Kies een taal
Griekenland stond aan de wieg van Europa en is de bakermat van vele mythen die uitstekend kunnen worden gebruikt voor journalistieke metaforen. De situatie waarin het land en zijn regering zitten werd al vaak geïllustreerd met de rots van Sisyphus, Herculesarbeid of het Danaïdenvat. Graag willen wij hier het verhaal van Daedalus aan toevoegen.
Zoals de architect Daedalus samen met zijn zoon door koning Minos werd opgesloten in het labyrint dat hij zelf had gebouwd, zit de Europese Unie in de crisis gevangen op een punt waar alle moeizame wegen naar een impasse leiden. Enerzijds wordt de Grieken nu al een jaar lang een bezuinigingsbeleid opgelegd. Niet alleen heeft dat praktisch geen enkel effect gehad op het terugdringen van de tekorten en de hervorming van een corrupt en inefficiënt systeem, maar hebben de maatregelen de mogelijkheden voor economische groei die zo noodzakelijk is om uit de crisis te raken, ook tot nul gereduceerd, iets wat door experts al voorspeld werd. Tegelijkertijd was er het reddingsplan: de beloofde 110 miljard sloeg een psychologisch kloof tussen Noord- en Zuid-Europa en liet Duitsland bij de Europese onderhandelingen verstarren waardoor de Grieken niet echt werden ontlast en reële perspectieven om uit de crisis te komen, uitbleven.
Een andere mogelijkheid zou de herstructurering van de Griekse schuld zijn. Dat zou echter een onmiddellijke impasse veroorzaken aangezien de Europese leiders de reactie van de markt en een uitbreiding van de crisis naar de andere landen uit de eurozone vrezen. Tegelijkertijd neigen diezelfde leiders tot een grotere economische integratie en een "crisisfederalisme" dat tot de creatie van euro-obligaties en een supranationale coördinatie van het fiscale beleid en het begrotingsbeleid leidt. Hun actie botst daarmee echter met de uiteenlopende belangen van de lidstaten. En in ieder geval gaat een politieke en economische verdieping van de integratie tegen de stroom van de publieke opinie in, waarvan het eurosceptische standpunt duidelijk uit de stembussen naar voren komt.
Kortom, van welke kant we het ook aanpakken, de EU-Daedalus zit in een lastig parket. En net als in de mythe, zal er een uitweg naar boven uit het labyrint moeten worden gevonden. Op een verrassende manier is het de Europese Commissie die een deel van de oplossing biedt. Deze week, tijdens de presentatie van de begrotingsplannen voor de jaren 2014-2020, kwalificeerde de Commissie "grensoverschrijdende projecten op het gebied van energie, transport en informatietechnologie" als "financiële prioriteiten" en stelde ze een "significante verhoging van de subsidies voor onderzoek en innovatie voor, waarmee we ons concurrentievermogen verbeteren, en extra middelen voor de Europese jeugd."
Dat wil zeggen dat de Commissie de gebieden vaststelt waarin de Europeanen moeten investeren (en waar ze hun best voor moeten doen) om uit de economische en sociale achteruitgang te komen waarin ze vastzitten. Helaas staan deze mooie vooruitzichten lijnrecht tegenover het beleid dat door Brussel en de lidstaten werd opgelegd aan de crisislanden en dat zelfs door de meeste Europese landen wordt gevoerd. En we weten heel goed dat de goede bedoelingen die de Commissie voorafgaand aan de onderhandelingen die binnenkort van start gaan zegt te hebben, geen verplichtingen met zich meebrengen omdat de Commissie de verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan kan terugleggen bij de lidstaten of het parlement als de ambities naar beneden worden bijgesteld.
Daadwerkelijke bezuinigingen versus ambities op papier: de Europese leiders zullen niet lang kunnen regeren met deze tegenstellingen die de Europese burgers dagelijks ondervinden. Dat kan alleen als we vergeten dat Icarus, de zoon van Daedalus, zijn vleugels verbrandde.
