Nieuwe orde

Gepubliceerd op 3 februari 2012 om 14:39

**Dit keer ging het niet om een topconferentie als laatste redmiddel, maar de Europese Raad van 30 januari zal niettemin belangrijke consequenties hebben. Vijfentwintig lidstaten, want Groot-Brittannië en Tsjechië weigerden mee te doen, hebben ingestemd met de belasting- en begrotingsmaatregelen die Duitsland, met Frankrijk in zijn kielzog, van hen verlangde.

Zodra twaalf lidstaten het verdrag, dat in maart zal worden ondertekend, hebben geratificeerd, mag het jaarlijkse begrotingstekort van landen die zich bij het pact hebben aangesloten niet boven de 0,5% van het bnp uitstijgen, en zullen automatisch sancties worden opgelegd als het tekort de limiet van 3% overschrijdt. Vrijwel alle lidstaten zullen zich voor hun economische beleid dus voortaan moeten houden aan een strikt en onwrikbaar Europees kader.

Dat is een logische consequentie van het Verdrag van Maastricht en de invoering van de eenheidsmunt, maar destijds durfden de Europese leiders deze stap nog niet te zetten. Onder druk van de omstandigheden zijn de huidige leiders echter dichter dan ooit bij een federaal Europa gekomen - of hebben ze, al naargelang het standpunt dat men inneemt, weer wat meer van hun soevereiniteit opgegeven.

De door Merkel gewenste begrotingsdiscipline zal nu dus regel worden. Daarmee is de crisis in de eurozone echter nog niet opgelost. Nog altijd bestaat de kans dat Griekenland failliet gaat, want Athene, zijn particuliere schuldeisers en de trojka blijven de verantwoordelijkheid op elkaar afschuiven door van de anderen extra inspanningen te eisen. En de ontdekking van een gat van nog eens 15 miljard euro in de Griekse begroting maakt de discussie er al niet eenvoudiger op. Net zomin als het onofficiële Duitse voorstel om een begrotingscommissaris te benoemenen Griekenland onder curatele te stellen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Bovendien zijn de kredietbeoordelaars, Standard & Poor's voorop, wellicht niet zo welgezind om te wachten tot het begrotingspact is geratificeerd alvorens de status van sommige landen opnieuw te verlagen.

De manier waarop dit pact tot stand is gekomen laat een bittere smaak na en doet vrezen dat er nog heel wat moeilijkheden op komst zijn. Het zal niemand vrolijk stemmen dat Londen en Praag zich liever afzijdig houden, ook al is die beslissing in hoge mate ingegeven door hun binnenlandse politiek. Een Europa zonder de Britten staat zwakker tegenover de rest van de wereld en Midden-Europa heeft meer dan ooit behoefte aan een stabiele Europese verankering: Hongarije onttrekt zich steeds vaker aan Europese regelgeving; Slowakije zinkt weg in een corruptieschandaal waarvan de gevolgen niet zijn te overzien en in Roemenië is het verzet tegen de bezuinigingen misschien nog maar net begonnen. In Ierland zouden de maatregelen die moeten zorgen dat het pact zodanig wordt geformuleerd dat een referendum kan worden omzeild, wel eens een averechts effect kunnen hebben en het reddingsplan uit 2010 in gevaar brengen. En in Griekenland beseft iedereen, behalve kennelijk Angela Merkel en de onderhandelaars van de trojka, dat hoezeer de overheid ook heeft gefaald, de bevolking nu gevaarlijk dicht bij het breekpunt komt.

Intussen blijft Duitsland, "bevrijd" van het partnerschap met een verzwakte Nicolas Sarkozy maar tegelijk terughoudend als het erom gaat nieuwe verantwoordelijkheden op zich te nemen waar het niet op zit te wachten, doorgaan met bouwen aan zijn eigen Europa. Dat heeft niet alleen economische maar ook culturele consequenties. De irritatie neemt toe en tegenstanders houden zich steeds minder in. Het begint in Europa zo langzamerhand bon ton te worden om Duitsland te herinneren aan zijn naziverleden of zijn Pruisische geschiedenis. Die verraderlijke tendens, samen met een groeiend nationalisme, is minstens zo verontrustend als de economische en maatschappelijke problemen. En geen begrotingspact dat daartegen iets kan uitrichten.**

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!