Beeld: Presseurop, T Moustafa

Echte macht zal EU-president niet toekomen

Nu de ratificatie van het Verdrag van Lissabon ophanden is, stelt Con Coughlin in The Daily Telegraph dat de Hoge Vertegenwoordiger vooral een ceremoniële rol zal vervullen, ook als Tony Blair de eerste EU-voorzitter wordt. De echte macht komt in handen van de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands - en veiligheidsbeleid.

Gepubliceerd op 12 oktober 2009 om 15:39
Beeld: Presseurop, T Moustafa

Nu de officiële ratificatie van het Verdrag van Lissabon door alle 27 EU-lidstaten bijna een feit is, wordt er volop gediscussieerd over de vraag of Tony Blair zijn enigszins dubieuze ambitie om de eerste EU-voorzitter te worden gaat waarmaken. Amper een paar maanden geleden leek hij nog de gedoodverfde kandidaat, omdat hij de steun van zowel Nicolas Sarkozy als Angela Merkel had weten te krijgen.

Maar de afgelopen tijd gaan er steeds meer stemmen tegen Blair op. De federalisten, onder wie Jean-Luc Dehaene, parlementslid en voormalig premier van België, vragen zich af of Blair wel de aangewezen persoon is om de EU te leiden omdat het hem niet gelukt is de euro in te voeren in het Verenigd Koninkrijk en wegens het feit dat de Britten niet deelnemen aan de Schengen-overeenkomst, waarin de Britse regering werd gevraagd de controle over haar grenzen op te geven. Blair is ook aan de linkerflank van de Europese politiek impopulair vanwege zijn zeer nauwe banden met de VS en zijn betrokkenheid bij de oorlog in Irak.

Fransen en Duitsers hebben oogje op post Hoge Vertegenwoordiger

De toonaangevende eurocraten zien Blair nog wel graag in de topfunctie, als hij kan blijven rekenen op de steun van de Duitsers en de Fransen. Die steun zal hij waarschijnlijk krijgen, en wel om twee redenen. De eerste reden is dat Sarkozy en Merkel allebei vinden dat de nieuwe voorzitter van de EU zijn mannetje moet kunnen staan bij overleg met de grote wereldleiders, zoals Barack Obama of China's Hu Jintao. Maar belangrijker is nog dat zowel de Fransen als de Duitsers een oogje hebben op de post van Hoge Vertegenwoordiger, die huns inziens mogelijk meer invloed zal kunnen uitoefenen dan de voorzitter.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Dit is niet alleen omdat de voorzitter meer een ceremoniële dan een uitvoerende rol zal bekleden. Wanneer het Verdrag van Lissabon in werking treedt, wat over een paar weken kan gebeuren, als Tsjechië de moeizame ratificatieprocedure heeft afgerond, is de Hoge Vertegenwoordiger verantwoordelijk voor de ontwikkeling en formalisering van de betrekkingen tussen de EU en de rest van de wereld.

De Commissie was en is al druk bezig met de voorbereidingen voor het moment waarop zij zich een soevereine entiteit mag noemen en een netwerk van EU-missies in de vier windstreken kan opzetten. In bepaalde delen van de wereld, zoals Latijns-Amerika, hebben deze missies meer personeel dan de meeste Europese ambassades. De vertegenwoordiger krijgt tevens de bevoegdheid om namens de EU te onderhandelen over verdragen, wat hem of haar meer macht geeft om invulling te geven aan de rol en het belang van de EU.

Wolfgang Schaüble gooit hoge ogen

De bepalingen van het verdrag van Lissabon vormen ook niet de grens van Europa's ambities. Op dit moment is in het verdrag vastgelegd dat het bureau van de Hoge Vertegenwoordiger de diplomatieke diensten van de lidstaten, zoals het Foreign Office van het Verenigd Koninkrijk, moet raadplegen en ermee moet samenwerken. Niets verplicht de Vertegenwoordiger echter om zich aan hun aanbevelingen te houden. De federalistische Europese Volkspartij (de EVP), de grootste fractie in het Europees Parlement, dringt actief aan op een ambassadestatus voor de buitenlandse missies van de EU. Hieruit blijkt duidelijk welke diplomatieke ambities de EU koestert. De EVP wil ook een zetel voor de EU in de VN-Veiligheidsraad, in plaats van het Verenigd Koninkrijk of Frankrijk, of van beide.

Mocht Blair daadwerkelijk voorzitter worden, dan gooit Wolfgang Schaüble, de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, hoge ogen als Hoge Vertegenwoordiger. Schaüble heeft zijn roem op het politieke toneel voornamelijk te danken aan het voorstel dat hij halverwege de jaren negentig deed voor een Europa van twee snelheden, waarbij Frankrijk en Duitsland de snelweg op mochten en landen buiten de eurozone, zoals het Verenigd Koninkrijk, achter hen aan mochten hobbelen.

De lidstaten hebben nog heel wat marchanderen voor de boeg voordat de functies vervuld zijn, waarschijnlijk tegen het einde van het jaar. Wat de uitkomst ook is, het betekent een enorme sprong voorwaarts voor het plan van een vérgaande Europese integratie.

Symboliek

De EU heeft geen gezicht

"Wat is het grootste probleem met het Verdrag van Lissabon? Zoals elke journalist weet, is de beste manier om een probleem voor het voetlicht te brengen het te illustreren aan de hand van iemand die er persoonlijk bij betrokken is", aldus Martin Ehl in Hospodářské Noviny. "Het probleem met Lissabon is echter dat de Europese Unie geen gezicht heeft. Het symbool van de Duitse hereniging is de voormalige Bondskanselier Helmot Kohl, en die van de na-oorlogse heropleving van Duitsland is Konrad Adenauer. De Fluwelen Revolutie in Tsjecho-Slowakije wordt van oudsher geassocieerd met Václav Havel. In Polen is Lech Walesa het gezicht van de val van het communisme. Ronald Reagan en Margaret Thatcher belichamen de conservatieve revolutie terwijl Leonid Iljitsj Brezjnev het symbool is geworden van de stagnering van het communisme…Misschien dat de Europeanen daarom steeds meer het gevoel krijgen dat er iets mank gaat in het Europese integratieproces: ze kunnen het niet personifiëren. De Europese Unie is iets wat ver van hun bed is, anoniem is waar men goed betaald krijgt in de glazen paleizen van de Schuman-rotonde in Brussel. De Europese Unie mist een gezicht, en ook een pakkend gemeenschappelijk verhaal. En het zou een misvatting zijn te denken dat de benoeming van Tony Blair of wie dan ook als president van de Europese Commissie hier iets aan zou kunnen veranderen. Zolang de Europeanen niet zelf hun president kiezen en in hem of haar niet de vertolker zien van het Europese verhaal, zal er niets veranderen".

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp