Kies een taal
Uiteraard neemt Ole Seidenberg (26) de trein naar de VN-klimaattop. In Kopenhagen zal hij de voorzitster van de Duitse onderhandelingsdelegatiehardnekkig op de hielen blijven zitten, net zoals hij dat eerder al deed bij de voorbereidende conferenties in Bangkok en Barcelona. ‚Negotiator tracker’ zoals hij ‘schaduwen’ ook Indiase of Spaanse onderhandelaars, om vervolgens verslag te kunnen doen over 'de manier waarop we hier worden vertegenwoordigd' in hun weblogs. “Of ze sturen een sms-je naar alle medestrijders”, vertelt Seidenberg, “bijvoorbeeld zodra de EU-delegatie op de rem gaat staan. Een paar tellen later staan er dan al demonstranten voor de bondskanselarij in Berlijn”.
Ole Seidenberg is het prototype van de milieubeschermer die de media gebruikt om medestanders te mobiliseren en toch slechts een schakeltje vormt in het enorme netwerk van de internationale burgermaatschappij. Nog niet eerder gaven zoveel burgers en non gouvernementele organisaties (NGO’s) overal ter wereld een signaal af: laten we er nu eindelijk eens serieus iets aan doen!
"Het systeem moet veranderd worden, niet het klimaat!"
Hoe harmonieus de wereldmacht van bezorgde wereldburgers naar buiten toe ook mag overkomen, in de coulissen wordt er intussen hevig strijd geleverd. Bovendien groeit de kritiek op het VN-klimaatverdrag, ook al lijkt dat in tegenspraak met de dringende noodzaak van een onderhandelingssucces. Moet het huidige regime worden hervormd of vervangen?
Moeten we meedoen aan de onderhandelingen of ze juist verstoren? Vooral de grote non-profitorganisaties pleiten er steeds vaker voor om regeringsleiders te dwingen de huidige regels aan te scherpen. Anderzijds geloven de nieuwe netwerkers, voornamelijk afkomstig uit ontwikkelingslanden, dat er alleen een wereldwijde klimaatrechtvaardigheid kan worden bereikt als het hele groeimodel verandert: "het systeem moet dus veranderd worden, niet het klimaat!"
Van emissiehandel profiteren banken meer dan het klimaat
Twee jaar geleden, tijdens de VN-conferentie op Bali, demonstreerden Aziatische boeren, vakbondsleden en inheemse volkeren voor het eerst niet langer alleen tegen de regeringen, maar ook tegen Westerse milieubeschermers. Hun strijdkreten golden de marktinstrumenten van het klimaatverdrag: de geplande emissiehandel en het mechanisme voor schone ontwikkeling (CDM). Beide systemen bieden sterke CO2-vervuilers de keuze om de emissierechten elders in te kopen, hoewel handelaren in certificaten en banken daar meer van profiteren dan het klimaat. Daarom wil Climate Justice Action (CJA) de klimaatconferentie gaan bestormen, en wel op 16 december, de dag waarop milieuministers en regeringsleiders in Kopenhagen arriveren.
Een demonstratie tegen de Verenigde Naties, de gemeenschap van lidstaten met gelijke rechten? Het plan voor een bezetting doet bovendien nogal vreemd aan, omdat de burgermaatschappij in het internationale klimaatproces toch al veel invloed heeft. Bij de laatste top waren bijna duizend non-proftorganisaties geaccrediteerd. Het Climate Action Network (CAN), de koepel voor circa 450 organisaties, waaronder internationaal opererende organisaties als Oxfam, Greenpeace en het WWF, vormt hiervan de kern. Namens deze koepelorganisaties hebben meer dan honderd experts zitting in de werkgroepen.
Onderhandelaars doen beroep op vakkennis van NGO's
De informatie die ze in de werkgroepen vergaren kan zowel intern worden gebruikt voor voorstellen binnen de werkgroep als ook extern voor ambitieuze persconferenties. De onderscheiding "fossiel van de dag" is al uitgegroeid tot een traditie, waarmee lidstaten worden afgestraft die niet in beweging willen komen. CAN-leden hebben dankzij hun expertise al heel wat verkeerde ontwikkelingen in de kiem weten te smoren. Het ‘muggenziften’ over de tekst van het klimaatverdrag, waarmee zo graag de spot wordt gedreven, is namelijk helemaal niet zo betekenisloos. "Duurzaam beheer van bossen" of "duurzaam bosbeheer": Wie vermoedt dan dat er tussen deze schijnbare synoniemen een kloof gaapt tussen beschermd bos en commerciële roofbouw op bossen? Bovendien doen veel onderhandelaars, vooral uit het Zuiden, een beroep op de vakkennis van de vertegenwoordigers van de NGO’s. Soms fluisteren ze hen zelfs bemoedigend toe: "Jullie moeten meer druk op ons uitoefenen!" Al met al hebben regeringen en controleurs elkaar in de loop van die 15 jaar dus aardig leren kennen en misschien wel zo goed, dat een aantal Robin Hoods voor de bescherming van het klimaat zelf allang diplomaat is geworden.
Vanuit Deense ogen
De Deense politie heeft haar handen vrij
In het kader van de omvangrijke demonstraties van milieu-activisten bij de klimaattop in Kopenhagen, heeft de Deense politie extra bevoegdheden gekregen om de orde te kunnen bewaren. Een van de extra bevoegdheden is de mogelijkheid om individuen aan te houden op plekken waar schermutselingen plaatsvinden, zelfs als deze mensen niet persoonlijk bij de ongeregeldheden betrokken zijn.
De Deense krant Berlingske Tidende meent dat deze hervorming “de burgerrechten in gevaar zou kunnen brengen. Daarom moet de politie kijken wat de verhouding is tussen het aantal aangehouden mensen, bijna 1.000 en het kleine aantal mensen tegen wie uiteindelijk iets ten laste is gelegd”. Ook vindt dit conservatieve blad dat er een garantie moet komen dat de vastgehouden individuen goed behandeld worden, hetgeen “afgelopen zaterdag overduidelijk niet het geval was”. De Berlingske Tidende concludeert dat “dit het moment is dat de hervorming haar bestaansrecht moet bewijzen, nu ze zichzelf kan toetsen aan de praktijk”.
