Kies een taal
Voor extreemrechtse en anti-islamitische bloggers is de Brusselse wijk Molenbeek (dat de bijnaam Klein-Marokko heeft omdat de overgrote meerderheid van de bevolking moslim en Noord-Afrikaans is) het schrikbeeld van wat ons te wachten staat: een broedplaats van spanning en terrorisme in de Europese hoofdstad, onderdeel van een golf van 'islamisering' die het continent zou overspoelen.
Onheilspellende voorspellingen van religieuze en op identiteit gebaseerde onlusten kwamen tot een hoogtepunt tussen 2004 en 2006, toen bommen explodeerden in Madrid en Londen, een controversiële filmregisseur werd doodgestoken in Amsterdam en boze gelovigen demonstreerden tegen de publicatie van satirische cartoons over de profeet Mohammed.
Islamitische intifada?
Bruce Bawer, auteur van Terwijl Europa sliep, schilderde een toekomst waarin het continent "zich gedwee zou moeten onderwerpen aan een geleidelijke overgang naar een absolute sharia-wetgeving". Tegen het eind van de eeuw, zo waarschuwde Bernard Lewis, de beroemde Amerikaanse historicus op het gebied van islam, "is Europa islamitisch". De Daily Mail beschreef de rellen die Frankrijk in 2005 schokten, als "islamitische intifada".
Enkele jaren later lijken dergelijke angsten misplaatst. Uit een nieuwe enquête van Gallup blijkt dat de gevreesde massale radicalisering van de ruim 20 miljoen moslims in de EU niet heeft plaatsgevonden. Op de vraag of gewelddadige aanvallen op burgers gerechtvaardigd zijn, antwoordde 82% van de Franse moslims en 91% van de Duitse moslims “nee”. Bijna de hele bevolking is van mening dat geweld geoorloofd is voor een "nobele zaak". Cruciaal is dat antwoorden niet waren beïnvloed door godsdienstige overtuigingen.
Enquêtes verschillen echter altijd en ook is herhaaldelijk gewezen op het punt dat "je maar een half dozijn mensen nodig hebt voor een bomaanslag". Toch heerst de mening, zelfs onder antiterrorismedeskundigen in Europa, dat de radicalisering van islamitische jongemannen mogelijk langzaam wegebt. "We schatten dat ongeveer 10% van onze islamitische bevolking tegen het westen en Europa is, 10% meer Europees dan de Europeanen zelf is en ongeveer 80% daartussen ligt en gewoon probeert te overleven", aldus Alain Bauer, een criminoloog en veiligheidsadviseur van president Nicolas Sarkozy.
Gebrek aan leiderschap
Vorige week werd het niveau voor terrorismedreiging in de UK bijgesteld van 'ernstig' (een aanval is zeer waarschijnlijk) tot 'aanzienlijk' (een aanval is goed mogelijk). Dit is het laagste niveau sinds 11 september. In Nederland werd het dreigingsniveau vorig jaar verhoogd tot het op een na hoogste niveau, gedeeltelijk vanwege het effect dat het succes van de anti-islamitische politicus Geert Wilders had op islamitische gemeenschappen. Maar zelfs hier zeggen veiligheidsdiensten dat "de activiteiten van binnenlandse [militante] cellen stabiel zijn of afnemen vanwege het gebrek aan leiderschap en intern geruzie".
In de Brusselse wijk Molenbeek heeft Sebastiano Guzzone ook een verandering waargenomen. In de acht jaar dat hij lokale bewoners adviseert over hun rechten, heeft hij Belgische Marokkanen ontmoet die afkomstig zouden zijn van terroristische opleidingskampen langs de grens tussen Afghanistan en Pakistan en een Noord-Afrikaan die verdween naar Irak om daar een zelfmoordaanslag te plegen. Dat was toen.
"Al enkele jaren ben ik dergelijke personen niet meer tegengekomen," zegt Guzzone. "Voor het laatst heb ik in 2006 te maken gehad met een islamitische fundamentalist. Hun aantal wordt kleiner en kleiner. Het probleem wordt overdreven." Volgens Kamel Bechik, die een islamitische scoutafdeling leidt in het zuidwesten van Frankrijk, waar jongeren elke ochtend en avond trots de nationale vlag groeten (en desgewenst vasten tijdens de ramadan), spreekt de recente geschiedenis voor zich. "Er zijn zes miljoen moslims," zegt Bechik. "Als de gemeenschap daadwerkelijk was geradicaliseerd, hadden we dat zeker gemerkt."
Ook zijn er grote verschillen in de mate waarin immigranten hun geloof in de praktijk naleven. Uit een overheidsenquête onder Duitse moslims bleek dat slechts 10% van de immigranten uit Zuidoost-Europa elke dag bidt, terwijl dit percentage 50% bedraagt onder immigranten uit Noord-Afrika.
