Kies een taal
Toch jammer dat Griekenland geen flinke muur gaat bouwen. Een muur van 206 km lang als afbakening langs de hele grens met Turkije was veel beter geweest. Niet alleen voor de Grieken, nu de voortdurende stroom vluchtelingen overduidelijk te veel vergt van het kleine, slecht georganiseerde land, dat bovendien gebukt gaat onder forse schulden. Maar waarschijnlijk ook voor de vluchtelingen zelf, want hen wacht een tamelijk mensonwaardige ontvangst in Griekenland. En wie weet zou de bouw van zo'n muur ook voor de rest van Europa beter zijn geweest, omdat die ons ertoe zou dwingen meer oog te hebben voor onze eigen onoprechtheid.
In plaats daarvan doet Athene nu, duidelijk onder de indruk van alle kritiek, een stap terug. Het is de bedoeling om een relatief kort hek te bouwen: 12,5 kilometer lang en 3 meter hoog. Dit hek komt langs de rivier de Evros te staan, die gemakkelijk zwemmend over te steken is. Over heel 2010 zijn langs deze weg de meeste illegale immigranten Griekenland binnengekomen. Je hoeft geen helderziende te zijn om te voorspellen dat mensensmokkelaars al snel manieren zullen vinden om dit hek te omzeilen.
Schijnwerpers, zwaailichten, geluidwagens of zelfs waarschuwingsschoten
En dus blijft alles zoals het was: Griekse grenswachters zullen met schijnwerpers, zwaailichten, geluidwagens of zelfs met waarschuwingsschoten in de lucht proberen de ongewenste gasten buiten hun grenzen te houden. Met als bijkomend risico dat vluchtelingen in grote paniek de mijnenvelden oprennen die nog dateren uit de jaren dat Griekenland en Turkije in vijandschap leefden, aldus de mensenrechtenorganisatie Pro Asiel. Ook van de partij: 175 grens wachters uit andere EU-landen, die met hun waakhonden, nachtkijkers en helikopters naar Griekenland werden gestuurd om hun Griekse collega's te helpen. Frontex, het verantwoordelijke agentschap binnen de EU, heeft zijn inzet onlangs nog verlengd tot maart van dit jaar.
Desondanks schat de Griekse regering dat er per dag circa 200 vluchtelingen illegaal de grens oversteken. 80% van alle illegale immigranten die naar de EU komen, zoeken hun weg via Griekenland. Het gaat daarbij vooral om Irakezen, Iraniërs en Afghanen, maar ook om mensen uit Afrika en het Verre Oosten, die duizenden euro’s betalen aan mensensmokkelaars om hen naar Europa te brengen. De meesten van hen willen niet in Griekenland blijven, maar naar de rijkere landen in het noorden en westen van Europa. Toch is de EU-wetgeving hierin heel duidelijk: volgens de Dublin II verordening is de lidstaat, waar de vluchteling het eerst aankomt, verantwoordelijk voor de asielaanvraag.
"Een humanitaire crisissituatie, die in de EU niet zou mogen bestaan”
En dus persen de Grieken steeds meer vluchtelingen in de nu al overvolle opvangcentra. Daar kan het zo krap worden, dat mensen niet eens meer kunnen gaan liggen om te slapen. Bovendien zijn er onvoldoende toiletten, en dus is het al eens gebeurd dat Griekse politieagenten vluchtelingen met hoge nood het veld in moesten sturen. Medische hulp, juridische bijstand, tolken – niet beschikbaar in de Griekse opvangcentra. “Een humanitaire crisissituatie, die in de EU niet zou mogen bestaan", zegt het vluchtelingencommissariaat van de VN. De Griekse overheid verleende asiel in slechts elf gevallen van de 30.000 asielaanvragen die in 2010 werden gedaan.
De ellende is inmiddels zo groot geworden dat rechtbanken in Engeland, Noorwegen en Nederland geen vluchtelingen meer terugsturen naar Athene. Ook het Duitse federale constitutionele gerechtshof heeft besloten om niet langer mensen uit te wijzen. Daarmee tonen rechters overigens meer fatsoen en inzicht dan de politiek: de ministers van Binnenlandse Zaken van Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië hebben samen alle pogingen laten mislukken om de overeenkomst van Dublin te hervormen. De EU-Commissie is er zelfs niet in geslaagd te bewerkstellingen dat asielaanvragers tijdelijk elders kunnen worden opgenomen, wanneer een lidstaat te maken krijgt met een uitzonderlijk grote stroom vluchtelingen. De huidige regels pakken voor de rijke EU-lidstaten in het centrum van Europa immers uitzonderlijk voordelig uit. In Duitsland is het aantal asielaanvragers gedaald tot minder dan een tiende van het percentage aanvragers in de vroege jaren 90 van de vorige eeuw.
Een grensmuur die het landschap ontsiert en door het antieke Thracië loopt
En zo heeft de Duitse publieke opinie het zichzelf in de kwestie asielaanvragen erg gemakkelijk gemaakt. Wie ondanks de forse hindernissen Duitsland weet te bereiken, wordt enigszins fatsoenlijk behandeld. Hoe het echter diegenen vergaat, die al ver voor de onze grenzen stranden, willen we in Duitsland liever niet weten. We sluiten overigens ook onze ogen om niet te hoeven zien wat er met de vluchtelingen gebeurt die door Libië, op verzoek van Italië, worden tegengehouden als ze de Middellandse Zee willen oversteken.
Misschien zou de Griekse Muur een einde hebben gemaakt aan onze zelfingenomenheid. Wij zouden een lange, hoge grensmuur, die het landschap ontsiert en die dwars door het antieke Thracië loopt, immers niet zo makkelijk over het hoofd kunnen zien. De vesting Europa? Die is bestaat al lang.
