleiden dertigers op zoek naar een betere toekomst

Voor Ali Koç, die in 2004 uit een dorp in de Vogezen kwam, was het doel om de taal beter te leren spreken en het land van zijn ouders te ontdekken. ”Net als de meeste anderen kende ik alleen maar het dorpje in Anatolië waar ik mijn zomervakanties doorbracht”, legt hij uit. ”In mijn manier van denken voel ik me meer Frans en qua cultuur ben ik meer Turks. Maar ik ben gehecht aan het model waarin ik ben opgegroeid: de sociale mix, de studiebeurzen waar ik recht op had omdat mijn vader maar het minimumloon verdiende. Hier is dat niet mogelijk.

Deze migratie vanuit Europese landen naar Turkije komt het meest voor bij hoogopgeleiden onder de 35 jaar die betere toekomstmogelijkheden hebben in Turkije dan in Europa. De discriminatie waarmee ze in de Europese landen worden geconfronteerd en de discussies over integratie hebben hen soms ontmoedigd.

Maar ik denk niet dat een negatieve ervaring of een gebrek aan integratie de belangrijkste reden is voor hun terugkeer naar Turkije”, zegt de Amerikaanse academica Susan Rottmann die onderzoek doet naar het verschijnsel. En voor deze kinderen uit Turkse immigrantengezinnen is de ontdekking van Istanbul ”een echte schok”, zegt Ali Koç. Bij aankomst in Turkije staat ook een cultuurclash op het programma.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp