Kies een taal
Volgens cijfers van de Europese Commissie bestaat het hele ambtelijke apparaat uit zo’n 50.000 ambtenaren, die beleid maken voor zo’n half miljard Europeanen. Brussel schermt graag met deze verhouding van één ambtenaar op tienduizend burgers. Eurosceptici, zoals de Londense denktank Open Europe en de SP, komen op veel hogere aantallen. Zij rekenen ook de nationale ambtenaren mee die zich met EU-beleid bezighouden en komen op ruim drie keer zo veel. Maar dat is, volgens hoogleraar Europees economisch beleid Nico Groenendijk, geen zinvolle vergelijking: in Nederland tellen we gemeenteambtenaren die zich met rijksbeleid bezighouden ook niet mee.
Slechts 6% EU-budget gaat op aan administratie
Blijft de vraag of het er te veel zijn. Er worden meestal vergelijkingen gemaakt die veelal mank gaan. Om te onderstrepen dat Brussel echt klein en efficiënt is wordt vaak gezegd dat er net zo veel ambtenaren werken als in pak ’m beet Berlijn. Maar Berlijn heeft ook een vuilnisophaaldienst, terwijl de EU voornamelijk uit hoogopgeleide, goedbetaalde beleidsambtenaren bestaat. Ook een vergelijking met de Verenigde Staten (veertig keer zo groot) gaat mank; bij hen is defensie een federale taak, in Europa niet. Misschien niet veel ambtenaren dus, gezien het enorme beleidsterrein. Maar de kosten? Al die stukken in 23 talen vertalen (ruim een miljard euro per jaar). Al jaren gaat een kleine zes procent van het volledige Europese budget op aan de administratie. Een stuk minder dan bij de Nederlandse rijksoverheid (bijna dertig procent), maar daar zit dan weer de belastingdienst bij, of de rijkstoezichthouders. Het is niet te vergelijken. Hoe je het ook bekijkt, volgens hoogleraar politicologie Rinus van Schendelen is de Brusselse bureaucratie minuscuul. “De Haagse overheid zonder organisaties als leger, politie en onderwijs heeft één ambtenaar op de 133 inwoners. De Commissie heeft er één per 20.800 EU-inwoners. Harde cijfers liegen niet!” Vrijwel alle experts delen die mening.
“Bureaucratie is controle”
Maar is het niet heel bureaucratisch? Politicoloog Ben Crum zegt van wel, maar benadrukt dat bureaucratie, zoals Max Weber het ooit bedacht, niet negatief is: “Bureaucratie is controle”. Precies dát is het idee achter de vele formulieren die ingevuld moeten worden. “Als je subsidies wilt verdelen over 27 landen, dan is bureaucratie het enige middel om het te controleren. Veel mensen die klagen over bureaucratie zijn ook de eersten die klagen over subsidies die naar niet-benutte olijvenplantages gaan. Het is het één of het ander. Ik denk niet dat Europa, gezien de omstandigheden, overdreven bureaucratisch is”.
Lees hier Euromythe deel 5:“De Europese Unie breidt almaar uit”
