Kies een taal
We kunnen de Europese Unie niet verwijten dat ze geen pogingen onderneemt om ons op de hoogte te houden van haar activiteiten en projecten. Deze week heeft de Europese Commissie een flinke slag willen slaan met de lancering van de clip, The more, the stronger, bedoeld om de voordelen van de uitbreiding van de EU bij jongeren onder de aandacht te brengen.
In de clip zien we een jonge blanke vrouw, sprekend Uma Thurman in de film Kill Bill, die wordt geconfronteerd met drie strijders, een Chinees, Indiaas en Braziliaans type, om ze vervolgens te omcirkelen samen met de elf klonen die ze gevormd heeft . Daarna veranderen de vrouw en haar elf klonen in de sterren van de Europese vlag. De videoclip eindigt met de slogan “The more we are, the stronger we are” – “Hoe talrijker we zijn, hoe sterker we staan”.
De EU had in dit geval echter buiten het wereldwijde web gerekend, waar ze haar publiek nu eenmaal niet voor het uitkiezen heeft: in de uren nadat de clip online was gezet, kwam er een stroom van felle kritiek op gang, zowel van internetgebruikers als in de pers. Er werd beweerd dat de clip racistisch en seksistisch was, waarop het Directoraat-generaal Uitbreiding, dat zijn vergissing inzag en zijn excuses aanbood, de clip van internet liet verwijderen.
Wie schuld bekent, heeft half geboet, luidt het gezegde. Toch stemt deze zaak zowel qua vorm als qua inhoud in meerdere opzichten tot nadenken.
Qua vorm illustreert dit hoe moeilijk het de EU valt om Europeanen aan te spreken. Een zware taak, het gaat immers om een half miljard mensen tot wie ze zich moet richten, die letterlijk en figuurlijk niet dezelfde taal spreken en die vaak gemengde gevoelens hebben over de Europese instellingen. Volgens de laatste Eurobarometer heeft 31% van de Europeanen een positief beeld van de EU tegen 26% met een negatief beeld.
Qua inhoud, zoals de journaliste Annika Ström Melin benadrukt in het Dagens Nyheter, laat de clip de neiging van Europese leiders zien om, naarmate de economische crisis verergert, de oorzaak daarvan bij externe vijanden te leggen. “Het is een klassieke – en gevaarlijke – manier om een gemeenschap te proberen bijeen te houden door de oorzaak van de eigen problemen toe te schrijven aan anderen", schrijft ze, “Het klopt dat Europa wordt blootgesteld aan internationale concurrentie, met China voorop. Maar de EU zou er veel meer bij winnen om verenigd te blijven, te profiteren van de interne markt en door met één stem te spreken".
En dat is nu juist wat de EU niet doet. Het gebrek aan pedagogisch inzicht, de soms zelfs vijandige houding die regeringen vertonen als nieuwe lidstaten willen toetreden tot de EU en de verdeeldheid die ze met het oog op de crisis hebben laten zien, geven te denken dat dit soort berichten beter aan hun zouden kunnen worden gericht om ze aan te sporen tot meer eenheid en openheid.
