Kies een taal
Europeanen kunnen gerust zijn: de periode van netelige kwesties en geruzie ligt achter ons. De EU heeft de Belgische premier Herman van Rompuy tot president en baronesse Catherine Ashton tot minister van Buitenlandse Betrekkingen benoemd. Laat dit voor ons een les zijn over stand van zaken in de Europese Unie.
Laat het ten eerste een les in democratie zijn, want het valt eerlijk gezegd niet mee om precies uit te leggen uit hoofde waarvan nu juist deze beide mensen zijn benoemd. Het enige dat we zeker weten is dat ze niet zijn gekozen. En de rest is gehuld in nevelen. Als we de persberichten nalezen, lijkt het erop dat ze waren "aanbevolen", "aangekondigd", "voorgedragen",of dat "er overeenstemming over hen was". Wie staat er achter dit gebruik van de passieve vorm? Alleen God kan zo'n vraag beantwoorden. De enige conclusie die stervelingen hier op aarde eruit kunnen trekken is we in een democratie niet weten wie we kunnen kiezen, uit hoofde waarvan noch op welke gronden, en ook niet wie er uiteindelijk dan wordt gekozen. Maar misschien heb ik iets gemist?
Laat het ook een les in transparantie zijn. Hoe goed we ons best ook doen, het is gewoonweg te moeilijk om nauwkeurig te definiëren welke macht dit duo heeft en of het daarbij ook om werkelijke macht gaat. Welke besluiten kunnen zij nemen en waarover kunnen zij het eens worden? Bij wie kunnen ze te raden gaan en aan wie gaan ze rapporteren? Uiteraard zullen ze ieder zo hun eigen momenten van succes en falen kennen, maar waar komen die momenten precies vandaan? Uit welke hoek? Ik heb geen flauw idee.
Laat het ook een les in eerlijkheid zijn. “Een historisch moment. Europa heeft een nieuwe leiding," riep de minister-president van Zweden, Frederik Reinfeldt uit, terwijl hij de triomfantelijke opkomst van Herman van Rompuy en Catherine Ashton op het wereldtoneel met gejuich begroette. Uit de monden van andere EU-leiders rolden vergelijkbare uitspraken. Ik kan me niet voorstellen dat zij zelf ook maar één woord geloofden van wat ze daar officieel verkondigden. Dat kan ik me gewoon niet voorstellen.
Een les over ‘competentie’**.* Ik heb maandenlang moeten horen dat de EU behoefte heeft aan "nieuwe" dynamiek en dat ze een "sterke" leiding nodig heeft. En hocus pocus pas, ineens hebben twee volslagen onbekenden deze topfuncties te pakken. Het geeft niet, want bij nader inzien is Van Rompuy een zeer kleurrijke figuur, tenminste, in vergelijking met baronesse Ashton. Hij componeert haiku ("Haren in de wind- Na jaren is er nog wind.- Helaas geen haren.”), hij doet aan Zen, hij werkt ontzettend hard en is ervan overtuigd dat je "tijd en rust moet zien te vinden*" voordat je goede besluiten kunt nemen. De man is tenslotte minister-president van België, nietwaar? En mevrouw Aston? Zij heeft geen enkele diplomatieke ervaring, maar dat wordt blijkbaar niet als nadeel gezien. Conclusie: competentie gaat niet over kennis en vaardigheden, maar over het voldoen aan verwachtingen. Verwachtingen die overigens nogal raadselachtig blijven (zie boven).
Een les in gelijkheid. Welke gelijkheid? Gelijkheid van het soort dat als de functie van president is gegund aan een 'man' en een christendemocraat, dat een 'vrouw' die met links wordt geassocieerd dan minister van Buitenlandse Betrekkingen moet worden. “Het zou een goede zaak zijn als een vrouwenstem de telefoontjes naar Europa zou beantwoorden", bromde Jerzy Burzek tevreden. Nou, Jerzy, je droom is uitgekomen. Hoewel het kennelijk niet uitmaakt of die stem iets interessants te melden heeft. Maar wacht eens. Je kunt nog steeds beweren dat er onvoldoende gelijkheid is, want waarom zou een 'man' president moeten worden en een vrouw slechts minister? Waarom niet andersom? Nou? Hoewel mevrouw de Hoge Vertegenwoordiger niet veel meer heeft gezegd over haar benoeming dan een paar goed gekozen woorden, iets in de trant van dat dit een signaal was dat vrouwen eindelijk worden gewaardeerd. Gewaardeerd, ja.
Daarom herhaal ik het nog maar eens: laat dit alles een les voor ons zijn. Laat het een les zijn, dat er - zonder ook maar een spoortje twijfel - een grootse toekomst voor de Europese Unie in het verschiet ligt.
Europese Commissie
Gesjoemel met baantjes
Nu de race om het voorzitterschap van de Europese Raad en om de functie van Hoge Vertegenwoordiger ten einde is gekomen, kan die van de Eurocommissarissen beginnen. “De tijd is gekomen om af te rekenen met José Manuel Barroso”, de voorzitter van de Europese Commissie die herkozen is “dankzij de steun van regeringen die aanvankelijk niet zo positief tegenover de verlenging van diens ambtstermijn stonden” en die nu “alles in de strijd gooien bij de ploegleider om de meest invloedrijke functies zeker te stellen”, aldus de Spaanse krant La Vanguardia. Hoewel de Eurocommissarissen formeel gezien slechts de belangen van de EU dienen, denkt elke lidstaat boven alles aan zijn nationale belangen bij de onderhandelingen over de portefeuilles. Frankrijk rekent op de functie van Eurocommissaris voor Interne Markt voor Michel Barnier [op het moment Europarlementariër], “een keuze die zo goed als beklonken is”. Nicolas Sarkozy hoopt hiermee “van Parijs een financiële draaischijf te maken” en Frankrijk ziet de functie als tegenprestatie voor het feit dat het land een Britse heeft geaccepteerd voor de functie van Hoge Vertegenwoordeiger die nota bene geen Frans spreekt, meent de krant. De Huidige Eurocommissaris voor Economische Zaken, Joaquín Almunia, zou aanspraak maken op de portefeuille van Mededinging, dankzij de "fundamentele rol" die de Spaanse regeringsleider José Luís Rodríguez Zapatero heeft gespeeld “bij de herbenoeming van Barroso, in strijd met de wens van de Europese socialisten”. In Duitsland is “*met verbazing gereageerd op de aankondiging van de toekomstige commissaris Günther Oettinger, voorzitter van Bade-Würtemberg wiens politieke carrière tegenwoordig op een zijsprong zit”. Deze benoeming “roept vragen op over het belang dat Duitsland hecht aan de Europese instellingen”, concludeert La Vanguardia.*
