Het grote “federalistische complot”

Gepubliceerd op 8 juni 2012 om 13:58

**De afgelopen weken heeft het falen van de formule “noodhulp + bezuinigingen”, die tot nu toe werd toegepast om de eurocrisis te bedwingen, een overtuiging aan het licht gebracht die steeds meer terrein begint te winnen: de enige manier om een kreupele monetaire unie op de been te houden is om haar de fundamenten, dat wil zeggen een begrotingsunie en een bankunie, te geven die ze mist. Dit gemis is onder andere het gevolg van de weigering van het electoraat, zoals bij het oorspronkelijke plan voor een Europese Grondwet, die per referendum in Frankrijk en Nederland werd afgewezen. Bovendien kon men voor het bestuur van deze unie ook om een soort politieke unie heen, in min of meer geslaagde vorm. De Verenigde Staten van Europa, die tot nu tot het rijk der fabelen hoorden, zouden dan werkelijkheid worden.

Tegelijkertijd beginnen er zowel op blogs als via meer gezaghebbende bronnen complottheorieën rond te zingen, die in feite hierop neerkomen: als bezuinigingen en de vrees voor het ineenstorten van een groot deel van de economie in Europa nodig zijn om een einde te kunnen maken aan de weerstand van nationale kiezers en zo een beslissende stap voorwaarts te kunnen zetten in een proces dat al bijna 60 jaar duurt, zou het dan ook zo kunnen zijn dat de Europese elite bewust de crisis heeft laten aanmodderen in de eurozone en die bijna 4 jaar lang heeft laten verslechteren zodat ze de vruchten kon plukken van de paniek, op de klanken van een berucht geworden leus, TINA (There Is No Alternative) – er is geen alternatief?

De Britse historicus Niall Ferguson is ervan overtuigd: “Ik geloof dat de bedenkers van de monetaire unie al wel wisten dat hun model [dat verre van perfect was en niet voorzag in een uittredingsclausule], zou uitmonden in een crisis en dat de crisis zou uitmonden in een federalistische oplossing”, verklaarde hij onlangs in een interview met de Sunday Times. “Het was de enige weg naar federalisme”.

De theorie van de “noodzakelijke schok” is een klassieker geworden in de subcultuur, of het nu ging om de verdenkingen rond de aanval op Pearl Harbor of over de aanvallen van 11 september 2001. Er zijn al vele bestsellers geschreven over dit thema, waaronder onlangs nog “The Shock Doctrine” van Naomi Klein, die zich daarbij overigens ook baseert op mensen als Jean Monnet, gezaghebbende autoriteiten die boven elke verdenking verheven zijn. In de jaren vijftig van de vorige eeuw reageerde deze grondlegger, die nog altijd in ere wordt gehouden, op de onrust die gepaard ging met het oprichtingsproces van de Europese Gemeenschappen met de nog altijd gevleugelde woorden: “Mensen accepteren veranderingen pas zodra deze noodzakelijk zijn, en erkennen de noodzakelijkheid ervan pas als zij zich in een crisis bevinden” (Jean Monnet, Mémoires, Fayard). Woorden die in het licht van de huidige ontwikkelingen van een onheilspellende vooruitziende blik getuigen. Monnet was de aanvoerder van de Europese technocraten en al snel bleek dat zijn bestuurlijke utopie aanliep tegen de grenzen die door de politiek werden gesteld. Tegenwoordig lijkt het uur van de technocraten opnieuw te hebben geslagen en de wraak van Monnet zou nu wel eens zoet kunnen zijn.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Alleen toekomstige generaties historici zullen ooit kunnen vaststellen welk deel van deze theorieën waar is. Toch zullen de initiatiefnemers nog een aanzienlijke hobbel moeten nemen, zelfs al geven ze het bestaan van een dergelijk plan toe: de weerstand van de Duitsers, die tot op heden relatief weinig te lijden hebben gehad in vergelijking met de rest van de eurozone. Het zou kunnen dat de crisis zodanig verergert dat de muren die ze hebben opgetrokken rond hun geliefde spaargeld dermate gaan afbrokkelen dat ze inzien dat ze de bittere pil van een “transferunie” wel zullen moeten slikken. In dat geval zou er werkelijk geen enkele reden meer zijn om het glas te heffen op de nieuwe Verenigde Staten van Europa.**

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!