De brug die Frankfurt an der Oder met Słubice verbindt (Foto: Pedalofilo)

Slubfurt, een stad zonder grenzen

De Duitse stad Frankfurt an der Oder en de Poolse stad Słubice zijn gelegen aan de tegenoverliggende oevers van de rivier de Oder. Voor 1945, waren beide gemeenten éénendezelfde stad. Om een saamhorigheidsgevoel te creëren heeft een tweetalige vereniging besloten een gemeenschappelijke gemeenteraad in het leven te roepen. Maar niet iedereen is voorstander van hun initiatieven.

Gepubliceerd op 6 augustus 2009 om 15:02
De brug die Frankfurt an der Oder met Słubice verbindt (Foto: Pedalofilo)

In juni hebben er gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden in Slubfurt. Alle inwoners mochten stemmen. Ook jongeren onder de achttien, buitenlanders en mensen die geen stemkaart hebben. Slubfurt is in feite een virtuele stad, waarvan de naam een samenstelling is van de twee grenssteden Słubice, aan de Poolse kant, en Frankfurt an der Oder, in Oost-Duitsland. Hier vindt een zeer interessant Duits-Pools experiment plaats. Slubfurt staat niet officieel op de kaart. Maar toch. Sinds een paar dagen heeft de kunstmatige stad een echte gemeenteraad, waarmee de wens van een deel van de inwoners om samen een Duits-Poolse toekomst te beleven, werkelijkheid is geworden.

Het idee voor deze gemeenteraad was afkomstig van studenten van de Duits-Poolse universiteit in Frankfurt an der Oder, onder aanvoering van kunstenaar Michael Kurzwelly, die een tiental jaren geleden al de Bilaterale Burgervereniging van Slubfurt had opgericht. “Ik had genoeg van het organiseren van besloten exposities tussen vier muren, waar altijd dezelfde mensen op afkomen en hetzelfde handvol kunstcritici”, zegt hij. “Ik heb dus besloten om een nieuwe werkelijkheid vorm te geven, met directe banden met de stedelijke praktijk. En dat moet je vooral niet zien als een spel, want de gemeenteraad behandelt kwesties die essentieel zijn voor de stad”. Tijdens de eerste bijeenkomst heeft de raad zich bijvoorbeeld uitgesproken voor de aanleg van een Duits-Pools fietspad over de rivier en de publicatie van een toeristische gids van de stad Slubfurt. De leden van de gemeenteraad wilden overigens graag dat er een tweetalige televisiezender opgericht zou worden. Dankzij subsidiemogelijkheden hebben ze een reële kans al hun projecten te verwezenlijken en doen ze voorbereidend werk.

Gezamenlijk tramlijnproject stuit op verzet

Vóór de Tweede Wereldoorlog waren de steden Frankfurt en Słubice één. Om te begrijpen wat de grensoverschrijdende samenwerking in werkelijkheid voorstelt, hoef je alleen maar te kijken naar het gezamenlijke tramlijnproject tussen de steden, via de brug die op dit moment de enige verbinding vormt. Toen een Duitser in de euforie van de jaren '90 voorstelde om Frankfurt en Słubice met elkaar te verbinden, kwam er van Poolse zijde een storm van protest, met name van de lobby van taxichauffeurs, die iedere dag Duitse klanten naar huis brachten die hun boodschappen aan de andere kant van de grens waren komen doen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Nu zijn het vooral de Duitsers die zich tegen het plan verzetten. De Duitse middenstand vreest dat als toeristen de grens per tram kunnen oversteken, en niet meer te voet hoeven, zij hun winkels links laten liggen. Daartoe beroepen zij zich op de uitkomst van een referendum: 80% van de Duitsers is tegen een gemeenschappelijk openbaar vervoersysteem tussen de twee steden. Wel moet daarbij worden aangetekend dat slechts een derde van de inwoners van Frankfurt heeft deelgenomen aan het referendum. Het belangrijkste argument was het volgende: “Wij steken er geld in maar het zijn de Polen die straks dit openbaar vervoer gaan gebruiken”. Dezelfde tegenwerping staat in ingezonden brieven van lezers van plaatselijke Poolse en Duitse kranten. Velen voeren hevig protest wegens zogenaamde culturele verschillen, of wegens machtsmisbruik dat plaatsvond tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

Door 36 Europese steden loopt een grens

De plannen voor een gemeenschappelijke tramlijn lijken op dit moment net zo onrealistisch als het plan voor tweetaligheid. In zijn programma voor de verkiezingen die onlangs plaatsvonden, pleitte Krzysztof Kolanowski, het gemeenteraadslid van Slubfurt, voor een systeem waarbij de hele stad zou worden voorzien van tweetalige borden. Maar in werkelijkheid is aan Poolse zijde met uitzondering van borden "Wechselstube" [wisselkantoor] geen spoor van het Duits zichtbaar. En in de stad Frankfurt zijn er maar twee restaurants te vinden waar de menukaart zowel in het Pools als in het Duits is gesteld. Andere steden willen er al helemaal niets van weten.

In Europa zijn er 36 steden die door een grens worden gescheiden. Onder meer aan de Duits-Poolse grens, zoals bijvoorbeeld Guben en Gubin of Görlitz en Zgorzelec. Maar terwijl in deze steden allang een gemeenschappelijk leidingstelsel en openbaar vervoer bestaan, zijn de vertegenwoordigers van de steden Słubice en Frankfurt nog niet eens in staat om met elkaar te praten. Het project van Slubfurt gaat hun pet te boven. Slubfurt heeft een eigen postcode, evenals een tweetalige krant en tweetalige ansichtkaarten. En sinds half juli heeft het ook zijn eigen gemeenteraadsvergadering. De plaatselijke afgevaardigden zijn ongerust. Dit spel van goed nabuurschap zint hen helemaal niet. Zij vrezen eigenlijk hun privileges kwijt te raken.

Deze kunstenaar is helemaal gek. Hij maakt reclame voor zichzelf op kosten van de stad. De realiteit is echt anders. Het is onmogelijk met de Polen te praten. Ze zijn te trots”, is de mening van Volker Kulle. Deze politicus vertegenwoordigt links in de gemeenteraad van Frankfurt. In de regio kan zijn partij rekenen op de steun van 30% van de inwoners.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp