Dolgelukkig zijn wij met de geboorte van politiek Europa

Een rechts georiënteerd Europees bestuur enerzijds en een "schaduwkabinet" gevormd door linkse oppositiepartijen anderzijds: de economische en financiële crisis vormt beetje bij beetje de basis voor een democratie op het niveau van de EU, constateert de Franse hoofdredacteur Bernard Guetta.

Gepubliceerd op 9 maart 2011 om 16:42

De Europese Unie heeft al haar burgers al zo vaak teleurgesteld, verveeld en tegen zich in het harnas gejaagd, dat de Unie uiteindelijk wel eens over het hoofd kan worden gezien. Of dat nu terecht is of niet, het is een feit, maar het zou onterecht zijn als we zouden denken dat Europa is gereduceerd tot de bureaucratische restanten van een verloren ambitie.

De financiële krach van 2008 deed de EU op haar grondvesten schudden, vervolgens werd ze bedreigd door het bankroet van Griekenland en Ierland en daardoor werd de Unie zo vaak gedwongen het hoofd te bieden aan de ene na de andere crisis dat ze, in tegendeel, een eerste aanzet tot een politiek Europa is gaan ervaren.

Tegenvoorstelen Europese rechtse en linkse partijen

In aanloop naar de Europese top van aanstaande vrijdag, waar de Frans-Duitse voorstellen voor een gemeenschappelijk economisch pact worden besproken, kwamen de Europese rechtse en linkse partijen afgelopen weekend al bijeen, de eerste groep in Helsinki, de tweede in Athene, om te debatteren over dit pact, waarvan Nicolas Sarkozy de vorm heeft bepaald en Angela Merkel de inhoud.

De leden van de Europese Volkspartij (EVP) op rechts hebben er niet veel woorden aan vuil gemaakt omdat ze hun eigen leiders natuurlijk niet konden tegenspreken. De Partij van Europese Socialisten (PES) daarentegen heeft niet alleen korte metten gemaakt met een tekst die "wordt ingegeven door de wil om bezuinigingen te institutionaliseren en onze sociale modellen en onze welvaartsstaat te verzwakken", zo beweert de partij, maar ook tegenvoorstellen geformuleerd, die volgens de PES "maatschappelijk verantwoord en economisch geloofwaardig zijn”.

Nieuwsbrief in het Nederlands

De PES wil dat er een "Europees industrieel beleid" wordt ontwikkeld waarmee door middel van investeringen in de toekomst banen worden gecreëerd; dat er gemeenschappelijke sociale normen worden aanvaard en vooral dat er een minimumloon komt voor elk land; dat er een milieuheffing komt en een belasting op financiële transacties van 0,05 procent waarmee "200 miljard aan extra inkomsten per jaar zouden kunnen worden gegenereerd"; dat er eurobonds worden uitgegeven om grensoverschrijdende projecten te financieren en een deel van de overheidsschulden gemeenschappelijk te beheren. Tot slot wil de partij dat er opnieuw wordt onderhandeld over de financiële hulp die lidstaten in nood hebben ontvangen, om de rente die ze moeten betalen te verlagen en de looptijd voor aflossing te verlengen.

Terugkeer grondbeginselen

De voorstellen van de Europese sociaaldemocraten zijn gebaseerd op Keynesiaanse ideeën en hebben in de zuivere linkse hervormingstraditie tot doel de groei te stimuleren en de overheidsfinanciën weer in balans te krijgen door verhoging van de koopkracht en door het creëren van banen, door het bevorderen van de sociale en economische cohesie tussen de EU-lidstaten onderling en door de industriële ontwikkeling een impuls te geven met overheidsinvesteringen.

Het gaat hier om de eerste aanzet tot een pan-Europees programma van de linkse Europese partijen, waarvan de aanvaarding tot stand kon komen door het verlies van de sociaalliberale stromingen binnen de PES als gevolg van de krach op Wall Street en meer algemeen door de sterke comeback van de ideeën over een regulerend beleid voor de markt. Van Scandinavië tot Duitsland en in Groot-Brittannië keren de sociaaldemocratische partijen dus terug naar hun grondbeginselen, terwijl Europese rechtse partijen hun liberalisme temperen, zowel in Berlijn als ook in Parijs.

In Europa begint niet alleen het politieke klimaat te veranderen maar, veel belangrijker nog, sinds drie jaar wint het idee van een gemeenschappelijk economisch beleid steeds meer terrein in de EU, nu de lidstaten het principe van een ‘gemeenschappelijke economische regering’ aanvaarden, ze het Europese Financiële Stabiliteitsfonds dat in het leven werd geroepen om Griekenland te behoeden voor een bankroet een permanent karakter verlenen en ze de vertaalslag maken van deze ontwikkeling in het Frans-Duitse pact, waar de linkse partijen hun alternatieve pact tegenoverstellen.

Europese oppositieregering

De EU neigt ertoe, weliswaar nog onopvallend maar toch, zelf een democratie te worden waarin een meerderheid (in dit geval op rechts) een pan-Europees beleid opstelt, waartegen de linkse oppositie zich verzet door met eigen ideeën te komen. Hier kondigt zich een metamorfose aan, weliswaar nog onzeker en kwetsbaar, en dat is des te frappanter omdat dit het resultaat is van de noodzaak en dus veel sterker dan de eenvoudige uitdrukking van een intentie of wens.

Paradoxaal genoeg draait de verzwakking van de communautaire instellingen door ontwikkelingen van federale aard uiteindelijk uit op voordeel voor de grote lidstaten. De linkse partijen in Duitsland en Frankrijk komen steeds dichter bij elkaar te staan en spannen steeds meer samen, nadat ze ver uit elkaar waren gedreven, en maken nu een goede kans om in 2012 en 2013 weer aan de macht te komen.

Zonder dat we het zien of zouden willen geloven, zet de EU zich weer in beweging en net zoals er al gemeenschappelijke vergaderingen zijn van de Franse en Duitse regeringen, hebben de Franse en Duitse socialistische partijen, de PS en de SPD, in Athene bevestigd dat hun topkader voortaan samen gaat vergaderen. Zo ontstaat er tegenover dat wat moet doorgaan voor de regering van Europa als een ‘schaduwkabinet’, een Europese oppositieregering.

Financiën

Europarlementariërs willen belasting op transacties

Met 529 stemmen voor en 127 tegen "hebben de leden van het Europees Parlement op 8 maart duidelijk hun steun uitgeproken voor de instelling van een belasting op financiële transacties in Europa", meldt de Financial Times. De stemming van het Parlement is echter niet bindend, licht de Britse krant toe. Bovendien heeft de Europese Commissie, die de wettelijke maatregelen moet voorstellen om een dergelijke belasting in te voeren, laten weten dat dit idee "voorbarig" was. Maar, voegt de Financial Times toe, de verantwoordelijken binnen de Commissie zouden wel voor de zomer "hun conclusies moeten presenteren over de verschillende opties voor een heffing op de financiële sector. Zo onderzoeken zij onder andere de mogelijkheid van een belasting op financiële activiteiten, evenals een belasting op transacties."

Van de zijde van de lidstaten, legt Le Monde uit, "pleiten Duitsland en Oostenrijk al langere tijd voor het plan om een dergelijke taks in te stellen, maar andere Europese landen zijn bang dat dit tot een kapitaalvlucht zal leiden als de belasting uitsluitend binnen de eurozone gaat gelden." Frankrijk, dat momenteel voorzitter is van de G20, overweegt om tijdens de volgende G20-top voor te stellen om deze belasting op mondiaal niveau in te voeren.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp