Een scoutinglid steekt een kaarsje aan voor het presidentieel paleis in Warschau, 14 april 2010

Wordt met Kaczynski de eenheid begraven?

Terwijl Polen zich voorbereidt op een laatste afscheid van de 97 slachtoffers van de vliegramp in Smolensk van 10 april, is er een verhitte discussie uitgebroken in de Poolse media over de vraag of de overleden president Lech Kaczynski en zijn vrouw die allebei zijn omgekomen in de crash, op zondag 18 april moeten worden begraven in de kathedraal op de Wawelheuvel in Krakau, waar nationale helden traditiegetrouw hun laatste rustplaats hebben.

Gepubliceerd op 16 april 2010 om 15:37
Een scoutinglid steekt een kaarsje aan voor het presidentieel paleis in Warschau, 14 april 2010

In de kathedraal op de Wawelheuvel in Krakau, de Poolse hoofdstad tijdens de middeleeuwen, vinden koningen, nationale helden en heiligen van oudsher hun laatste rustplaats. De aankondiging van de aartsbisschop van Krakau om president Lech Kaczynski en zijn vrouw Maria te begraven in de nationale tegenhanger van Westminster Abbey in Londen of het Panthéon in Parijs, heeft dan ook vele pennen in beweging gezet. Eerder deze week schreef Andrzej Wajda, regisseur van een film over het bloedbad van Katyn, de plaats waar wijlen president Kaczynski de dag van zijn overlijden voor een bezoek op weg naartoe was, in een open brief in het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza dat Lech Kaczynski weliswaar een "goed en bescheiden mens was, maar dat Wawel geen geschikte plaats voor hem is". Deze woorden hebben een controverse teweeggebracht die nog lang zal naklinken nadat de kist met het stoffelijk overschot van de president de trap naar de crypte van de kathedraal van Wawel zal zijn afgedaald.

"Heeft zijn tragische dood een held van hem gemaakt?"

Het debat beperkt zich echter niet tot de media. De afgelopen dagen hebben groepen van honderden voor- en tegenstanders van een besluit, dat de liberale krant Gazeta Wyborcza omschreef als "overhaast en emotioneel", de confrontatie met elkaar opgezocht in de straten van Krakau en Warschau. Tegenstanders betogen dat de verdiensten van Kaczynski voor zijn land niet te vergelijken vallen met die van Poolse koningen of van maarschalk Pilsudski, grondlegger van de nationale onafhankelijkheid in 1918, die daar beiden ook begraven liggen. "Heeft de tragische dood van de president dan een held van hem gemaakt? Is Kaczynski daarmee een tweede Piludski, winnaar van een cruciale strijd in de Poolse en Europese geschiedenis [1920, de slag van Warschau tegen de Russen] ?" vraagt socioloog Ireneusz Krzeminski zich af in de krant Rzeczpospolita.

In dezelfde krant kwam er al snel een antwoord van opinieschrijver Robert Mazurek. “Zie je dan niet in dat het hier niet gaat om de man zelf, maar juist om een symbool? Heb je dan geen begrip voor het idee van het begraven van symbolen?" Mazurek onderstreept ook nog eens de bijzonderheid dat Kaczynski de eerste overleden president in de generatie van [de beroemde vakbond tegen het communistisch bewind] Solidariteit is, waarmee een bijzetting in de kathedraal van Wawel tevens een “eerbetoon aan Solidariteit” vormt.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Sommige mensen die in Wawel begraven liggen, hadden hier misschien nooit mee ingestemd

Dagblad Dzjennik Gazeta Prawna benadrukt dat begrafenissen van vooraanstaande nationale personen ook in het verleden wel aanleiding hebben gegeven tot nationale geschillen. Dit was het geval bij president Gabriel Narutowicz, die werd vermoord en in Warschau werd begraven, en bij de winnaar van de Nobelprijs voor literatuur, Czeslaw Milosz, die weliswaar in Krakau is begraven, maar niet in de kathedraal op de Wawelheuvel. In Polen geldt nog altijd de regel dat “*h*oe groter de politieke betekenis is die wordt gehecht aan de begrafenis van een vooraanstaand persoon, des te sterker de controverse is die daaruit voortvloeit." Daarom, zo wordt in Dzjennik Gazeta Prawna betoogd, liggen in de kathedraal van Wawel niet alleen de mensen die er altijd al van droomden dat ze hier zouden liggen, maar ook de mensen die daar nog nooit van hadden gedroomd. En misschien hadden zij er ook nooit mee ingestemd om hier te worden begraven.

Zou president Kaczynski zichzelf tot de tweede groep hebben gerekend? Volgens historicus Antoni Dudek, die door Dzjennik Gazeta Prawna wordt aangehaald, reageren zowel de voor- als de tegenstanders van een bijzetting in de kathedraal van Wawel overhaast. Hij beweert dat het veel beter zou zijn geweest om een dergelijke beslissing uit te stellen totdat er een aantal jaren, een decennium of zelfs enkele decennia zouden zijn verstreken na de dood van de president, totdat duidelijk zou zijn geworden wat zijn erfenis precies is en dat daarover ook overeenstemming heerst. Dudek beweert dat “beide partijen in dit geval een grote vergissing hebben begaan. Hoe dan ook, of we nu willen of niet, we zijn weer aan het bekvechten. Maar hoe kunnen we ook anders? Het gaat immers om onze eigen, nationale eretempel.”

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp