Ierse sprong naar het onbekende

Na drie jaar van bezuinigingen komt er op 15 december definitief een einde aan het hulpprogramma van de trojka, maar tegen welke prijs? Ierland is blijven hangen in een recessie en de economie is uitgehold.

Gepubliceerd op 17 oktober 2013 om 15:20

Ierland wordt weer eens als het beste jongetje van het Europese bezuinigingsklasje naar voren geschoven door premier Enda Kenny, die erachter staat dat zijn regering uit het hulpprogramma stapt dat is opgezet door de trojka van de Europese Unie, de Europese Centrale Bank en het IMF. Volgens hem komt er hiermee een eind aan het bezuinigingstijdperk.
Beide beweringen zijn duidelijk discutabel, maar ze werpen wel een verhelderend licht op een paar belangrijke kenmerken van de Europese situatie.

Gedaalde welvaart

Het regeringsbeleid in Dublin zal nog jarenlang door de trojka worden bepaald. De EU heeft in feite al een systeem ontwikkeld voor begrotingsbewaking, regulering en zelfs sancties waarmee de permanente zuinigheid voor alle eurolanden wordt vastgelegd.
Bovendien is het de gewoonte van het IMF geworden om een nieuwe kredietfaciliteit open te stellen zodra de eerste lading hulpgeld op is, waarbij ze hun eigen voorwaarden stellen. Het is daarom niet waar dat er een eind komt aan de bezuinigingen. In plaats daarvan zijn de activa en leningen van Ierse banken door de economische malaise zover in waarde gedaald dat het risico op een nieuw hulpprogramma voor hun geldschieters toeneemt.
Er is ook een belangrijke reden waarom Ierland niet vergeleken kan worden met landen als Griekenland en Portugal. Bij het uitbreken van de crisis was de Ierse economie veel welvarender. En na de langdurige inzinking in de Europese periferielanden, blijft dat zo. Een maatstaf voor het mislukken van de opeenvolgende Ierse regeringen is dat de levensstandaard zo ver gedaald is dat deze bijna even laag ligt als het Britse niveau terwijl die voor de eeuwwisseling veel hoger lag.

Nietszeggende voorspellingen

In het Verenigd Koninkrijk worden de economische problemen altijd graag aan de EU toegeschreven. Maar het dreigement van de [Britse minster van Financiën] George Osborne om de bezuinigingen tot ten minste 2018 te handhaven en te mikken op begrotingsoverschotten, komt overeen met de permanente bezuinigingswoede van Brussel, Frankfurt en Washington.
[[De uitbraak van zelfgenoegzaamheid aan weerszijden van de Ierse Zee is volledig misplaatst]]. Het ontbreekt de regeringen in Dublin vaak aan de eeuwenoude arrogantie van de Britse politieke elite en daarom zoeken ze buiten de landsgrenzen naar applaus.
Het lijkt erop dat de regeringscoalitie van het rechtse Fine Gael en de Ierse Labour-partijen een schouderklopje krijgt, of misschien over hun bol worden geaaid, voor een voorspelling dat de overheidsfinanciën zullen verschuiven naar wat een primair overschot heet: een overschot op de overheidsbegroting voor aftrek van rentebetalingen. Maar deze voorspelling wordt ook steeds vaker gemaakt door voorstanders van overheidsbezuinigingen in Portugal en Griekenland, en is grotendeels nietszeggend. Tenzij de economische groei de oplopende renteschuld gaat overtreffen, zal de staatsschuld onhoudbaar worden.

Zuinigheid is de vijand van groei

Op dit moment is het acute gevaar van een overheidsfaillissement echter afgewend. Dit is deels te danken aan de toezegging van de ECB om ‘al het mogelijke te doen’ om de euro te behouden. Wat kan uitmonden in ongelimiteerde hulpprogramma’s voor crediteuren, vooral Europese en Britse banken, maar geen euro voor regeringen.
Het is deze reddingsoperatie voor de banken die we nu zouden moeten vieren. Het feest zal waarschijnlijk echter van korte duur zijn aangezien de bezuinigingen de economie uithollen. Zonder investeringen daalt de productiecapaciteit. In Ierland zijn de netto investeringen (na aftrek van afschrijvingen, slijtage enzovoort) bijna nul. De economie blijft in een recessie steken, waarvan een van de effecten de opeenstapeling van slechte leningen bij consumentenbanken is, naast gestreste hypotheekbetalers. Zuinigheid is de vijand van groei en lost de crisis niet op.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp