Kies een taal
Op 7 september moet José Manuel Barroso ten overstaan van de Europarlementariërs zijn eerste “State of the Union”, houden, een toespraak over de situatie in de Unie. De voorzitter van de Europese Commissie “zal zijn oordeel over de situatie van de Unie presenteren en beknopt de politieke uitdagingen voor de komende twaalf maanden doornemen”. Het is een optreden dat door het verdrag van Lissabon is ingesteld en rechtstreeks geïnspireerd is op de jaarlijkse toespraak van de Amerikaanse president voor het Congres. Op één verschil na: de gastheer van het Witte Huis neemt zelf, al leidt hij een federale staat waarin de federale staten grote bevoegdheden hebben, de uiteindelijke beslissing met betrekking tot het beleid van zijn land. En dit kan de baas van de Commissie niet. Hij heeft iedere dag te maken met de president van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, en vooral met de leiders van de 27 lidstaten van de EU.
Voor het grootste deel van de door Barroso aangehaalde “politieke uitdagingen” hebben de lidstaten het heft in handen, of het nu om de coördinatie van het economisch beleid gaat om zo te zorgen voor een opleving of over de economische regulering, het energiebeleid, de financiering van de begroting van de Unie, het vernieuwingsbeleid of het gemeenschappelijk landbouwbeleid.
Het feit dat de leider van de communautaire uitvoerende macht zich uitspreekt voor de Europarlementariërs betekent zeker een belangrijke ontwikkeling in het functioneren van de EU: het is een teken van de toenemende macht van het Parlement, dat steeds grotere invloed krijgt op het beleid van de Unie, met name op het gebied van milieu en grondrechten.
Maar de EU zou niet volgens twee parallelle schema’s moeten functioneren, met enerzijds de instellingen, de Commissie en het Parlement op kop, die een wettelijk kader vaststellen, en anderzijds de staten die hun beleid bepalen op basis van hun nationale belangen. Want zoals deze week de Amerikaanse politicoloog Charles Kupchan scherp opmerkte, “worden Europese politici steeds minder Europees en steeds nationalistischer, totdat de EU nog slechts in naam een unie zal zijn. “ Niets zou erger zijn dan leiders die doen alsof de Unie functioneert omdat de verdragen nieuwe macht geven aan de organen ervan. Eric Maurice
