Het ophalen van dit T-shirt bleek een bureaucratische rompslomp van jewelste. Foto: Elenko Elenkov

Kafka bij de douane in Sofia

Om zijn op internet bestelde T-shirts te krijgen, heeft een journalist een paar uur doorgebracht op het douanekantoor van Sofia: tussen loketten, met formulieren die moesten worden ingevuld en absurde gesprekken. Zijn verslag heeft in zijn land tot heftige reacties geleid.

Gepubliceerd op 13 januari 2010 om 17:00
Het ophalen van dit T-shirt bleek een bureaucratische rompslomp van jewelste. Foto: Elenko Elenkov

Koopt u dingen online ? In het buitenland ? Sinds 1 januari 2010 is het minimum bedrag dat belastbaar is verlaagd van 150 naar 15 euro voor aankopen die buiten de Europese Unie zijn gedaan. Voortaan zal elke aankoop die groter is dan bijvoorbeeld een paar sokken, belast worden. En om die formaliteiten uit te voeren moet de koper persoonlijk naar een bijkantoor van de douane in Sofia. Dit gold dus ook voor mij, omdat ik een paar dagen voor Kerst een aantal T-shirts op een Amerikaanse site had besteld. Hieronder valt te lezen wat u te wachten staat.

U moet naar loket nummer 23, stond er in het afhaalbericht van de post. Het postkantoor van de douane van Sofia ligt dicht bij het centraal station. Ik zie er beambtes die karretjes duwen vol pakketten met opschriften die me vertrouwen inboezemen : Ebay, Amazon, USPS, UPS, etc... Idealiter zou u hier een belasting voor ”waardevolle goederen” moeten betalen, die vier levas [de helft in euro’s] bedraagt, waarna u uw pakket meekrijgt. Maar mijn geval is niet ideaal, omdat mijn T-shirts uit de Verenigde Staten komen. ”Het pakje moet worden geïnspecteerd. Ik roep een afdelingschef”, voegt de loketbeambte me wantrouwig toe. Er komt een man die geen bedrijfskleding draagt. Hij vraagt me mijn identiteitskaart te tonen, en verdwijnt daarna. Iets later wordt ik door een verborgen deur achter loket nummer 30 geleid. Ik kom in een soort bijkantoortje in een ander bijkantoortje waar de medewerkers zich verwarmen aan kleine elektrische kacheltjes.

Twee inspecteurs grijpen mijn pakje, openen het met een stanleymes en halen de inhoud eruit : T-shirts, zoals te verwachten, een rekening en wat speldjes die de webwinkel erbij cadeau heeft gedaan. ”En wat zijn dat?” ”Speldjes”, antwoord ik. ”Waarom is er geen rekening voor die speldjes ? Die zijn toch ook iets waard?” ”Jawel”, zeg ik weer. ”Maar het is een cadeau van de winkel. Ik heb ze niet besteld... ” Ik voel dat mijn uitleg nutteloos is, de douanebeambten verdenken me er al van dat ik een verwoed smokkelaar van Californische speldjes ben. Het oordeel wordt geveld: ”U gaat naar loket 17, waar u een EORI-verklaring krijgt, daarna komt u hier uw aangifte doen.” ”Wat is een EORI-verklaring ?” ”Gaat u er maar heen, dat hoort u daar wel.”

De Bulgaarse douane kent nog niet de geneugten van Internet

Nieuwsbrief in het Nederlands

Bij loket 17 is de boekhouding. Niemand kan me zeggen wat een ”EORI-verklaring” is, maar ik moet een formulier invullen waar ik allerlei persoonlijke gegevens moet opgeven. ”Daarna maakt u een kopie van uw identiteitsbewijs”, zegt de lokettist tegen me. Dan word ik boos, ik ken mijn rechten die staan beschreven in de wet op persoonsbescherming, maar na een paar minuten moeizame discussie, besef ik dat mijn strijd al bij voorbaat is verloren: ik moet de Staat zijn eigen wetten laten overtreden om mijn T-shirts terug te krijgen. Op naar loket 21 dan maar, waar het kopieerapparaat staat (dat er trouwens heel duur uitziet), dan naar loket nummer 13 waar de beroemde EORI-verklaringen worden uitgereikt. Opvallend : hier mag je roken, de wet die het roken in overheidsgebouwen verbiedt, lijkt hier niet te gelden. De beambte die me begroet heeft zeker gestudeerd, maar zijn functie bestaat eruit de door mij met de hand geschreven gegevens op het formulier in een computer in te voeren. Dat neemt een goed half uurtje in beslag.

Uiteindelijk heb ik een EORI-verklaring waar mijn ”voorlopige nummer” als internetkoper op staat, dat wil zeggen: een iets gewijzigde vorm van mijn sociaal-fiscaal nummer. ”Om dit allemaal geldig te maken, heeft u de handtekening nodig van het hoofd van de douane”, vertelt de beambte me op vertrouwelijke toon. En dat is een druk bezette vrouw: ze heeft twee secretaresses. Ik vertrouw hun de stapel documenten toe die getekend moeten worden, maar ze zijn bang om de bazin te storen, dus wacht ik met hen totdat deze haar kantoor uitkomt. Ze geeft een andere beambte een snauw en tekent zonder te kijken mijn papieren.

Terug naar loket 17 voor een stempel, daarna richting nummer 28 waar ik de echte douaneverklaring invul. Voor dit formulier moet je betalen: acht leva, en de informatie wordt opgeslagen op een diskette uit de jaren negentig die men me vraagt naar loket 9 te brengen. De Bulgaarse douane kent nog niet de geneugten van intranet...

Vier uur binnen de muren van de douane

Bij loket 9 is alles gloednieuw, en uitgerust met de modernste computers. De beambte haalt een indrukwekkend apparaat te voorschijn, dat ze aansluit op de USB-uitgang van haar pc en doet er de diskette in. Ik ben verbijsterd : het is alsof er een huifkar aan een ruimteveer wordt gekoppeld!

Maar het is niet voorbij. Ik ga naar loket 14, de bank, waar ik betaal. Daarna wacht ik bij loket 9 totdat het geld zichtbaar is op de rekening van de douane, ik ga terug naar loket 23 (voor de belasting voor ”waardevolle goederen”) en, eindelijk, kom ik aan bij het einde van mijn stormbaan, loket nummer 30, waar mijn opengescheurde pakje met T-shirts op me ligt te wachten. Ik heb vier uren van mijn leven op een onvergetelijke manier doorgebracht binnen de muren van de douane van Sofia.

Reacties

Het artikel dat de Bulgaarse politiek wakker schudt

Dit verslag, dat het meest gelezen artikel is van de site van Dnevnik sinds het daarop staat, heeft tot bijna duizend reacties geleid. Ook de minister van Economische Zaken, Siméon Diankov, heeft gereageerd en is zelf gaan testen hoe de douane werkt. Zijn ambtenaren hebben hem een ”vereenvoudiging” van de procedure beloofd. Intussen hebben Dnevnik en het weekblad Kapital, dat bij dezelfde persgroep hoort, een rubriek in het leven geroepen met een titel die is overgenomen van het opschrift van een van de door Elenkov bestelde T-shirts : ”This was supposed to be the future” [Dit had de toekomst moeten zijn.]

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp