Kies een taal
Eén verhaal uit mijn familiegeschiedenis heeft me altijd bijzonder gefascineerd. Het is het verhaal van een regiment Italiaanse soldaten (de Italianen namen deel aan het Duitse offensief in het oosten) die op doortocht in de zomer van 1942 in Floreşti, mijn geboortedorp, kwartier maakten. Wat ik over hen te weten kwam stond haaks op het klassieke beeld van de oorlog dat mij door de sovjetfilms van mijn kindertijd was ingeprent. Hun houding was losjes, filosofisch. Het schouwtoneel van de wereld dat zich voor hun ogen ontrolde was als een schilderij dat zich in een halfdonkere kamer bevindt, en wekte in de ziel van deze mensen de angst op voor het onbekende, maar ook en vooral nieuwsgierigheid..
Dit type nieuwsgierigheid is sindsdien een gevoelig gespreksonderwerp gebleven tussen mijn grootouders. Het zorgde voor een spanning waaraan ik geen deel kon hebben, en waarvan de oorzaak me pas veel later duidelijk werd. De inkwartiering van de Italianen in Floreşti nam niet de epische vormen aan van een Captain Corelli's Mandolin – de film uit 2001, gebaseerd op de roman van Louis de Bernières, maar het dorp van mijn grootouders heeft veel weg van de strengheid van het Griekse eiland Kefalonia dat in de film door Italiaanse troepen werd bezet.
Mijn grootmoeder, Ioana, dorpsonderwijzeres, maakte kennis met de jonge luitenant Vincenzo, uit Massa-Carrara – de beroemde marmerstreek. Hun idylle liet diepe sporen na. Zeven brieven schreef de soldaat haar na zijn vertrek uit het dorp. Grootmoeder kreeg de bijnaam "de Italiaanse". De soldaat had een paar woorden Roemeens geleerd, waarmee hij zijn brieven afsloot.
De brieven van Vincenzo brachten me op het idee een roman te schrijven. Sindsdien verzamel ik informatie. Mijn neven uit Italië, die daar inmiddels met vrouw en kinderen wonen, hebben me daarbij geholpen. Dankzij hen ben ik erin geslaagd deze geschiedenis te ontrafelen tot aan de stad van Vincenzo.
Moldavië is de laatste jaren erg veranderd. Op het parkeerterrein waar we vroeger soms gingen spelen, of 's zondags gingen dansen komen de mensen nu hun pakketjes en de enkele honderden euro's ophalen die hen door de familie die "buiten" is gaan werken, worden toegestuurd. Wanneer je het gedrang rond de overvolle minibusjes ziet, begrijp je dat het niet alleen om het geld draait dat ze helpt om te overleven, maar dat het hen gaat om de verbinding met de hartslag van de wereld, van Europa. En het is een manier om te bouwen aan de toekomst. Want ze ontvangen niet alleen, maar verzenden ook pakketjes, kazen, huisgemaakte jam.
Tot slot is de uittocht van de Moldaviërs, meer nog dan het drama van hen die door armoede gedwongen huis en haard verlaten, een late inhaalslag op de geschiedenis. Deze geschiedenis die mijn landgenoten 65 jaar eerder voor hun eigen huizen kruisten in de gedaante van gebruinde soldaten met een zangerig dialect. Het boek overbrugt de tijd tussen deze mensen en de soldateninktpot waarin Vincenzo zijn pen doopte. Europa in een inktpot. Ik vraag me af of Floreşti voorkomt op de kaart van gebieden die de Italianen een warm hart toedragen, net zoals Massa-Carrara een warm plekje in het hart van mijn familie heeft. Ik droom ervan eens de stad van de marmerhouwers te zien, en te kijken of mijn verwachtingen overeenkomen met de werkelijkheid. En ik hoop het kasteel op de heuvel terug te zien. Ik zou het daar moeten vinden, majestueus, met zijn torens badend in het licht, zoals ik het de eerste keer zag, zoals ik er al die lange zomermiddagen van gedroomd heb.
