Kies een taal
Vorig jaar oktober liet de Portugese minister van Financiën, Fernando Teixeira dos Santos, zich nog ontvallen dat Portugal net als Ierland kandidaat zou zijn voor het noodhulpplan als de rente op de staatsobligaties meer dan zeven procent zou worden. Sinds enkele weken is die grens overschreden.
Op 15 februari jongstleden, na de laatste top van de ministers van Economische Zaken en Financiën, had Teixeira zijn redenen om zich te beklagen over “het getreuzel en het gebrek aan vertrouwen” waarvan zijn partners – vooral Duitsland – blijk gaven ten aanzien van het verzoek om de financiële capaciteit van de huidige Europese Faciliteit voor financiële stabiliteit (EFSF) te verhogen. Want Portugal heeft net als Griekenland zijn beste beentje voorgezet om bezuinigingen door te voeren. En net als Griekenland betaalt het land een hoge prijs voor de traagheid van Duitsland om spijkers met koppen te slaan.
Merkel heeft haar redenen voor de traagheid
Maar die traagheid is niet voor niets. De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft ook haar redenen. Binnen afzienbare tijd vinden diverse verkiezingen plaats en het hele land deelt bijna unaniem een ultraorthodoxe – om niet te zeggen nationalistische – visie op de Europese Unie: redding is alleen mogelijk door de begrotingstekorten terug te dringen en vooral niet door euro-obligaties in te voeren of nieuwe gemeenschappelijke compromissen te sluiten. Om die reden eist Merkel van haar Europese partners dat zij akkoord gaan met het zogenaamde concurrentiepact, een totaalplan met meer tegenprestaties om de eenheidsmunt te redden.
Dit zes punten tellende pact is lang zo slecht nog niet. Maar het werd op 4 februari op weinig diplomatieke wijze gepresenteerd. Bovenal werd het opgevat als een dictaat van het duo Merkel-Sarkozy, waardoor de Europese partners alle reden hadden om op hun achterste benen te gaan staan. Sindsdien heeft de voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, de scherpe kantjes er al vanaf gehaald. Ook heeft hij het intergouvernementele aspect van het pact uitgevlakt waardoor de belangrijkste rol weer bij de instellingen kwam te liggen. Zo voorkomt hij dat er slechts twee landen over het lot van de Unie zouden beslissen. Daarnaast heeft hij de absurde eis teruggedraaid dat het nultekort in de grondwetten moest worden verankerd.
De andere punten zijn daarentegen absoluut noodzakelijk: koppeling van de salarissen aan de productiviteit, mits de sociale dialoog in acht wordt genomen; wederzijdse erkenning van diploma’s; dezelfde berekeningsgrondslag voor de vennootschapsbelasting; verhoging van de pensioenleeftijd en de invoering van een noodplan voor banken die in moeilijkheden verkeren. Deze punten zijn essentieel voor de invoering van een ware economische unie.
Onderhandelingen in achterkamertjes
Als dit plan doorgang vindt, hoeft Berlijn alleen nog maar zijn kaarten uit te spelen. Hoe? Sommigen denken aan onderhandelingen in achterkamertjes of het treffen van beslissende regelingen voor de volgende top. De financiële capaciteit van het huidige noodfonds kan in dat geval oplopen tot vijfhonderd miljard euro (met de goedkeuring van de meest kredietwaardige landen). Het fonds kan ofwel euro-obligaties uitgeven (maar laten we daar niet vanuit gaan); ofwel staatsobligaties kopen van de landen die in moeilijkheden verkeren (de meeste Duitsers, en niet alleen de Bondskanselier, staan hier vijandig tegenover); ofwel geld lenen aan de zwaarst getroffen landen zodat zij hun obligaties kunnen terugkopen. De economische gevolgen van de laatste twee oplossingen zijn hetzelfde als die bij de emissie van euro-obligaties.
En in ruil krijgt Berlijn waar het van droomt: dat een gedeelte van de rekening van het noodplan door de banken wordt betaald. Hoe? Door de obligaties op de secundaire markt [de markt waar de bestaande effecten worden verhandeld, red.] terug te kopen tegen een prijs die beduidend lager ligt. Zonder dat we een land meteen bankroet hoeven te verklaren, bereiken we nagenoeg hetzelfde resultaat, namelijk kwijtschelding van de schuld. Of iets soortgelijks. Anders zal de lijdensweg opnieuw beginnen met deze keer een ramp in het verschiet.
Europees parlement
Helsinki versus Athene
"Het is Athene in de rode hoek tegen Helsinki in de blauwe hoek als de twee grootste Europese ideologische vechtersbazen die zich voorafgaand aan de belangrijkste Europese top sinds de economische crisis opmaken voor een stel 'strategiesessies in de kleedkamer' aan weerszijden van het continent ", schrijft Euobserver. Op 4 maart komt de Europese Socialistische Partij bijeen in Athene terwijl de tegenhanger uit het Europees Parlement, de Europese Volkspartij (EVP) op dezelfde dag vergadert in Helsinki. De twee politieke families slijpen hun messen voor de vergadering van de zeventien Eurolanden op 11 maart in Brussel. "Geen gewone top: tijdens de bijeenkomst zullen een aantal van de meest radicale en ongekende veranderingen voor zowel de economie als de structuur van de Unie besproken worden", merkt de website op.
