Blauwhelmen patrouilleren langs de groene lijn die het eiland in tweeën deelt, oktober 2009.

Het aftellen is begonnen

Over een jaar zal het Griekse deel van Cyprus het roulerend voorzitterschap van de EU overnemen. Turkije en de Turkse partij willen dat de kwestie van de tweedeling van het eiland voor die tijd wordt geregeld. Anders zullen de besprekingen met Europa worden gestaakt.

Gepubliceerd op 27 juli 2011 om 15:29
Blauwhelmen patrouilleren langs de groene lijn die het eiland in tweeën deelt, oktober 2009.

Alvaro de Soto, voormalig speciaal adviseur van de secretaris-generaal van de VN voor Cyprus, heeft het vergeleken met “een brandkast met vier hangsloten die alleen geopend kan worden door de sleutels tegelijkertijd om te draaien”.

Het Cypriotische probleem (het oudste conflict in Europa, dat al dateert van 1974) nadert met rasse schreden de ontknoping. Griekenland, Turkije en de Turkse Republiek Noord-Cyprus (TRNC) zijn het erover eens dat de onderhandelingen over hereniging voor oktober tot resultaat moeten leiden. Er moet nog een besluit worden genomen over de positie van de Republiek Cyprus [het zuidelijke Griekse deel van het eiland, red.] en de belangen van de Europese Unie.

Ankara heeft kortgeleden de hakken in het zand gezet

De Turks-Cyprioten zijn er echter van overtuigd dat de EU de kwestie van de hereniging van Cyprus aangrijpt om de onderhandelingen over toetreding van Turkije te blokkeren. Ankara heeft kortgeleden de hakken in het zand gezet. Minister Davutoğlu van Buitenlandse Zaken en premier Erdoğan hebben gedreigd de hele EU te boycotten als het voorzitterschap in juli 2012 wordt overgenomen door een nog altijd verdeeld Cyprus.

Turkije kan er niet mee akkoord gaan dat de Cypriotische kwestie de onderhandelingen met de EU in de weg blijft staan. “Er is geen enkele reden of ethnische rechtvaardiging om het Noorden links te laten liggen” heeft Davutoglu op dreigende toon laten weten.

Nieuwsbrief in het Nederlands

TRNC heeft nog altijd te maken met embargo’s

Het Cypriotische conflict is misschien wel net zo gecompliceerd als het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Al 37 jaar worden beide delen van het eiland strikt gescheiden gehouden, onder bewaking van respectievelijk het Turkse en het Griekse leger, met daartussenin VN-soldaten. Plus nog twee soevereine Britse bases. Hoewel Griekenland en Turkije zich geen van beide nog tegen hereniging van het eiland verzetten en de VN heeft gedreigd met terugtrekking van zijn troepen, die ruim 57 miljoen dollar (40 miljoen euro) per jaar kosten, zijn de onderhandelingen vastgelopen.

In 2004 had het eiland verenigd kunnen toetreden tot de EU, maar het referendum over de hereniging werd destijds door de Grieks-Cyprioten verworpen. Ondanks toezeggingen van de EU heeft het Turkse deel nog altijd te maken met embargo’s en mogen alleen vliegtuigen uit Turkije er landen. De economie van dit deel van het eiland wordt gaande gehouden met steun van Ankara (290 miljoen euro per jaar).

De tijd werkt in het nadeel van hereniging

De twee partijen zijn er niet in geslaagd overeenstemming te bereiken over de regeringsvorm (het voorstel van de VN is een federale staat met twee deelstaten maar één federale regering), de territoriale verdeling en de teruggave van bezittingen van vluchtelingen aan beide zijden die zij na de interventie van 1974 kwijtraakten.

Ieder akkoord moet bij referendum door beide zijden worden goedgekeurd. De Grieks-Cyprioten lijken echter steeds minder bereid om “ja” te zeggen tegen de hereniging. Het land kent steeds meer jongeren die niet terugverlangen naar bezittingen die in het verleden bij de verdeling van het eiland verloren zijn gegaan. De tijd werkt dus in het nadeel van hereniging.

Na de Turkse militaire interventie in 1974 (die was bedoeld om te voorkomen dat de Griekse militaire junta Cyprus zou annexeren) en na het bloedbad in beide kampen, werd het eiland in tweeën gedeeld, met een muur dwars door het centrum van hoofdstad Nicosia (Lefkoşa in het Turks). Een VN-resolutie bepaalde dat de bevolking zou worden uitgewisseld.

TurksCyprioten die in het Zuiden woonden werden gedwongen hun huizen te verlaten en naar het Noorden te verhuizen en Grieks-Cyprioten die in het Noorden woonden moesten naar het Zuiden vertrekken. Nog altijd vormt de kwestie van de onder dwang verlaten bezittingen een van de grootste obstakels voor hereniging.

Een federale staat is voor Cyprus de beste oplossing

Bestaat er een plan B? Het meest waarschijnlijk is erkenning als Staat door de VN. “Wij willen worden erkend door de internationale gemeenschap. Als de Grieks-Cyprioten volharden in hun onverzettelijke houding, zullen we andere stappen zetten”, aldus Hüseyin Özgürgün, minister van Buitenlandse Zaken van de TRNC, die zegt dat hij al afgezanten naar Zweden, Noorwegen en Brussel heeft gestuurd.

Markos Kypriano, minister van Buitenlandse Zaken van de Republiek Cyprus, heeft in [het Roemeense dagblad] Adevărul verklaard dat hereniging van het eiland in de vorm van een federale staat voor Cyprus de beste oplossing is. “Rechtstreeks handeldrijven met het Noorden is wettelijk niet toegestaan, want daarmee zou het 'acquis communautaire' worden geschonden. Zonder toestemming van beide partijen kunnen in de EU geen beslissingen worden genomen over binnenlandse Cypriotische aangelegenheden. Ik denk niet dat de lidstaten een dergelijk precedent willen scheppen binnen de gemeenschap.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp