Kies een taal
Wat is de positie van Duitsland in Europa? En hebben de Zuid-Europese landen gelijk als zij de huidige Duitse dominantie in Europa vergelijken met die van de nazi's? Dat zijn de vragen die een groep journalisten proberen te beantwoorden in een speciaal onderzoek voor het Duitse weekblad Der Spiegel. Het duistere verleden van het land vormt voor de schrijvers de basis om aan te tonen dat Europa's "leider tegen wil en dank" paradoxaal genoeg zowel te groot als te klein is om zijn huidige rol te vervullen:
Hoewel het optreden van Berlijn niet onomstreden is, wordt de eurozone overduidelijk geleid door Duitsland. Het land heeft een grote invloed op het lot van miljoenen mensen woonachtig in andere landen. Zulke macht brengt een aanzienlijke hoeveelheid verantwoordelijkheid met zich mee, maar de [Duitse, red.] regering en andere beleidsmakers gedragen zich soms alsof ze leiders van een klein land zijn.
Duitsland heeft feitelijk zijn dominante politieke positie te danken aan zijn economische successen, maar zodra het moet inleveren op zijn kortetermijnbelangen is het land niet bereid écht politiek leiderschap te tonen, menen de schrijvers van Der Spiegel. Het "brutale diplomatieke optreden" is geboren uit de wens dat alle eurozoneleden de Duitse principes van zuinigheid en efficiëntie zullen naleven. Dit tot ongenoegen van de tegenstanders van de Duitse hegemonie, die steeds meer van zich laten horen:
De bezwaren van bijna alle critici van het Duitse beleid draaien om één woord: bezuinigingen. Het verwijst naar een beleid van spaarzaamheid, een concept dat een positieve bijklank heeft in Duitsland, maar in de Europese landen die het hardst getroffen zijn door de crisis, staat het woord voor een kil beleid van buitenaf opgelegde ontberingen. Duitsland exporteert niet slechts zijn goederen, maar ook zijn regels.
Het team van Der Spiegel schrijft dat de vergelijkingen die door de critici worden gemaakt met het Derde Rijk, te wijten zijn aan de Duitse pogingen de eigen economische belangen te beschermen. Hoewel het weekblad de vergelijking niet terecht vindt ("Niemand zou Merkel werkelijk met het Nazisme associëren"), is het wel van mening dat "een nadere beschouwing over het woord "Reich" (of rijk) wel op zijn plaats zou zijn", aangezien Duitsland een enorme invloed ver voorbij zijn eigen landsgrenzen heeft en een bezuinigingsbeleid oplegt aan economische partners die daar niet op zitten te wachten.
Gebeurtenissen uit het verleden vormen voor de huidige leiders van Europa een ongemakkelijke boodschap. Duitslands Tweede Rijk, het zogenaamde 'Keizerrijk' gevormd door Bismarck, bevond zich in een precaire positie: het was een van de belangrijkste machten in Europa geworden, maar was niet sterk genoeg om het continent in zijn eentje te domineren. De auteurs menen dat het land zich vandaag in een soortgelijke situatie bevindt. Duitsland heeft een handelsoverschot van 217 miljard euro en gelijktijdig breiden de Duitse banken hun macht uit door dit kapitaal naar andere EU-landen te exporteren. Maar hoewel het land boven zijn buren uittorent, zou een economische ineenstorting van Zuid-Europa een einde aan de Duitse dominantie kunnen maken. Ook hieruit blijkt dat het land zowel te groot als te klein is om het continent daadwerkelijk te kunnen leiden.
Schuldeisers willen macht over hun schuldenaars hebben, omdat ze bang zijn, bang dat ze hun geld niet meer terug zien. Duitsland zou nog wel de Griekse schuld kunnen betalen, maar niet die van Italië en Spanje.
Blijft de vraag hoe Duitsland zijn verantwoordelijkheid zou kunnen nemen als Europa's machtigste land. De auteurs van Der Spiegel eindigen het artikel met een uitspraak van Hans Kundnani, een in Londen gevestigde deskundige van het Duitse buitenlandse beleid: "Een echt dominante heerser als de VS bepaalt niet alleen de norm, het creëert ook prikkels voor hen over wie hij heerst, zodat zij een onderdeel van het systeem blijven." Hier is een systeem voor nodig waarin alle leden kunnen profiteren en waarin wordt afgezien van kortetermijnbeleid ten gunste van een meer grootmoedig economisch beleid, aldus het blad.
