Nu de verkiezingsdag nadert, beeft Duitslands extreem-rechtse firewall maar houdt stand

This text has been auto-translated from English.

-->:-- wp:alinea {"dropCap":true}

"Als het remigratie gaat heten, dan betekent het re-mi-gratie," kondigde Alice Weidel aan op het AfD partijcongres in Riesa begin januari, onder luid applaus - slechts een jaar nadat dezelfde term schokgolven door Duitsland had gestuurd. Weidel is de eerste kandidaat van de AfD voor het kanselierschap sinds de oprichting in 2013; met een huidige polling van 20,8% lijkt de stap gerechtvaardigd. "Alice für Deutschland!" roepen haar aanhangers - klinkt heel erg als de SSA slogan, Alles für Deutschland! [Alles voor Duitsland].

Dit soort ongeremde retoriek werd voorheen alleen geassocieerd met hardliners zoals de radicaal-rechtse leider van de AfD-fractie in het Thüringse deelstaatparlement, Björn Höcke, die Alice Weidel al lange tijd uit de partij wilde zetten.

Nu echter komt de spiraal van radicalisering in een stroomversnelling, met de ene onvoorstelbare - en in sommige gevallen ongrondwettelijke - gebeurtenis na de andere, uitgerekend in Duitsland. In deze verkiezingscampagne heeft de AfD bijvoorbeeld flyers uitgedeeld die eruit zien als deportatietickets: "Passagier: Illegale immigrant; Van: Duitsland; Naar: Veilig land van herkomst; Poort: AfD". In de jaren 1930 gaven aanhangers van Hitler Joden treinkaartjes naar Jeruzalem. De politie doet nu onderzoek op verdenking van aanzetten tot haat.

De rechts-extremisten gedragen zich steeds cynischer, gesteund door de ultrarechtse medewerker van Trump, Elon Musk, die heeft gechat met Alice Weidel op X en haar toespraken heeft gestreamd. Op 26 januari, bij de lancering van de verkiezingscampagne van de AfD in Halle, betreurde hij dat Duitsland te veel gericht was op schuldgevoelens uit het verleden. "Weest trots om Duitser te zijn", zei hij - de dag voor Holocaust Memorial Day en de 80e verjaardag van de bevrijding van Auschwitz.

"Sociale netwerken met hun algoritmes die haat en opruiing belonen - met name X en TikTok - hebben de grenzen van het zegbare verlegd. Rechts-nationalistische opruiers vinden elkaar en voelen zich aangemoedigd in de virtuele roedel - de AfD heeft dit potentieel al vroeg onderkend", zegt Anette Dowideit, tweede hoofdredacteur van de onafhankelijke nieuwsoutlet Correctiv, die de geheime bijeenkomst in Potsdam een jaar geleden blootlegde.

Tijdens deze bijeenkomst bespraken rechts-extremisten, waaronder leden van de AfD, hun plannen voor remigratie. Veel mensen in Duitsland hebben de volledige implicaties van deze term nog niet begrepen, met als gevolg dat zede dreiging van de partij onderschatten. "In de nasleep van ons onderzoek in Potsdam probeerde de AfD de völkische [etnisch-nationalistische] term "remigratie" respectabel te maken, zodat het nu in het partijprogramma kon worden geschreven. De tactiek van de partij is om te verdoezelen wat ze werkelijk met de term bedoelt, en sommige media gaan blijkbaar mee in deze rookgordijnstrategie," zegt Dowideit. Correctiv heeft daarom deze tactiek in detail uitgelegd in eenartikel waarin de door "Nieuw Rechts" gebruikte termen worden gedecodeerd en in hun historische context worden geplaatst - we hebben een uittreksel ervan gepubliceerd op Voxeurop.

Het artikel laat zien dat de term "remigratie", die op het eerste gezicht onschuldig klinkt, in werkelijkheid de "deportatie van miljoenen mensen" uit Duitsland betekent. Hieronder vallen tussen de 5 en 6 miljoen "niet-geassimileerde burgers", dat wil zeggen Duitsers met een migrantenachtergrond die zich volgens far-right niet voldoende hebben aangepast aan de Duitse cultuur. En dit, zoals Correctiv uitlegt, is in lijn met de völkische ideologie, die stelt dat alles wat vreemd is aan een homogene gemeenschap verdreven of vernietigd moet worden - wat de ergste herinneringen oproept aan het nazi-tijdperk.

Aardbeving in de Bondsdag

Het was daarom des te schokkender toen CDU-CSU-kanselierkandidaat Friedrich Merz voor de allereerste keer probeerdegemeenschappelijke zaak te maken met de AfD in een poging het migratiebeleid in Duitsland aan te scherpen. In een poging om nog voor de verkiezingen een nieuwe asielwet door de Bondsdag te loodsen, diende hij op 29 januari twee moties in die maatregelen bevatten om asielzoekers aan de Duitse grenzen te weren - maatregelen die in strijd zouden zijn met zowel de Duitse grondwet als de EU-wetgeving. De moties werden alleen aangenomen met de stemmen van de AfD. Voorafgaand aan de verkiezingscampagne had Merz benadrukt dat een dergelijke stap volstrekt taboe zou zijn en een ongekende vertrouwensbreuk, en iets wat hij nooit zou doen.

De daaropvolgende stemming over het wetsontwerp in de Bondsdag verloor hij echter met een nipte marge, omdat veel FDP-leden en 12 leden van zijn eigen partij zich van stemming onthielden. De SPD en Groenen stemden unaniem tegen, maar moeten nu beslissen of ze na de verkiezingen nog steeds bereid zijn om een coalitie aan te gaan met de CDU van Merz, die in de peilingen aan de leiding gaat met een verwacht stemaandeel van 30,1%. Het resultaat: chaos in de Bondsdag en een jubelende AfD omdat de voorheen onaantastbare firewall nu zowel in Duitsland als in Oostenrijk lijkt te zijn gevallen. Der Spiegel vat de gevoelens van veel Duitsers samen in één woord op de omslag: "SCHMerz" [Pijn].

Meer recentelijk echter, en vooral na de interventie van de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance ten gunste van de AfD op het Munich Security Forum, herhaalde Merz dat hij geen coalitie zou vormen met de partij van Alice Weidel.

Na de remigratieschok van vorig jaar, die een miljoen mensen door het hele land de straat opjoeg, zijn er nu honderdduizenden in Duitsland bijeengekomen om te demonstreren tegen de verschuiving naar rechts, en deze tegenbeweging beperkt zich niet tot de straat. "Veel van degenen die afgelopen januari de straat op gingen en dat nu weer doen, zijn ook betrokken bij democratiebewegingen in hun steden en gemeenschappen," zegt Anette Dowideit.

Netwerken, synergieën creëren, hun eigen agenda bepalen

Lorenz Blumenthaler, auteur en hoofd public relations bij de Amadeu Antonio Foundation, die zich landelijk inzet tegen rechts-extremisme, racisme en antisemitisme, bevestigt dit. "Er is nu meer en beter gestructureerde betrokkenheid. Ik ben al 10 jaar activist en ik zie hoe de verschillende protestbewegingen op elkaar voortbouwen en van elkaar leren. De massademonstraties tegen de AfD van vorig jaar waren alleen mogelijk omdat ze sterke banden hadden met Fridays for Future. Dezelfde kinderen gingen de straat op tegen extreem-rechts omdat ze met de AfD geen klimaatbescherming krijgen."

De Stichting pakt rechts-extremisme op verschillende niveaus aan: van workshops over hoe extreemrechtse slogans tegen te gaan, tot financiële steun voor democraten (bijvoorbeeld in landelijke gebieden in Oost-Duitsland, waar rechts-extremisten al de dienst uitmaken), tot politiek activisme in de digitale ruimte. "Het ontkrachten van leugens over X is tijdverspilling. Het is cruciaal dat we verhalen creëren die de CDU en de AfD niet kunnen weerleggen. Het heeft geen zin om alleen maar tegen dingen te zijn, dan maken we dezelfde fout als de partijen die achter de AfD aanlopen in plaats van hun eigen ideeën te promoten," zegt Blumenthaler.

"Tijd om moed te tonen"

Stel je eigen agenda op, met andere woorden. Eén manier waarop Lorenz Blumenthaler en zijn persteam dit doen is door de aandacht te vestigen op eenvoorstel van 105 Bondsdagleden om het Federale Constitutionele Hof opdracht te geven te onderzoeken of de AfD anti-constitutioneel is en daarom verboden kan worden. De Bondsdag debatteerde voor het eerst over de kwestie op 30 januari. De partijoverschrijdende motie werd geïnitieerd door Marco Wanderwitz, een CDU Bondsdaglid uit Saksen, die de AfD "vijanden van de grondwet, vijanden van onze democratie en vijanden van de mensheid" noemde.

Hij is ook een van de tegenstemmers die tegen het asielwetsvoorstel van Merz hebben gestemd. Deze dissidenten, samen met de nieuwe massaprotesten tegen de CDU en AfD, laten zien dat de firewall misschien wankelt, maar nog niet gevallen is.

🤝 Dit artikel is gepubliceerd binnen het Kom Samen samenwerkingsproject

Translated by

Co-funded by the European Union