2 september 2010 viering van de 20-jarige 'onafhankelijkheid' van Transnistrië.

Transnistrië ziet meer heil in Rusland dan in de EU

De 350.000 inwoners van Transnistrië, de regio die zich aan het begin van de jaren 90 afscheidde van Moldavië, zijn nog steeds zeer gehecht aan Rusland en geven weinig blijk van euro-optimisme.

Gepubliceerd op 27 januari 2011 om 12:49
2 september 2010 viering van de 20-jarige 'onafhankelijkheid' van Transnistrië.

Sinds de afscheiding van Moldavië begin jaren 90 is het officiële beleid van de 'Pridnestrovische Moldavische Republiek' erop gericht te worden erkend als onafhankelijke staat, en daarna deel uit te maken van Rusland.

De revolutie in Moldavië die in april 2009 voor de liberale premier Vlad Filat en zijn Alliantie voor Europese Integratie de weg vrijmaakte voor de machtsovername van de Communistische Partij, heeft de vooruitzichten van het land om toe te treden tot de EU aanzienlijk verbeterd en zorgde ervoor dat jongeren, intellectuelen en ondernemers ongekend optimistisch werden over de toekomst van hun land. De veranderingen in Moldavië hebben echter nauwelijks impact gehad in Transnistrië, waar zowel de bevolking als de leiderskliek voor hun welzijn nog steeds overhellen naar Rusland.

Het historische geheugen beïnvloedt de ontwikkeling in de regio

In een gesprek met EUobserver in Tiraspol, de hoofdstad van Transnistrië, vertelt Sergey Shirokov, voormalig ambtenaar van het Transnistrische ‘ministerie van Buitenlandse Zaken’ en tegenwoordig hoofd van Mediator, een semi-onafhankelijke NGO, dat de optie Rusland diep in de hoofden en harten van de bevolking verankerd ligt. “Het historisch geheugen heeft hoe dan ook invloed op de ontwikkelingen in de regio”, aldus Shirokov. “Transnistrië heeft altijd onder Russisch bestuur gestaan en zo’n lange geschiedenis drukt een stempel op de huidige situatie.

Het arsenaal aan symbolen uit het Sovjettijdperk in de hoofdstraat van Tiraspol, waaronder een levensgroot beeld van Lenin, wordt niet gezien als teken van Russische onderdrukking/ Hij vervolgt: “Ik ben een kind van de Sovjet-Unie, en ook al was dat geen democratie, ik respecteer haar symbolen. Die staan niet voor het stalinisme, maar voor een land dat al bestond vóór Stalin en dat ook na hem bleef bestaan. Ze verbeelden het leven van mijn ouders en mijn grootouders. Voor hen is dit hun hele leven.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Gehechtheid aan Rusland

De ‘president’ van Transnistrië, Igor Smirnov, een Sovjetluitenant die fabrieksdirecteur werd, kwam in 1987 naar Tiraspol en stortte de regio een paar jaar later in een afscheidingsoorlog met Moldavië, eveneens een voormalige Sovjetrepubliek. De 70-jarige Smirnov, die in Siberië werd geboren, woont nu achter gemilitariseerde grenzen met Moldavië en Oekraïne.’s Ochtends zwemt hij graag en verder houdt hij van jagen en snelle auto’s.

Hij heeft het voor het zeggen bij Sheriff, een bedrijf dat met supermarkten, televisie- en internetkabels en de lokale voetbalclub verantwoordelijk is voor vrijwel alle economische activiteit in Transnistrië. Het hoofd van zijn inlichtingendienst, Vladimir Antufeyev, in het sovjettijdperk politiechef in Letland, houdt iedereen die er een afwijkende mening op na houdt met ijzeren vuist onder de duim.

De gehechtheid van Transnistrië aan Rusland wordt geenszins getemperd door de weigering van het Kremlin om het land te erkennen of als deelstaat op te nemen.

De status quo, inclusief de aanwezigheid van zo’n 1300 Russische soldaten in de regio, vormt het voornaamste obstakel bij pogingen van Moldavië en Oekraïne om toe te treden tot de EU. Intussen krijgt Transnistrië jaarlijks voor miljoenen dollars aan gratis gas van het Russische staatsbedrijf Gazprom. Hoewel de regio nog behoeftiger is dan Moldavië, het armste land van Europa, is verwarming er goedkoper en zijn de pensioenen er hoger dan in Moldavië.

Twee decennia onder Smirnov hebben hun tol geëist van de Transnistrische samenleving. De meeste mensen zijn meer geïnteresseerd in een baan bij Sheriff en een rustig leven dan in de veranderingen in Moldavië.

Gregory Volovey, onafhankelijk journalist uit de stad Bender, omschrijft de invloed van de anti-EU propagandamachine als volgt: “Door de officiële media wordt Transnistrië afgeschilderd als een soort fort: een fort dat dient om Rusland te beschermen en zelfs om Moldavië tegen annexatie door Roemenië te beschermen. Mensen denken bij het Westen aan Roemenië en nieuwe EU-landen waar de VS hun raketten kunnen stationeren."

Op de vraag of een revolutie als die in Moldavië ook denkbaar is in Transnistrië, antwoordt hij: “Nee. Nee… Smirnov is een soort Castro. Hij heeft Voronin [voormalig communistisch leider van Moldavië] overleefd en waarschijnlijk zal hij ook Poetin overleven.” En hij voegt eraan toe: “De EU doet niets om zichzelf hier geliefd te maken”, waarbij hij opmerkt dat zelfs een microproject als een door de EU gefinancierd programma om iets te doen aan de vele zwerfhonden in Bender al verschil zou kunnen maken.

Venster op Smirnov

Shirokov, voormalig ambtenaar van het Smirnov-regime, gaf ook een zeldzaam inkijkje in de manier waarop door Tiraspol over betrekkingen met de EU wordt gedacht. Hij rekent zichzelf tot de “vijf à tien” mensen in Transnistrië die begrijpen hoe de EU functioneert of die wel eens hebben gehoord van Catherine Ashton, Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU. Hij merkt op dat Tiraspol betere economische betrekkingen met de Unie voorstaat, maar dat Moldavië en Transnistrië in het EU-beleid als een eenheid worden behandeld, en dat de de facto staat niet erkend wordt.

Op somberder toon verklaart hij dat Tiraspol de EU als een bedreiging voor de veiligheid ziet. “De mensen begrijpen dat de EU en Rusland hier met elkaar concurreren, dus als je kiest voor Rusland als strategische partner, beschouw je de EU als een bedreiging.

Op de vraag of Smirnov zich bekommert om het welzijn van zijn volk, antwoordt Shirokov dat geweld alleen hem niet aan de macht kan houden. “Hij heeft geen keus. Hij woont hier… We hebben veel problemen, en mensen begrijpen alles. Het politieke en economische systeem moet worden hervormd. De regering kan natuurlijk een muur optrekken [om zich heen], maar dat zal haar alleen maar verzwakken. Als de regering een muur optrekt, zullen mensen boos worden en haar verdrijven of zelf het land verlaten.

Immigratie

Vijf tips om de EU binnen te treden

Nu de visumplicht voor Moldaviërs die binnen de Europese Unie willen reizen bijna is afgeschaft, wordt de Oost-Europese staat langzaam aan een doorgangsland voor illegale immigratie naar de Unie, zo meldt EUobserver. Ambtenaren uit Moldavië, dat ingesloten ligt tussen Roemenië en Oekraïne, hebben voor deze Brusselse website een lijst opgesteld van de manieren waarop mensen de vesting Europa doorgaans trachten binnen te komen. “De Rolls Royce van illegale toegang tot de Europese Unie is het omkopen van een Europese consulaire medewerker in Moldavië voor de afgifte van een echt visum." Hoewel Europese consulaire medewerkers vrij moeilijk om te kopen zijn, zijn er EU-landen zoals Nederland die een ambassade in buurland Oekraïne hebben en Oekraïners of Moldaviërs inhuren voor de afgifte van visa in Moldavië. Het buitenlandse personeel is naar verluidt gemakkelijker om te kopen", aldus EUobserver. Daarvoor kunnen prijzen van wel 5.000 euro worden gevraagd. Andere methoden zijn het kopen van een vals Pools of Roemeens paspoort of visum, dat tussen de 300 en 800 euro kost. Een derde oplossing is je verstoppen in een trein of vrachtwagen. Anders kun je ook de Prut, de rivier die de fysieke grens tussen Moldavië en de andere Europese lidstaten vormt, overzwemmen of overvaren. Tot slot is er nog een laatste mogelijkheid mogelijkheid: via Moldavië naar Oekraïne lopen, dat een lange landsgrens met de Europese lidstaat Polen heeft. De eerste optie is echter de enige "waterdichte manier om in de paspoortvrije Schengenzone van de Europese Unie te komen, waar mensen langer kunnen verblijven dan de visumduur en vervolgens in de samenleving kunnen verdwijnen".

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp