Kies een taal
Binnen de Europese Unie is er een groot verschil tussen een formele top en een informele top. Van een formele top wordt verondersteld dat hij uitmondt in beslissingen, terwijl een informele top, zoals die van gisteravond, slechts als doel heeft de machtsbalans tussen de verschillende standpunten vast te stellen en een aanzet te geven tot het maken van compromissen waaruit de hele Unie is opgebouwd.
Dat is dus wat er gisteravond is gebeurd. Tijdens de zes uur durende discussies heeft François Hollande zijn schaakstukken geplaatst tegenover de Duitse bondskanselier die herhaalde dat “euro-obligaties niet bijdragen aan groei”. Merkel, gesteund door verschillende landen zoals Zweden, Finland en Nederland, sprak nogmaals haar weerstand uit tegen het groei-idee van Frankrijk. Dit idee bestaat eruit leningen van lidstaten onderling te verdelen zodat ze, door een gezamenlijke garantie af te geven, allemaal profiteren van gelijke rentetarieven die beduidend lager liggen dan de tarieven waar de zwakste lidstaten momenteel mee zijn belast.
Zelfs Groot-Brittannië is voor
Maar omdat er duidelijk geen eenstemmigheid bestond over dit idee, kon het niet aangenomen worden en, zoals verwacht, is dat ook niet gebeurd… Maar er is veel verschoven. Behalve dat naar voren is gekomen dat veel landen de noodzaak inzien van gemeenschappelijke investeringen, is bovendien bevestigd dat een meerderheid van de lidstaten nu voor euro-obligaties is. En dat is nieuw. En zelfs Groot-Brittannië, dat normaal gesproken alles blokkeert, wat kan leiden tot meer integratie van het Europese beleid, is voor.
Het debat wordt nu niet meer bepaald door de gebruikelijke scheidslijnen tussen liberale en sociaaldemocratische regeringen of voorstanders van een Europa bestaande uit naties en verdedigers van het federalisme. Het is een echt, volkomen pragmatisch, debat over de beste middelen om groei te stimuleren en tegelijkertijd het begrotingsevenwicht te herstellen – “een evenwichtig debat”, oordeelde Merkel – en die op deze wijze heeft geleid tot de ontwikkeling van een stappenplan.
Herman Van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad, zal tijdens de top van 28 juni een rapport presenteren over de te ondernemen stappen voor een “verdieping van de monetaire unie”, en dan met name over “euro-obligaties met een visie op de lange termijn, toezicht op de meer geïntegreerde banken en een gemeenschappelijk schema voor de garantiestelling van banktegoeden”.
Van Rompuy zal proberen niet van de wijs te raken
Zonder elkaar kapot te maken, hebben de Europeanen tegen elkaar gezegd vastbesloten de stappen te zetten naar meer economische integratie en daarbij het vraagstuk van de euro-obligaties in acht te nemen. De discrete en bekwame Van Rompuy heeft vijf weken om dit alles om te zetten in muziek. Bovendien zal hij proberen niet van de wijs te raken door hen die menen dat de zwakste landen geen cent meer hebben om te investeren in hun groei omdat ze moeten lenen tegen ondraaglijke rentetarieven of door hen die, zoals Merkel, vrezen dat deze landen hun inspanningen om hun schuld te verminderen zullen laten verslappen als zij eenmaal tegen betere voorwaarden kunnen lenen.
Het enig mogelijke compromis tussen deze twee stellingnames is het opstellen van meer gemeenschappelijke regels en verdergaande integratie. Dat is wat de Europeanen hebben besloten te proberen. Als het ze lukt, zoals altijd met de rug tegen de muur, kan gesteld worden dat de EU veel vooruitgang heeft geboekt.
Bezien vanuit Duitsland
‘Merkozy’ overleden en begraven
De toon is veranderd in de wandelgangen van Brussel, schrijft Die Zeit daags na de buitengewone informele top van 23 mei: de Franse president François Hollande, die nog geen tien dagen aan de macht is, heeft een einde gemaakt aan de goede sfeer die de verhoudingen tussen Merkel en voorganger Sarkozy juist kenmerkte. Door zijn voorstellen over groei en de euro-obligaties heeft Hollande Merkel in de verdediging gedrukt. De vraag is, volgens Die Zeit, of de voorstellen van de Franse president het juiste recept vormen voor het aanpakken van de crisis:
Maar welk verschil maakt Hollande nou eigenlijk? Wat blijft er over van al die blufferij, van de eurobonds tot het groeipact, zodra hij echt aan de slag moet en ook de nieuwe president wordt ingehaald door de crisis? Holland heeft goed van zijn eerste dagen gebruik gemaakt door de agenda van Europa te beïnvloeden. Het is hem niet gelukt Merkel te isoleren, maar hij heeft haar wel in de verdediging weten te drukken. Hoe dan ook, het eeuwige 'nee' [van de bondskanselier, red.] is moeilijk vol te houden als het niet beter gaat. En dat is nog moeilijker als iemand anders de voorstellen doet.
