Kies een taal
Hoewel de definitieve omvang van de ramp in de Japanse kerncentrale Fukushima nog ongewis is, zijn de gevolgen in Europa nu al voelbaar. “Het kernenergiedebat, dat met het vervagen van de herinnering aan Tsjernobyl een zachte dood was gestorven, is nu weer springlevend”, stelt Le Figaro vast.
Het Franse dagblad legt uit dat wat er in Japan gebeurt “een zeer zware slag voor de kernenergiesector wereldwijd is”. Door de sterke prijsstijging van aardolie in 2008 “werd de discussie over kernenergie wereldwijd weer opgerakeld” en “in navolging van Parijs heeft Brussel kernenergie zojuist expliciet aangemerkt als CO2-arme energie, net als waterkracht-, wind- en zonne-energie”.
“In geen enkele ander gebied in de wereld is kernenergie zo belangrijk als in Europa”, benadrukt Die Welt. Over de hele wereld voorziet kernenergie gemiddeld in 15 procent van de energiebehoeften, maar in Europa produceren de 144 kerncentrales 30 procent van de geconsumeerde elektriciteit. 71 procent van de EU-burgers woont in een land met kernreactoren.
Maar nu, schrijft Le Figaro, “klinkt de roep van de tegenstanders van kernenergie steeds luider door heel Europa. Zo stemde de Duitse conservatief-liberale regering van Angela Merkel in het najaar van 2009 voor verlenging van de levensduur van de 17 kernreactoren van het land. (...) In Oostenrijk, een land dat traditioneel vijandig tegenover kernenergie staat, heeft de minister van Milieuzaken, Nikolaus Berlakovich, een lans gebroken voor een stresstest voor Europese kerncentrales. (...) In Groot-Brittannië – waar de regering van David Cameron haar programma voor de bouw van kerncentrales weer van stal heeft gehaald en in oktober acht nieuwe sites heeft aangewezen – heeft de minister van Milieuzaken, Chris Huhne, zich voorstander verklaard van een onderzoek ‘om de noodzakelijke lessen te trekken’ uit deze ramp. En in Frankrijk wordt in juni besloten of Areva en EDF – hoofdrolspelers op het gebied van kernenergie in het land – de eerste Europese drukwaterreactor (EPR) in gebruik gaan nemen”.
De shock
is dusdanig groot dat Der Spiegel zonder aarzeling komt met de kop “Kernenergie heeft langste tijd gehad”. Het Duitse weekblad vindt dat de doctrine dat kernenergie nul komma nul risico oplevert, moet worden herzien. “*Japan ligt weliswaar in een gebied met verhoogde kans aardbevingen, waardoor h*et risico groter is en er verschil bestaat tussen Japan en Duitsland of Frankrijk. Maar Japan maakt ook deel uit van de meest geavanceerde industrieën ter wereld met hoogopgeleide, nauwgezet werkende ingenieurs die de hypermodernste en betrouwbaarste auto’s ter wereld produceren. Ten tijde van de ramp in Tsjernobyl kon Duitsland nog het verhaal aan zichzelf en zijn burgers verkopen dat Oost-Europa verouderde kerncentrales en incompetente en nonchalante ingenieurs had. We zien nu hoe zelfingenomen deze gedachte was. (…( Er hoeft maar een aaneenschakeling van ongelukkige toevallen plaats te vinden [en] Fukushima is overal.”
Der Standard wijst erop dat er al jarenlang “twijfel bestaat over de veiligheid van Oost-Europese kerncentrales” zoals die in Mochovce [in Slowakije] en Temelín [in Tsjechië, niet ver van de Oostenrijkse grens]. Omdat het om Duitse centrales gaat, zijn de kritieken getemperd. Maar “al jaren is bekend dat de kerncentrale van Neckarwestheim in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg zich in een gebied met een aardbevingsrisico bevindt.”
Deze kwetsbare positie herinnert eraan dat “er geen duidelijke antwoorden zijn op belangrijke vragen” als: Is de techniek controleerbaar? Kunnen de centrales veiliger worden gemaakt? Kan een veilige verwijdering van afval gegarandeerd worden? “Het is de taak van de EU om alle nucleaire installaties in Europa te controleren”, aldus de krant, die van mening is dat de voorstellen van de Oostenrijkse minister voor Milieuzaken, Nikolaus Berlakovich, om kerncentrales aan stresstesten te onderwerpen “een stap in de goede richting is”.
Is er sprake van voorzichtigheid of hysterie? Sinds 1979, het jaar van het ongeluk in de Amerikaanse kerncentrale Three Miles Island “hebben we vooruitgang geboekt op het gebied van de technologie”, aldus Hospodářské noviny. In tegenstelling tot 1986, toen de ramp in Tsjernobyl plaatsvond, “is er geen communistisch regime meer dat uit principe de hand licht met de veiligheid van het volk”, en Europa ligt voor het overgrote deel niet in een actief aardbevingsgebied. Daarom is het Tsjechische dagblad van mening dat “de gedachte om kernenergie in de ban te doen des te idioter is daar de alternatieve energiebronnen beperkt zijn”. “De juiste reactie op de ramp in Fukushima”, aldus de krant, “*is dus niet om ons in paniek van kernenergie af te keren, maar om de juiste conclusies uit de gebeurtenissen te trekken en de veiligheidsmaatregelen te verbetere*n”.
Het ongeluk in Fukushima moet zeker niet onderschat worden, schrijft de commentator van Corriere della Sera, maar “de emoties die deze ramp begrijpelijkerwijs losmaakt, mogen geen leidraad vormen bij het bepalen van fundamentele keuzes op het gebied van ons energiebeleid. Dit hebben wij al eens eerder gedaan en toen hebben wij onze vingers gebrand, want toen in 1987 een referendum tegen kernenergie werd gehouden, werd die met een grote meerderheid aangenomen vanwege de enorme impact van Tsjernobyl”. Gevolg hiervan was dat Italiaanse kerncentrales hun deuren moesten sluiten. Maar in plaats van dat dit tot de beloofde groene energieën leidde, had dit een nieuwe afhankelijkheid van aardolie tot gevolg.
Dit punt wordt ook naar voren gehaald door de Standaard: “Voor onze levensstijl betalen we een prijs” want “zolang we niet bereid zijn om drastisch in te leveren op ons verbruik, moeten we aanvaarden dat betaalbare elektriciteit niet zonder risico wordt geproduceerd”. Toeval of niet, “uitgerekend deze week start de Belgische overheid een campagne die de burgers informeert over de ‘mogelijke beschermingsacties bij een nucleair incident’”.
